Mavzu: Tizim xossalari va prisiplari Tizimning asosiy belgisi va ko‘rsatkichlari

Ierarxiya tamoyili (ierarxiya yunonchadan ilohiy hukumronlik-quyida joylashgan elementlarni tashkil 
etuvchi tarkibining itoat qilish tartibi va yuqorida joylashganlarning qat’iy belgilangan qadam bo‘yicha 
xususiyatlari (ierarxik zinapoyalar) va quyi sathdan yuqori darajaga o‘tish) murakkab ko‘sathli 
tizimlardagi tuzilmali munosabatlar turidir, xarakterlanuvchilarning tartiblanganligi, vertikal bo‘yicha 
alohida sathlllarning orasidagi o‘zaro ta’sirini tashkillashtirilganligi. Ierarxik munosabatlar ko‘plab 
tuzilmali xarakterga ega bo‘lgan tizimlarda mavjud, shuningdek Funksional differensatsiyasi, ya’ni 
aniqlangan vazifalar aylanasini tadbiq qilish qobiliyatididir. Buning ustiga ko‘plab yuqori sathlarda 
integratsiya, kelishishlik vazifalari amalga oshiriladi. Murakkab tizimlarning ierarxik tuzilishining 
zarurligi ularda boshqarish axborotlarning yirik massivlarini qayta ishlash va qo‘llanilishi bilan 
bog‘liqligiga asoslanadi, buning ustiga quyida joylashgan sathlarda qismli va konkret axborotlardan 
foydalaniladi, tizimning faqatgina alohida aspektlarini qamrab oluvchi Funksionalligi, bundan yuqori 
sathlarda umummlashtirilgan axborotlar ko‘riladi, xarakterlaydigan shart barcha tizimning 
Funksionalligidir va tizimga taalluqli echimlar butun tizim uchun qaul qilinadi. Real tizimlarda ierarxik 
struktura hech qachon mutlaqo qat’iy bo‘lmaydi, chunki ierarxiya quyi sathdagi avtonomiya bilan kichik 
yoki katta quyi sathda yotuvchi avtonomiya bilan mos keladi va boshqaruvda har bir sathga tegishli 
bo‘lgan o‘zini tashkillashtirish imkoniyati qo‘llaniladi. 
Funksionallik tamoyili. 
Tizimlilik tamoyili - funksiya elementlarini o‘zaro aloqasi jamlanmasini taqdim qiladi, kutilayotgan 
natijaga erishishni kam muddat ichida, kam mehnat bilan moliyaviy va iqtisodiy sarf harajatni, atrof 
muhitga kam miqdorda zarar keltirishini ta’minlaydi, kompleksli obekt kabi yangi texnikaga 
yaqinlashishni ko‘zlaydi. U ob’ekt tadqiqotini bir butun deb, boshqa tarafdan esa kattaroq tizimning
qismi, qilinayotgan belgilangan munosabatdagi qolgan tizimlar 
o‘rtasidagi joylashgan tahlil qilinayotgan o‘bekt sifatida talqin qilinadi. Bu holatda, tizimlilik prinspi 
ob’ekt va predmetni har taraflalama qamrab oladi.