Mavzu: Uglerodni tabiatda almashinishida mikroorganizmlarning roli


pektinli va tsellyulozali bijg’ishdir


Download 1.73 Mb.
bet4/4
Sana27.02.2023
Hajmi1.73 Mb.
#1234269
1   2   3   4
Bog'liq
4 мавзу УГЛЕРОДНИ ТАБИАТДА АЙЛАНИШИ

pektinli va tsellyulozali bijg’ishdir. Pektin o’simliklar to’qimasida ko’p miqdorda bo’lib, hujayralarni bir-biri bilan biriktirib turadi. Pektin juda murakkab birikma, suvda erimaydi, kislotali muhitda kislota va uglevodlarga parchalanadi. Pektin kislotani ba’zi bakteriyalar, mog’or zamburug’lari, aktinomitsetlar va boshqa mikroorganizmlarda uchraydigan pektinaza, propektinaza va pektaza fermentlari parchalaydi:
  • 1) С46Н68О40 + 10Н2О→4СНО(СНОН)4СООН + С6Н12О6 +С5Н10О5 + 2С3Н10О5
  • pektin galakturon kislota galaktoza arabinoza ksiloza
  • + 2СН3СООН + 2СН3ОН
  • sirka kislota metil spirt
  • So’ngra uglevodlarni bakteriyalar anaerob sharoitda bijg’itadi:
  • 2) С6Н12О6 →СН3СН2СН2СООН + 2СО2 + 2Н2 + X ккал
  • galaktoza moy kislota
  • С5Н10О5→СН3СН2СН2СООН + СО2 + Н2 + X ккал.
    • Pektinli bijg’ishda ishtirok etadigan bakteriyalar 1895 yili S. N. Vinogradskiy laboratoriyasida Fribes tomonidan ochilgan va C1ost.felsineum deb nomlangan. Keyinchalik Beyernik uni Granulobacter pectinovorum deb atagan, chunki u granulyozaga xos bo’lgan (yod ta’siridan ko’karish) reaktsiyani bergan. Hozir esa C1ostridium avlodiga kiritiladi.
    • Clostridium pectinovorum
    • Целлюлозанинг анаэроб йўл билан бижғишини В. Л. Омелянский аниқлаган. Уни парчалайдиган бактериялар анаэроб шароитни талаб қилади. Бактериялар барабан таёқчасига ўхшаш спора ҳосил қилади. Улардан бири целлюлозани мой кислотали бижғишга ўхшаш бижғитади, сирка кислота, карбонат-ангидрид ва метан ҳосил қилади. Иккинчи бактерия эса метан ўрнига водород ҳосил қилади.
    • Bacillus cellulosae
    • Bac.metanicum
    • Целлюлозанинг аэроб йўл билан парчаланишида кўпгина бактериялар, актиномицетлар ва замбуруғлар иштирок этади. Одатда, целлюлоза парчаланганда шакарлар, юқори молекулали органик кислоталар ҳосил бўлади. Оралиқ маҳсулотлар сифатида эса оксикислоталар ҳосил бўлади. Булардан азотобактер ва клостридиум озиқ сифатида фойдаланади. Азотобактер ва клостридиум табиатда кенг тарқалган бўлиб, 1929 йили С. Н. Виноградский томонидан аниқланган.
    • 1) Spirohaeta cytophaga — учлари бир оз қайрилган, целлюлоза унга зарур озиқ ҳисобланади.
    • 2) Се11 vibrio — учи бир оз қайрилган, узун таёқчасимон бактерия.
    • 3) Сеllfacicula — учи қайрилган калта таёқчасимон микроб
    • 1-Cellvibrio ochracio; 2-Cellv.flavenes 
    • Sellyuloza parchalanishining odam hayoti uchun foydali va zararli tomonlari bor. Foydali tomoni shundaki, yerniig unumdorligini oshiradi. Bundan tashqari, tsellyulozani parchalaydigan mikroblar o’txo’r hayvonlarning ovqat hazm qilish jarayonida muhim rol o’ynaydi, dag’al xashaklarning hazm bo’lishini oshiradi. Lekin zararli tomoni shundaki, qog’oz va yog’ochning sifatini buzadi, ayniqsa Merulius avlodiga mansub zamburug’lar qurilishga katta zarar yetkazadi.

    Download 1.73 Mb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
    1   2   3   4




    Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
    ma'muriyatiga murojaat qiling