- Intoksikatsiya yoki zaharlanish – kelib chiqishi turlicha bo‘lgan zaharlar bilan aloqa oqibatida organizmdagi patologik o‘zgarishdir. Bunday aloqa natijasida fiziologik jarayonlar buzilib, organlar morflogik, xususan, xujayra va to‘qimalar strukturasida o‘zgarishlar kuzatiladi. Xatarli tomoni, qator hollarda qayta tiklanmas darajada o‘zgarish ro‘y berishi mumkin. Bularning barchasi o‘ziga xos alomatlar bilan kechadi.
Ekzogen va endogen intoksikatsiya turlariga to‘xtalamiz. Ekzointoksikatsiyada zaharli moddalar organizmga atrof-muhit orqali tushadi. Endogen intoksikatsiyada esa zaharlanish organizmning o‘zida to‘planadigan toksinlar ta’siri ostida yuzaga keladi. - Ekzogen va endogen intoksikatsiya turlariga to‘xtalamiz. Ekzointoksikatsiyada zaharli moddalar organizmga atrof-muhit orqali tushadi. Endogen intoksikatsiyada esa zaharlanish organizmning o‘zida to‘planadigan toksinlar ta’siri ostida yuzaga keladi.
Shuningdek, zaharlanish o‘tkir va surunkali jarayonlarga ajratiladi. O‘tkir intoksikatsiya organizmning yuqori darajali toksinlarga tezlik bilan reaktsiyasi (daqiqa, soat yoki kun orasida) hisoblanadi. Alkogoldan o‘tkir zaharlanish holatida odatda, “mastlik” iborasi qo‘llanadi. Surunkali zaharlanishda esa uzoq muddat (haftalar, oylar) davomida toksinlarning organizmda to‘planishi tushuniladi. Zaharlanganlik alomati yaqqol ko‘zga tashlanishi uchun toksinlar miqdori yetarlicha bo‘lmagani sababli, alomatlari sekin-asta namoyon bo‘ladi. Organizmning qarshilik ko‘rsatish qobiliyati o‘zgarishlarga ulgurmasligi oqibatida organlarda tuzalmas og‘ir asoratlar paydo bo‘lishi mumkin. - Shuningdek, zaharlanish o‘tkir va surunkali jarayonlarga ajratiladi. O‘tkir intoksikatsiya organizmning yuqori darajali toksinlarga tezlik bilan reaktsiyasi (daqiqa, soat yoki kun orasida) hisoblanadi. Alkogoldan o‘tkir zaharlanish holatida odatda, “mastlik” iborasi qo‘llanadi. Surunkali zaharlanishda esa uzoq muddat (haftalar, oylar) davomida toksinlarning organizmda to‘planishi tushuniladi. Zaharlanganlik alomati yaqqol ko‘zga tashlanishi uchun toksinlar miqdori yetarlicha bo‘lmagani sababli, alomatlari sekin-asta namoyon bo‘ladi. Organizmning qarshilik ko‘rsatish qobiliyati o‘zgarishlarga ulgurmasligi oqibatida organlarda tuzalmas og‘ir asoratlar paydo bo‘lishi mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |
