Mavzu: Tijorat banklarining balansdan tashqari operatsiyalari Reja

3.Trast asosida amalga oshirilayotgan xizmat va operatsiyalarni amalga oshirish tartibi.
Trast operatsiyalarini boshqarish quyidagi alohida va birga (aktiv) operatsiyalarini o’z ichiga olishi mumkin:

• Saqlash;
• Ishonch bildiruvchi shaxs vakolatini bildirish (majlislarda qatnashish);
• Daromad va investitsiyalarni boshqarish;
• Aktivlarni sotish va sotib olish;
• Zaymlarni jalb qilish va qoplash, Qimmatli qog’ozlar birlamchi chiqarish va joylashtirish;

• Yuridik shaxsni tashkil qilish, qayta tashkil qilish va likvidatsiya qilish;
• Mulkni foydalanishga berish (sovga, vorisga).
• Mijozning shaxsiy bank raqamini yuritish, kassa, moliya ho’jaligi, majburiyatlar bo’yicha hisob kitoblarni amalga oshirish;

Qimmatbaho metallar bilan operatsiyalar:

• qimmatbaho metallar sotib olish va sotish bilan bog’liq operatsiyalar;
• qimmatbaho metallarni jamg’armaga jalb qilish operatsiyalari;
• qimmatbaho metallar va toshlarni saqlash va transportirovka qilish;
• qimmatbaho metallar va qimmatbaho toshlarga kredit berish yoki ularni garavga asosida kredit berish.

Qimmatli qog’ozlar bilan bog’liq risklar:

• Baho riski, Qimmatli qog’ozlar toshlar va metallarning bahosini o’zgarishi.
• Likvidligining riski. Muddati va xajmini muvozanatini to’g’ri olib borilmasligini yoki to’g’ri kelmasligini natijasida risk paydo bo’ladi.
• Huquqiy risk. Bank faoliyatiga bog’liq bo’lgan normativ xujjatlarni qabul qilishi natijasida oladigan zarar.

4. Respublikada lizing operatsiyalarni rivojlanish yo`llari.
O`zbekiston Respublikasida xo’jalik korxonalari sezilarli qismining moliyaviy holatining beqarorligini, investitsion xarajatlarni moliyalashtirish manbalaridan foydalanish imkoniyatlarining jiddiy tarzda cheklanganligini hisobga olib, ularning faoliyatini lizing asosida moliyalashtirishni maqsadga muvofiq deb hisoblaymiz.
Moliyaviy lizing - o’z mohiyatiga ko’ra lizing ob’ektining barcha qiymatini to’lashni taqozo etadi. Bunda lizing asosida egalik qilish hamda foydalanish maqsadida ijaraga berilayotgan mulkning muddati to’liq amortizatsiya muddatiga yaqinlashadi. Lizing shartnomasi amal qilayotgan muddat mobaynida lizing beruvchi tashkilot lizing to’lovlari vositasida mulkning barcha qiymatini o’ziga qaytaribgina qolmay, balki bundan foyda ham oladi. “Bundan tashqari banklar faoliyatida lizing operatsiyalari rivojlanmoqda. Banklarda lizing xizmatlarini joriy etilishi mijozlarga yaratilayotgan qulayliklardan biridir”2,-deb iqtisodchi olim B. Dilek ham o’z fikrlarini bildirgan.
1

• eskirayotgan texnika, uskuna va jihozlarni eng zamonaviylari bilan almashtirish imkoniyatlari tug’iladi;

2

• bir vaqtning o’zida ham zamonaviy texnologiya sotib olinadi, ham ishlab chiqarish ko’lami kengayadi;

3

• sotib olinayotgan uskunaning umumiy qiymatini bir paytning o’zida to’lash muammosidan ozod bo’ladi;

4

• zamonaviy texnologiyani ishlatishdan hosil bo’ladigan foydaning kelishi tezlashadi;

5

• foyda solig’iga tortiladigan soliq bazasini lizing to’lovlari summasi darajasida kamaytiradi.

Lizing operatsiyasi yordamida lizing oluvchi sub’ektlar uchun:
1

• ko’rsatilayotgan xizmatlar ko’lamini kengaytirish hamda eski mijozlar bilan o’rnatilgan amaliy aloqalarni uzmaslik;

2

• yangi mijozlarni jalb etish;

3

• o’z mablag’laridan samarali foydalanish, shuningdek, qo’shimcha daromad olish;

4

• mijozning to’lovga noqobilligi oqibatida kelib chiqadigan zararlar xavfini kamaytiradi.