Maxmudxo`ja Behbudiy

Abdulla Avloniy Ijodi
Turkistonda birinchilardan bo’lib maktabda geografiya, kimyo, handasa, fizika fanlari kiritilishga ta’sir ko’rsatdi
ta’limni hayot, turmush bilan bog’lashga intildi, bir dars bilan boshqasi o’rtasida muayyan tanaffuzni, bir sinfdan ikkinchisiga o’tishdagi imtihonni joriy etdi, ta’lim tizimining dunyoviy yo’nalishini kuchaytirishda alohida e’tibor berdi.
Uning “Birinchi muallim” (1909), “Ikkinchi muallim” (1912) nomli darsliklari hamda “Turkiy Guliston yoxud axloq” (1913) nomli qo’llanmasi o’z davrida yoshlarni yangicha yo’nalishda o’qitish va an’anaviy milliy ruh asosida tarbiyalashda katta ahamiyatga ega
Masalan, bolalarga bag’ishlangan “Vatan” (1916) she’rida dunyodagi eng ulug’ va muqaddas tushuncha vatandir, vatanga sadoqatli bo’lmoq,
Abdulla Avloniy ko’plab she’rlar, she’riy to’plamlar muallifidir. Uning she’rlarida vatanparvarlik, marifatparvarlik va milliy-ozodlik taronalari alohida o’rin tutadi.
Marifatli va ilmli bo’lish har bir xalqning taqdiri va taraqqiyotini belgilaydigan omildir, deydi o’nlab she’rlarida Avloniy.

Abdulla Avloniy hayot faoliyati

• Turkistonda yuritilayotgan istibdod siyosatiga ham, o’lkaning o’zidagi yurtfurush amaldorlarning zulm – zo’ravonligiga bir kun kelib chek qo’yishini aytadi. Avloniy faoliyatida gazetachilik, teatr ishlari, o’qituvchilik alohida o’rin tutadi. U Oktyabr o’zgarishiga qadar “Shuhrat” (1907), “Turon” (1917) nomli gazetalarni chiqardi, ma’lum muddat Turkistonning ilg’or va mashhur gazetasi “Sadoi Turkiston”da faoliyat ko’rsatdi, sho’rolar davrida esa 1918-yilda “Ishtirokiyun” gazetasida muharrir bo’lib ishladi.

Abdulla Avloniy hayot faoliyati

• “Turon” gazetasiga Avloniy “Yashasin xalq jumhuriyati!” degan shiorni tanlagan edi. Bu orzu deyarli 70 yil o’tganidan so’ng bizning kunlarimizda amalga oshdi.
• Avloniy she’r, qo’shiq darsliklaridan tashqari bir qator pyesalar muallifi hamdir. Uning “Advokatlik osonmi?” (1914), “Pinsk” (1916), “Biz va Siz” (1917) kabi sahna asarlari o’zbek dramaturgiyasining shakllanishida munosib o’rin tutdi. U “Ikki muhabbat”, “Portugaliya inqilobi” nomli pyesalar yozgan. U 1934-yilda vafot etdi.