«Алла» қўшиғи - болаларни тинчлантириш ва ухлатиш учун айтиладиган қўшиқ.
Афсоналар - хаёлий уйдирмалар асос бўлган кичик насрий ҳикоялар бўлиб, форсча «фусун», яъни «сеҳр, авраш, макр» сўзидан олинган.
- Афсоналар асосида тарихий воқеа ва ҳодисалар ётади, лекин даврлар ўтиши билан аниқ илдизларини йўқотади.
- Аристотел афсоналарни «ҳақиқатдан хабар берувчи ёлғон ҳикоялар» дейди.
Ривоятлар - халқнинг тарихий ўтмиши, аждодларимиз кўрсатган буюк қаҳрамонликлар ҳақидаги бадиий ёднома
Асотирлар (мифлар) - ибтидоий инсонларнинг коинот, табиат ҳодисаларининг моҳияти, пайдо бўлиш сабабларини ўзларича изоҳлаш мақсадида яратган оғзаки ҳикоялар бўлиб, воқеалар яхшилик ва ёвузлик, ёруғлик ва зулмат, иссиқлик ва совуқлик ўртасидаги абадий курашлар мисолида ифодаланади.
Асотирлар - Антропогоник мифлар – инсонларнинг пайдо бўлиши ҳақидаги асотирлар.
- Этногоник мифлар – бирор уруғ, қабила, халқларнинг пайдо бўлиши ҳақидаги мифлар.
- Эсхатологик мифлар – инсонларнинг келажаги ҳақидаги асотирлар.
- Этиологик асотирлар – табиат ҳодисалари, табиатдаги бирор предмет ёки ҳодисанинг пайдо бўлиши ҳақидаги мифлар.
Тез айтишлар - халқ оғзаки ижодининг жуда қизиқарли жанрларидан бўлиб, маълум сўз, сўз бирикмаси ёки товушни тўғри талаффуз қилишга, хотирани мустаҳкамлашга ва нутқни ўстиришга мўлжалланган.
Тез айтишлар - Қишда кишмиш пишмасмиш, пишса кишмиш қишмасмиш.
- Ўктам кўм-кўк, кўркам кўклам расмини кўп кўк қаламда чизмоқчи.
- Қурилишга терак керак, демак терак экиш керак.
- Ойдинга ойнадан олдин ой мўралади, кейин Ойдинга ойнадан ойиси мўралади.
- Ҳаскаш ҳашакни ҳаш-паш дегунча ҳаскашлайди.
- Занг босганга ранг юқмас, ранг юққани занг билмас.
- Кишмиш йеган кишининг тиши қамашмасмиш.
Масал - арабча «намуна» сўзидан олинган, унда воқелик ўсимлик, ҳайвон, баъзан инсон образлари орқали тасвирланади.
- Масал таълимий-тарбиявий мазмунга эга бўлган, кўпроқ маиший-ахлоқий, ижтимоий-сиёсий мавзулардаги кичик ҳикоячалардан иборат. Кўпроқ аччиқ кесатиқ, пичинг устун келади.
Do'stlaringiz bilan baham: |
