Mavzu: Ustama xarajatlarini tannarxga o’tqazish

Mavzu:Ustama xarajatlarini tannarxga o’tqazish

Ishlab chiqarish ustama xarajatlari

• Ishlab chiqarish ustama xarajatlari deganda ishlab chiqarish bilan bog‘liq bo‘lgan, biroq aniq mahsulot tannarxiga to‘g‘ridan to‘g‘ri olib borib bo‘lmaydigan xarajatlar tushuniladi. Bunday xarajatlar sirasiga quyidagilar kiradi:

*ishlab chiqarishda ishlatilatigan energiyaning har xil turlari (elektroenergiya, gaz va boshqalar) xarajatlari;

*ishlab chiqarishga ko‘rsatiladigan transport xizmatlari xarajatlari;

*asosiy vositalarni saqlash va ta’mirlash xarajatlari;

*ishlab chiqarish xususiyatiga ega bo‘lgan asosiy vositalar va nomoddiy aktivlarning amortizatsiya ajratmalari;

*ishlab chiqarishdagi mulklarni sug‘urtalash xarajatlari;

*isitish, yoritish va ishlab chiqarish binolarini asrash xarajatlari;

*ishlab chiqarishda foydalaniladigan binolar, mashina va uskunalar, ijaraga olingan boshqa mulklarning ijara to‘lovlari;

*ishlab chiqarishga xizmat ko‘rsatishda band bo‘lgan xodimlarning ish haqi;

*tosh, shag‘al, qum va boshqa rudasiz materiallar qazib olish xarajatlari;

*yog‘och materiallarini tayyorlash va ularga ishlov berish xarajatlari;

* maxsus kiyimlar va poyafzallarni ta’mirlash, tikish xarajatlari.

* ilmiy-tadqiqot va tajriba-konstruktorlik ishlanmalari xarajatlari

*ishlab chiqarish tusidagi boshqa xarajatlar.

Yuqorida sanab o‘tilgan ishlab chiqarish ustama xarajatlari korxonalarning umumishlab chiqarish bo‘linmalari xarajatlari hisoblanadi. Ularni ishlab chiqarilayotgan mahsulotlar tannarxiga kiritish zarurati negizida quyidagilar yotadi:

• Yuqorida sanab o‘tilgan ishlab chiqarish ustama xarajatlari korxonalarning umumishlab chiqarish bo‘linmalari xarajatlari hisoblanadi. Ularni ishlab chiqarilayotgan mahsulotlar tannarxiga kiritish zarurati negizida quyidagilar yotadi:
• Birinchidan, ular korxonaning ishlab chiqarish faoliyatiga tegishli (taalluqli) hisoblanadi.
• Ikkinchidan, ishlab chiqarish ustama xarajatlari korxonaning barcha ishlab chiqarish xarajatlarining tarkibiy qismidir.
• Uchinchidan, ularsiz bir birlik mahsulotga to‘g‘ri keladigan barcha xarajatlarni aniqlab bo‘lmaydi.