Mavzu: Umumy psixologiya fanining umumiy xususiyati va vazifalari
Download 1.71 Mb. Pdf ko'rish
|
Taqdimot. 3-mavzu. Psixologiya kasb sifatida
- Bu sahifa navigatsiya:
- Psixologik bilimlarni o’rgatish psixolog faoliyati turi sifatida.
|
3- MAVZU . P SIXOLOGIYA KASB SIFATIDA Reja: Psixologiya kasb sifatida. Psixologlarning kasbiy faoliyat turlari. G’arb mamlakatlari va MDHda mutaxassis psixologlarni tayyorlashni sifatini oshirish jihatlari. Psixologlarni tayyorlash bosqichlari. Psixologlar jamiyati va assotsiatsiyalarini shakllanishi. Ilmiy tadqiqotlar psixologlar faoliyati turi sifatida. Amaliy psixologik ish psixologlar faoliyat turi sifatida. Psixologik bilimlarni o’rgatish psixolog faoliyati turi sifatida. M AKTAB PSIXOLOGIK XIZMATI bugun vujudga kelgani yo’q, ko’plab mamlakatlarda u anchadan buyon va muvaffaqiyatli amalda qo’llanilmoqda. Ushbu xizmat AQSH yaxshiroq ishlab chiqilgan, bu yerda u 1800 – yildan buyon rivojlanib kelmoqda va hozirgi zamon psixologiyasining hayoti va amaldagi fanlaridan biri hisoblanadi. A MERIKA MAKTABLARIDA test sinovlarining keng tajribasi va aqliy iste’dod koeffitsientini aniqlash testlari, «gaydens» xizmatini vujudga kelishiga va rivojlanishiga imkon yaratdi. 1945 yildan 1960 yilga qadar «gaydens» xizmati mutaxassis – konsultantlari tajribasiga testlar batareyasi mustahkam kirib bordi. «Gaydens» xizmati tomonidan test sinovlari uslubini o’z faoliyatining asosiy instrumenti sifati qo’llanilishi uni Amerika maktabining selektiv mexanizmi qilib quydi. O’ LCHASH VA TEST SINOVLARI FUNKSIYALARI tarixan ancha dastlabki va ko’p darajada amalda qo’llaniladi. Maktab psixologini asosiy sohasi, standartlashgan testlarni qo’llab o’lchash hisoblanadi. 1960 yilda • maktab psixologlarining kasbiy tashkiloti tashkil etilgan. Maktab psixologik xizmatini rivojlanishi uchun 1973y. Uelsdagi konferentsiyani ahamiyati katta bo’ldi, bu konferentsiyada maktab psixologik xizmatining maqsadlari va roli to’g’risidagi masalalar, uning etik va huquqiy asoslari, muammolari, maktab psixologining o’quv dasturi mohiyati ko’rib chiqildi. 1980 yilda AQSHda maktab psixologlarining milliy assotsiatsiyasi tashkil etilgan M AKTAB PSIXOLOGIK XIZMATI sohasida nimalarga erishganligi, uning rivojlanishi istiqbollari to’g’risidagi ma’lumotlar K. Reynolds va b. kitobida aytib o’tilgan, bu kitobda AQSHda maktab psixologiyasining nazariy asoslari va amaliyoti ko’rib chiqiladi. Shunday qilib, unda «Maktablarda psixologik xizmatni ta’minlash bo’yicha maktab psixologlarining Milliy Assotsiatsiyasi rahbarligi» ga tayangan holda, maktab psixologik xizmatini ta’lim tizimi bilan bog’liq bo’lgan mijozlar uchun xizmatlar qatoriga kiradi – maktabgacha ta’limdan – oliy o’quv yurtlarigacha, uning asosiy maqsadi – bolalar va o’smirlarning psixik sog’ligi va ta’lim olishdagi qiziqishlariga xizmat qilishdir. Fransuz maktab psixologik xizmati otasi Alfred Bine hisoblanadi, u bu sohada, 1894 yildan ish boshlagan. 1897 yilda uning boshlang’ich maktablarda psixologik muammolarga bag’ishlangan ishi chop etiladi 1905 yilda Fransiya ta’lim vazirligi Binega maktabda umumiy dastur bo’yicha o’qiy olmaydigan bolalar muammosini psixologik tekshirib, tadqiqot qilishni iltimos qiladi. Bu tadqiqot natijasida Bine Simonning aqliy rivojlanishi sust bolalarni aniqlash imkonini yaratuvchi mashhur testi vujudga keldi. Bundan so’ng shunday bolalar uchun maxsus sinflar ochila boshladi, 1909 yilda esa, Frantsiyada birinchi marta maxsus maktab psixologik xizmati tashkil etildi. 1947 yilda Parijda prfessor A. Vallon rahbarligi ostida maktab psixologlari guruhi ish boshladi 1951 YILDA Fransiya ta’lim vazirligi birinchi marotaba maktab psixologlari funksiyasini taqdim etdi. Bu hujjat YuNESKO tomonidan tashkil etilgan. Gamburgdagi maktab psixologiyasi bo’yicha I va II Xalqaro kollekviumlarda bahs va munozaralar uchun asos bo’ldi. 50-60yil davomida maktab psixologlariga ehtiyoj o’sib bordi, birinchi o’rinda bunga sabab, aqliy rivojlanishi to’xtab qolgan va boshqa kasalligi mavjud bolalar sonining o’sishi, natijada ta’lim vazirligi psixologiya faniga murojaat qilishga majbur bo’ldilar 50-60yil davomida Ushbu masalalarni xal etish uchun 1960 yilda 4ta psixologik markaz ochiladi – Parijda, Bordoda, Grenoblda va Bezansonda. Biroq 1970 yildan boshlab Frantsiyadagi maktab psixologik xizmati faoliyatining ilg’or tashkiliy shakli bo’lib, psixolog – pedagogik yordam guruhi deb ataluvchi guruh – SAAR shakllandi 80 YILLAR O ’ RTALARIDA Fransiyada amaliy maktab psixologiyasi rivojlanishida yangi bosqich boshlanadi. 1985 yilda 5 ta turli tashkilot vakillaridan tuzilgan ishchi guruh tashkil etildi. R OSSIYADA BOLALARNI O ’ QITISH VA TARBIYALASHDA psixologiyani amalda qo’llashning birinchi urinishlari XIX – XX asr chegaralarida boshlandi va I.A. Aryamov belgilaganidek pedologiya bilan bog’liq. 1960 YILLAR OXIRIDAN BOSHLAB psixologlarni maktab ishida amaliy ishtirokining shakllari faol izlana boshlandi. Bunga sabab psixologiya va pedagogikada zarur nazariy va amaliy ma’lumotlar vujudga keldi. SHulardan bir nechasini X.I. Liymets (1483) belgilab o’tadi: shaxsni rivojlanish jarayonlarini psixologik va pedagogik taxlil etishga sistemali yondashishni joriy etish; psixik rivojlanishning ayrim umumiy qonunlarini aniqlash; rivojlanish darajasini diagnoz qilish vositalarini ishlab chiqish; tarbiyaga rivojlanishni boshqarish jarayoni kabi qarash va individual va jamoaning o’zaro aloqasini tushunish; bo’lajak o’qituvchilarni psixologik tayyorligini yaxshilash va boshqalar. Maktab psixologik xizmati Birinchi bo’lib Estoniyada vujudga kela boshladi, bu yerda psixologlar tarbiyasi og’ir o’smirlar uchun maxsus maktablarda 1975yil ishlay boshladilar, 1980 yildan esa umum ta’lim maktablarida. Hozirgi davrda bunday ishlar mamlakatning turli regionlarida olib borilmoqda, biroq u hali tashkiliy rasmiylashtirilgani yo’q Maktab psixologik xizmati Maktab psixologik xizmati to’g’risidagi tasavvurni rivojlanishi uchun «Maktabdagi psixologik xizmat» aylana stoli katta ahamiyatga ega bo’ldi, u 1983y. «Psixologiya masalalari» jurnali tomonidan tashkil etilgan edi. SHu yilning o’zida Tallinda butun ittifoq konferentsiyasi bo’lib o’tdi Psixologik xizmatning maqsadi - shaxsning har tomonlama shakllanishi, rivojlanishi, samarali ijtimoiylashuvi va moslashuvi, bolalar rivojlanishining barcha yosh davrlarida psixologik salomatligini muhofaza qilish uchun psixologik-pedagogik shart-sharoit yaratishdan iborat Download 1.71 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|