Mavzu yuzasidan mashq va topshiriqlar topshiriq

«Juda qiyin vazifa»
Isroil qo‘shini G‘azodan olib chiqilgan va yahudiylarning qishloqlari ko‘chirilgan 2005 yildan buyon TsAHAL kuchlari bu yerda kamida sakkiz bor harbiy amaliyot o‘tkazgan — 2006 yilda ikki bor, 2008, 2008 yil oxiri va 2009 yil boshlarida, 2012 yilda, 2014, 2021 va 2023 yil mayida.
Bularning barchasi vaqt jihatdan ham, ko‘lam jihatdan ham cheklangan va raketa zarbalari hamda Isroil hududiga hujum qilishga urinishlarga javoban tinchlikka majbur qilish maqsadiga qaratilgandi. Uzoq vaqtga bo‘lmasa ham bu amaliyotlar muammoni hal qilardi.
Hozirgi vaziyat esa mutlaqo farq qiladi. Isroil arab-isroil urushi davridan buyon bir vaqtning o‘zida buncha odamini yo‘qotmagandi, shuning uchun isroilliklar shanba kungi hujumga shunchaki falastinliklarning navbatdagi diversiyasi emas, davlatning mavjudligiga jiddiy tahdid sifatida qarashmoqda.
Shundan kelib chiqqan holda misli ko‘rilmagan darajadagi javob qaytarishga ahd qilingan — Isroil HAMAS harakatini, birinchi navbatda uning nafaqat Isroilda, balki AQSh, Buyuk Britaniya va Yevropa ittifoqida terrorchi tashkilot deb tan olingan harbiy qanotini yo‘q qilishni rejalashtirmoqda.
«Gap uzoqni ko‘zlagan va aniq maqsad — sektorni butunlay yoki deyarli butunlay nazorat ostiga olish haqida bormoqda. Bu juda murakkab vazifa», – deydi David Sharp.
Isroilga tahdidlar boshqa yo‘nalishlardan ham bo‘lmoqda — birinchi navbatda Livan janubidan, bu yerda Eron ta’siridagi va HAMASdan qudratliroq bo‘lgan «Hizbulloh» guruhi joylashgan, shuningdek, yahudiylar davlati bilan dushmanona munosabatda bo‘lgan Suriya va Iordan daryosining g‘arbiy sohilidan ham.
Isroil armiyasi harbiy harakatlar olib borish tajribasiga ega, yaxshi qurollangan, texnologik jihatdan ilg‘or hamda bir vaqtning o‘zida bir necha frontlarda jang qila oladi. Bu armiya o‘tmishda yolg‘iz o‘zi ko‘p sonli muntazam tuzilmalarga qarshi tura olgan. Ammo hozir gap bu haqda emas. G‘azoda qanday harakatlanish kerak — masala shunda.
Birinchi ssenariy – an’anaviy
Avval ham bo‘lganidek, Isroil armiyasi quruqlikdan bostirib kirishdan oldin kuchli artilleriya tayyorgarligini o‘tkazadi. Bunda birinchi navbatda harbiy obektlar — boshqaruv va aloqa markazlari, omborxonalar, raqib jonli kuchlari to‘plangan joylar va boshqalar yo‘q qilinadi.
Olovli qo‘llab-quvvatlash davom ettirilgan holda zirhli tank qismlari va piyodalar turli yo‘nalishlardan hujumga o‘tib, mudofaa chizig‘ini kesib o‘tadi va qarshilik o‘choqlarini bostiradi, bunda artilleriya zarbalari uchun nishonlar havodan turib ham to‘g‘rilab beriladi. Kuchli radioelektron urush orqali raqibning simsiz radioaloqasi ishdan chiqariladi.
Asosiy ko‘p qavatli binolar, shuningdek yerosti tunnellariga kirish joylari yakson etiladi yoki bloklanadi. Yakuniy bosqichda Isroil maxsus topshiriqli kuchlari vayron bo‘lgan binolar orasiga va yerto‘lalarga yashiringan tarqoq otryadlarni tugatishadi va ularning qo‘mondonlarini qo‘lga olishadi.
Aytishga oson…
Isroilga hujum tashkilotchilari voqealarning bunday rivojini inobatga olishgan va unga yaxshi tayyorlanishgan.
G‘azo sektori atrofidagi hududlar ochiqlikdan iborat va eng oddiy aerorazvedka vositalari, masalan, xitoyliklarning arzon dronlari orqali ham raqib qo‘shinlari va texnikalari to‘planishini aniqlash mumkin. Shunday ekan, quruqlik amaliyoti rejalashtirishda qo‘qqisdan hujum qilish omiliga tayanib bo‘lmaydi.
Asosiy zarbalar yo‘nalishidagi minalangan maydonlar, agar yirik quruqlik amaliyoti o‘tkazishga qaror qilinsa, jiddiy xavf tug‘dirishi dargumon — Isroil armiyasida bunday to‘siqlarni yengib o‘tish uchun minalardan tozalovchi zamonaviy vositalar yetarlicha. Lekin bundan yomonrog‘i bor.
Zamonaviy hujum harakatlari klassik kartinasi quyidagicha bo‘ladi: zirhli texnika va uning ortidan boruvchi piyodalar birinchi xandaqlarga 200-300 metrgacha yaqin bormagunicha artilleriya raqibning oldingi chiziqlari bo‘ylab o‘t ochadi, shundan keyin zarbalar dushmanning ichki hududlariga yo‘naltiriladi.
Isroil armiyasi bunga o‘rgatilganmi? Shubhasiz. Dushman pozitsiyalari aholi zich yashaydigan tumanlar bo‘ylab tarqalib ketgan sharoitda u o‘ziga bunday taktikani qo‘llashni ep ko‘radimi? Bu ko‘proq ritorik savol.
Shahar ichkarisidagi janglarda yengil qurollangan mobil guruhlar bilan harakatlanish samaradorligi yuqori — hujum qilayotgan tomon uchun ham, himoyalanayotgan tomon uchun ham.
Mudofaalanayotgan tomon hududni yaxshiroq biladi, o‘q-dori omborlariga ega, mahalliy aholi yordamiga tayanishi, zarur holatlarda ularning ortiga yashirinishi mumkin. Hujum qilayotgan tomon ko‘proq jangovar texnika ko‘magiga tayanishga majbur, shaharlardagi tor ko‘chalarda esa bu texnikalar oson nishonga aylanadi.
Yerosti tunnellari ham TsAHAL uchun alohida muammo tug‘diradi. Falastinlik muhandislarning sa’y-harakatlari tufayli endi bu qurilmalar oldingi kabi oddiy emas. G‘azo sektori ostida butun bir yerosti shahri barpo etilgan — yo‘laklarning murakkab tizimi kazarmalarni o‘q-dori omborlari bilan ulaydi va yuqoriga olib chiquvchi yuzlab yo‘llarga ega. Masalan, biror yolg‘iz kampirning omborchasi orqali.
Falastinliklar garovdagilarni aynan shunday joylarda ushlab turgan bo‘lishi mumkin va bu holda ularni ozod etish o‘ta murakkab vazifa bo‘ladi.