Mavzu: Zamonaviy navigatsiya tizimlari Reja

Mavzu: Zamonaviy navigatsiya tizimlari
Reja:
1. Indikatorda ishlanadigan razvyortkalar.
2. Chiziqli razvyortka.
3. Radial – doiraviy razvyortka .
4. Masofani razvyortka qoragini uzunligiga maktabligi va masshtab.
Indikator – RLSni oxirigacha qurilmasi bo'lib, yordam yordamida, radiolokatsion signallardagi axborotni qayta ishlab, o'zining ekranida namoyish bu.
Indikatorlarning chiqish qurilmalari sifatda, qo'zg'atuvchi vositalar, yorug'lik priborlari va akustik indikatsiya priborlar, elektron nurli trubkalar, ish lab chiqaruvchi qurilmalar (uzlukli va diskret holatda amalga o'chiruvchi), sinxron –kuzatuvchi tizimlar va boshqalar qo'shiladi.
Indikatorlar yordamida, kelayotgan (ob'ektdan qaytgan) signallarni kuzatish, ob'ektlarni koordinatalarini qayta tiklash, olish uchun signallarni ishlash va indikator ekranida namoyish moslamalari bajariladi.
Yuqorida keltirilgan indikatorlarning elektron –nurli trubka asosida yaratilgan indikatorlar katta ehtiyoj bilan qo'llab-quvvatlanadilar, chunki ular yordamida harakatdagi ob'ektlarni kuzatish, ob'ektlarni koordinatalarini va radial tezliklarini o'zgartirish mumkin.
1. Indikatorda ishlanadigan razvyortkalar. Razvyortka deb, ENT ekranida traktoriya ishlab chiqaruvchi harakterlan yorug beruvchi dog'ga aytiladi.
ENT yordamida ob'ektlarni koordinatolari, ekrandagi belgilarni tashlashuviga qarab aniqlanadi.
Masofani razvyortkasi, signal nurlanishi bilan birgalikda, sinxron ravishda amalga oshadi.
Qaytgan xar bir keyingi impulsdan hosil dogni yorugligi asa sekin yorqinlashib boradi. ENTdagi lyuminofor qatlamini to'yinishi, to'plangan energiyaga bog'liq buladi.
Eng ko'p tarqalgan razvyortka turlari bu- yorug'likli, xalqali, radial –doiraviy va rastrli.
2. Chiziqli razvyortka. Agar yoritilgan dog ENT ekranida yangi narsa bo'ylab (diametr dizayn) siljisa bunda razvyortka chizikli bo'ladi.
Yoritilgan dog' ekranda boshlang'ich nuqtadan boshlanib, chapdan o'ngga harakatlanishi yo'l, o'ng tomondagi nuxta chegarasidan orqaga qaytishi teskari yo'l razvyortkasi hisoblab chiqiladi.
T o'g'ri yo'lni o'lchash vaqt, teskari yo'lni o'lchash vaqtidan bir necha ma'lumotga ko'proq yordam beradi. Chiziqli razvyortkani, masfa indikatorlaridan yordam beradilar. Chiziqli razvyortkani hosil qilishda, ENT gi gorizontal ogdiruvchi plastinalarga arramon shakldagi kuchlanadi. Uzatgichda impulslar nurlantirish vaqt boshlanganida sinxronizatsiya impulslari , razvyortka generatorini ishga tushiradi .

a) b)
1. Rasm . Indikator ekranidagi tasvirni kurinishi .

Uzatilgan impuls, ob'ektgacha tarqalishi va undan orqaga qaytish davrida, razvyortka kuchlanishi kerakli kattalik haqida oshadi va ko'rsatilgan dog ekranda chopdan o'ngga qarab doimiy tezlikda siljiydi . Dogni o , vaqt o'qish vazifasini o'tab, u ob'ektgacha tomonidan masfani tashkil tomonidan . Qaytgan signallar , vertikal og'diruvchi plastinalarga beriladi va ular ekranda vertikal chiziqlar ko'rishda aks ettiriladi .
Antenna uzatkichi tomonidan uziladigan energiyaning bir qismi , uchun qilgich kirishi tomonidan so'riladi va buning boshida ekranda razvyortka chizgini boshida uzatilgan impuls joylashib korinadi 1 (1.a rasm ), undan keyin predmetlardan hosil tomonidan impulslar koʻrsatiladi va ob'ektdan qaytgan impulslar halok bo'lib ko'rsatiladi .
Indikator qurilmasining kirishga uchun qilgich chiqib ketishdan hosil berilgan signal bilan birgalikda shovqinlar xam samarali kiladi . Shovqinga ega signallar har xil vaqtlarda xaotik ravishda hosil bular . Shovqin signallar razvyortka keraki yonida xar xil nuqtalarda joylashadilar .
bu indikator, ob'ektni burchakli koordinatalari o'lchash buni bermaydi .
Qaytgan impulsni , qaytishi momentda , antennani joylashuv xolatiga qarab ob'ektni burchakli koordinatalari muhokama qilinadi .
Xalqqali razvyortka. Razvyortka xalqali deiladi , agar ko'rilgan dog ekranning atrofi haqida siljisa (1. b rasm ).
Bunday razvyortkani amalga oshirishda vertikal va gorizontal ogdiruvchi plastinalarga bir vaqtning o'zida 2ta sinusoidal kuchlilar beriladi . Ularning amplituda va chastotalar bir xil bo'ladi , ular orasidagi fazalar farqi 90 ⁰ tashkil tomonidan .
Qaytgan signal, ekranning markazidagi naychaga , maxsus elektrodg orkali 4 ta kavsharlanadi .
Razvyortkadagi , xamma impulslar radial ko'rishdagi narsalar shaklda k o rinadi 3. Qaytgan impulsgacha tomonidan orqaliq , doiraviy shkal yordamida muhokama qilinadi .
bu turdagi razvyortkaning , chizikli razvyortkalardan ustunligi quidagilardan jamlanma : razvyortka chizgini uzunligi katta ; teskari yo'lni ko'rinmasligi ya'ni ko'rsatilgan dog atrof haqida siljiydi .
Razvyortka chizgini uzunligi oshishi bilan haqida belgiligi oshadi . Kamchiliklarga quyidagilarni qatnashish mumkin : xalqali razvyortka, generatori zanjirida joylashgan faza surgichni ish ishiga parazit sigimni haqida bo'lishi ogdiruvchi plastinkalarga berilish kuchlilanishni fazasi 90 ⁰ farq taraf , xalqali razvyortka ellips razvyortkaga aylanib qoladi .
Ba'zi boshqa masfa indikatorlarda , spiral ko'rishdagi razvyortkalar ishlatilib , undan ekran bo'lib nur maxsus spiral o'ramlari ko'rishda nomayon bo'ladi .

2. Rasm . Radial – doiraviy razvyortkani kurinishi .

Bunda razvyortka chizgi , uzunlikni tashkil etib , masfani Yirik masshtabini tashkil tomonidan .