Mavzu: Zamonaviy kompyuterlarda mikroprotsessorlardan foydalanish (arxitekturasi, ishlashi, xususiyatlari). Reja

Intel va AMD protsessorlari orasidagi ustunliklar.
Testlarning natijalari va tekshirilayotgan protsessorlarning imkoniyatlari haqida gapirishdan oldin, rivojlanishning yuksalishi, ya’ni kelajakka nazar tashlasak. Hozirda INTELning ko’plab mashhur prosesrorlari 65nm texprotses bilan ishlab chiqarilmoqda. Hech kimga sir emaski, tranzistor qancha kichkina bo’lsa, issiqlik ajralish va energiyaga talab shuncha kam bo’ladi. Shu oddiygina qoidaga amal qilish, INTEL injenerlariga yagona kristalda ikki va ikkitadan ko’p yadro yaratishga imkon berdi. Imkoniyatlar namunasi sifatida, ikkita INTEL CORE 2 DUO E6700 dan iborat, to’rt yadroli protsessor ishlab chiqildi. Hatto 90nm li texproseslar bo’yicha ishlab chiqarishning yanada takomillashuvi ham AMD ga yordam berolmaydi, qoloqlik juda ham katta. AMD ning 65nm li tehnologiya bo’yicha ishlangan to’laqonli birinchi avlodlar protsessorlari shu yil dekabr oyining boshlarida chiqariladi, biroq yangi, o’yin uchun mo’ljallangan protsessorlar 2008 yilda chiqadi. Entuziastlar va ashaddiy geymerlar uchun qiziqroq deb bo’lajak to’rt yadroli, L2 kesh bilan birlashtirilgan AMD AGENA FX ni aytish mumkin . Lekin bugunning o’zida do’kon peshtahtalarida INTEL CORE 2 EXTREME QX6700 (aslida 2 ta CORE 2 DUO E6700)ga munosib javob AMD ning 4yadroli platformasini toppish mumkin .

Qiziqarlisi AMD avvalgi metodikani qilolmasdi va AMD ATHLON 64 FX-&X seriyasidagi ikki prossesor bilan bir vaqtda ishlaydigan stol sistemasini tashkil qildi. Hozirda juda kam dasturlar ko’p masalalilikni qo’llab-quvvatlaydi va ikki yadroli protsessorlarning ustunligi haqida hozircha gapirish erta. 4 yadroli protsessorlarning meyorida ishlashi uchun dasturiy ta’minot yaratuvchilarining chaqiruvini kutish kerak.
OPERATIV XOTIRA - bu protsessorning ishchi sohasidir. Unda ish vaqtidagi
barcha programma va ma`lumotlar saqlanadi. Operativ xotira ko`pincha vaqtinchalik xotira deb ham ataladi, chunki undagi programma va ma`lumotlar faqat kompyuter yoqig`ligida yoki kompyuter qayta yuklangunicha saqlanadi. Kompyuter o`chirilishidan yoki qayta yuklanishidan oldin barcha ma`lumotlar saqlab qo`yilishi lozim. Operativ xotira ba`zida ixtiyoriy murojat qilish mumkin bo`lgan saqlash qurilmasi deb ham yuritiladi. Buning ma`nosi shundan iboratki operativ xotiradagi ma`lumotlarga murojat undagi ma`lumotlarning ketmaketligiga bog`liq emas. Operativ xotirani quyidagi parametrlari bor: Tip.
Operativ xotirani bugungacha bir necha xil tip (tur)lari bor. 1. SIMM; 2. DIMM; 3. DDR2 4. DDR3 Bular bir-biridan ko'rinishi, xotira xajm, chastotasi va boshqa parametrlari bilan farqlanadi.
Intel Core i7 protsessori. Intel Core i7 protsessori birinchi shaxsiy kompyuter hisoblangan IBM PC kompyuterida ishlatilgan Intel 8088 protsessorining avlodidir. Intel Core i7 protsessori, tarkibida bor-yo‘g‘i 29 000-ta tranzistori bo‘lgan Intel 8088 protsessoridan anchagina farq qilishiga qaramasdan, unda Intel 8088 va undan keyin ishlab chiqarilgan Intel protsessorlari oilasiga mansub protsessorlar uchun yozilgan ikkilik dasturlarni bajarish mumkin. Avval ham ta’kidlab o‘tganimizdek ushbu protsessorlar arxitekturalari bir-biriga mos holda takomillashtirib kelingan, ya’ni ular o‘zaro bir-biriga mos tushadi, rus tilida bu «sovmestimostь» deb ataladi. Intel Core i7 protsessorining dastlabki versiyasi 4-ta yadroli Nahalem arxitekturasiga asoslangan edi [1, 16]. Ushbu protsessor tarkibida 731 000 000-ta tranzistor bo‘lib, uning «qatorining kengligi» 45 nanometrga va taktli generatorining chastotasi esa 3,2 GGs-ga teng edi. Odam sochining diametri 20 000-100 000 nanometrnini tashkil qiladi. Intel Core i7 protsessorining 2011 yili ishlab chiqarilgan yangi versiyasi Sandy-Bridge arxitekturasi asosida qurilgan. Uning tarkibida ishlatilgan tranzistorlarning soni 1 160 000 000-taga etdi, tezligi 3,5 GGs-ni va «qatorining kengligi» esa 32 nanometrni tashkil etdi. Intel Core i7 64-razryadli kompyuter bo‘lib, unda 80386, 80486, Pentium, Pentium II, Pentium Pro, Pentium III, va Pentium 4 protsessorlari asosida qurilgan kompyuterlardagi kabi, ishlab chiqarishda qo‘llaniladigan standart arxitektura - ISA (Industry Standard Architecture) dan foydalanilgan. Ushbu protsessor undan avval ishlab chiqarilgan va nomlari yuqorida sanab o‘tilgan protsessorlar tarkibida mavjud bo‘lgan IEEE 754 standartiga asoslangan registrlar va buyruqlar to‘plamlariga egadir. Intel Core i7 buyruqlarining tarkibiga birinchi navbatda kriptografik amallarni bajarish uchun mo‘ljallangan yangi buyruqlar qo‘shilgan.
Intel Core i7 protsessori tarkibida 2-tadan 6-tagacha yadro bo‘lgan holda ishlab chiqarilishi mumkin. Unda ham Pentium 4 protsessoriga o‘xshab bir nechta apparat oqimlarni bir vaqtda faollashtirib ishlash mumkin bo‘lgan – giperoqimli texnologiyadan foydalanilgan. Core i7 protsessorlarida ham uch sathi kesh xotiradan foydalaniladi. Ularda ma’lumotlar va buyruqlar uchun mo‘ljallangan alohida-alohida qilib ishlangan, har biri 32 Kbayt hajmga ega birinchi sath (L1) kesh xotiralari mavjud. Har bir yadro o‘zining 256 Kbaytli ikkinchi sath (L2) kesh xotirasiga ega. Hajmi 4 Mbaytdan 15 Mbaytgacha bo‘lishi mumkin uchinchi sath (L3) kesh xotirasidan barcha yadrolar birgalikda foydalanadilar. Intel Core i7 protsessori tomoning uzunligi 37,5 mm bo‘lgan kvadrat shaklidagi LGA korpusiga joylashtirilgan.

Intel Core i7 protsessorining mikrosxemasi.
Mikrosxema uning past qismida joylashgan 1155-ta chiqish oyoqchalariga ega. Bu oyoqchalarning 286-tasi protsessorni kuchlanish bilan ta’minlash uchun, 360-tasi shovqinni kamaytirish uchun erga ulangan, 447-ta chiqish signallar uchun ishlatilgan, 62-ta chiqish esa zahira uchun qoldirilgan kiyingi rasmda

Intel Core i7 protsessori chiqish oyoqchalarining nomlanishi.