Mazmuni: Kırısıw

II BAP. Tıykarǵı bólım
2.1. Differentsiyalastırıw texnalogiyasiniń metodlari.


2.2. Individuallastiriw texnalogiyasiniń metodlari
Inge Unt, A. S. Graniskaya, v. D. Shadrikov izertlewlerinde individual oqıtıw oqıw procesin shólkemlestiriw forması, modeli retinde belgilenedi.
Ol jaǵdayda:
• pedagog tek bir ǵana student menen óz-ara munasábette boladı ;
• bir student tek oqıtıw quralları (kitaplar, kompyuter hám b.) menen
óz-ara baylanısda boladı.
Individual oqıtıwda iskerliginiń mazmunı, metodları hám súwreti studenttiń qásiyetlerine maslastırıladı.
Jeke jaqınlaw degende:
• pedagogikanıń principi bolıp, oǵan kóre pedagog oqıw — tárbiya jumısları processinde studentlerdiń jeke páziyletlerin esapqa alǵan halda ayırım studentler menen individual model boyınsha óz-ara munasábette bolıw hám de individual ayrıqshalıqlarǵa tıykarlanıw ;
• oqıw processinde studentlerdiń individual ózgeshelikin esapqa alıw ;
• barlıq studentlerdiń rawajlanıwıǵana emes, bálki hár bir studentke bólek rawajlanıw ushın psixologiyalıq—pedagogik ilajlaryaratish túsiniledi.
Oqıtıwdı individuallastırıw ;
• oqıw procesin shólkemlestiriw bolıp, ol jaǵdayda oqıtıw usılları, súwretin tańlaw studenttiń individual qásiyetleri menen baylanısadı ;
• individual jantasıwdı ta 'minlovchi túrli oqıw -metodikalıq, psixologiyalıq -pedagogikalıq hám shólkemlestirilgen-má 'muriy ilajlar bolıp tabıladı.
Sonday etip, didaktika boyınsha ámelge asırılǵan izertlewlaiga kóre oqıtıwdı individuallastırıw oqıw procesiniń sonday tashkil etiliwiki, ol jaǵdayda individual jantasıw hám individual forma ústin turatuǵın esaplanadı.
Oqıtıwdı individuallastırıw tómendegi avtorlıq texnologiyalarında tiykarlab
berildi:
• Inge Untning oqıtıwdı individuallastırıw texnologiyası ;
• A. S. Gransikayaning maslasıwshı oqıtıw texnologiyası ;
• v. D. Shadrikovning individuallıqqa qaratılǵan joba tiykarında oqıtıw texnologiyası.
Inge Untning oqıtıwdı individuallastırıw texnologiyasındaǵı tiykarǵı konsepsiya házirgi sharayatta oqıtıwdı individuallashtirishning zárúrli forması oqıwshılardıń mektep degi hám uydagi ózbetinshe jumısları dep qaǵıydalastırılgan. Inge Unt onıń mazmunı hám metodikası dep ózbetinshe jumıslar ushın individual oqıw wazıypaları, ámeldegi oqıw ádebiyatına maslastırılǵan, individuallastırılgan ózbetinshe jumıslar qollanbası tiykarında baspa etilgen jumıs dápterlerin túsinedi.
A. S. Graniskaya óziniń maslasıwshı oqıtıw sistemasın klass-sabaq sistemasında shólkemlestiriw hám ol jaǵdayda oqıtıwshı 60 -80% waqtın oqıwshılar menen individual islewge ajıratıw múmkinligin belgilengenler etedi. A. S. Graniskaya metodikasınıń ayriqshalıǵı onıń sabaqtı arnawlı bir ǵayrıodatiy qurılma tiykarında qurawı bolıp tabıladı:
• Birinshi bólim — barlıqtı oqıtıw ;
• Ekinshi bólim — eki parallel process: oqıwshılardıń ózbetinshe jumısları hám oqıtıwshınıń ayırım oqıwshılar menen individual islewi, yaǵnıy ulıwmalastırılǵan sxemalardanfoydalanish, almasınıp turıwshıjufi oqıtıwshı bolıp islew, maslasıwshı kóp qırlı wazıypalar hám b.
V. D. Shadrikov gipotezasiga kóre eger balaǵa quramalılasıp baratuǵın wazıypalardıń tolıq maǵlıwmatı berilsa, oǵan úyreniw procesin motivatsiyalaw usınıs etilse, lekin balaǵa sol búgin onıń ushın múmkin hám qolay islew múmkinshiligi qaldırilsa, oqıwshılar qábileti nátiyjeli rawajlanadı dep esaplanadı. V. D. Shadrikov metodikası tiykarın hár bir oqıwshınıń qábiletine qaray oqıtıwǵa múmkinshilik beretuǵın altı dárejedegi oqıw jobası, programma hám metodikalıq qóllanba quraydı. Nag bir pánniń quramalılıq dárejesine kóre kúshi etken varianttı tańlap alıp, oqıwshılar klassta tez-tez alısıp turadı hám pánniń kólemi hám mazmunın qoldan shıǵarmay birgelikte oqıw programmasın ózlestiriwge háreket etediler. Quramalılıq dárejesin tańlaw tezlikte ámelge asıriladı hám «bázan» onı ámelge asırıp bolmaydı. Sebebi ol klasstaǵı oqıwshılardıń teńlesiw, qábileti jaǵdayına baylanıslı boladı.
Quramalılıqtıń altı dárejesi ámelde barlıq balalarǵa itibar beriwge, barlıqtıń kúshi etetuǵın hám de oqıwshınıń qábiletine, onıń rawajlanıwına maslanǵan, oqıw procesin shólkemlestiriwge múmkinshilik beredi.
Bul oqıtıwdı individuallastırıw avtorlıq texnologiyası negizinde ulıwma principler ámeldegi:
• individuallastırıw oqıtıw procesi strategiyası bolıp tabıladı;
• individuallashtirish—individuallikni qáliplestiriwdiń zárúrli faktorı ;
• barlıq uyreniletuǵın pánlerde individuallastırılgan oqıtıwdan paydalanıwdıń múmkinligi;
• individual islerdi oqıw iskerliginiń basqa formaları menen integraciyalaw ;
• individual súwrette, usılda úyreniw.
Individuallastırıw texnologiyasınıń ulıwmaxususiyatlariga tómendegiler kiredi;
• ózlestira almaslikka alıp keliwshi faktorlardı dizimnen ótkeriw;
• pikirlew processinde bilim, ilmiy tájriybe, kónlikpelerdi iyelew asnosida individual kemshiliklerdi dúzeta alıw usılları ;
• shańaraq tárbiyası daǵı motivatsiyanıń bólindisligi hám de shıdamlılıq sustligi kemshiliklerin dizimnen ótkeriw hám enga alıw ;
• qábiletli hám uqıplı oqıwshılarǵa salıstırǵanda oqıw procesin optimallastırıw (dóretiwshilik iskerlik, sinfva klasstan tısqarı islerdi esapqa alıw );
• oqıtıw procesin tańlaw erkinligin beriw;
• ulıwma oqıw ilmiy tájriybeleri hám kónlikpelerin qáliplestiriw;
• oqıwshılardıń óz-ózine uyqas baha bere alıwın qáliplestiriw;
• (oqıtıwdıń texnikalıq qurallarından, sonıń menen birge, EHMdan paydalanıw.
Oqıtıwdı individuallastırıw texnologiyasına tómendegiler kiredi:
Batov sisteması. AQShda islep shıǵılǵan bul sistemada oqıw procesi eki bólekke bólinedi:
Birinshi bólim- pútkilinshe klass jumısı.
Ekinshi bólim- individual shınıǵıwlar.
Bunday shınıǵıwlar oǵan zárúriyat sezgan oqıwshılar menen yamasa umum tárepinen qabıl etilgen normalardan orqada qalmaw yamasa salıstırǵanda rawajlanǵan qábiletleri menen ajralıp turǵanlar menen bir qatarda bolıwın támiyinlew maqsetinde ótkeriledi.
Joqarı qábiletli kategoriya oqıwshılar menen oqıtıwshı, salıstırǵanda kemrek qábiletli hám qalaq oqıwshılar menen oqıtıwshı járdemshisi shuǵıllanadı.
Tramp jobası - bul texnologiya AQShda júdá ataqlı. Bul oqıtıw formalarımng sonday sistemasıki, ol jaǵdayda úlken auditoriya daǵı shınıǵıwlar kishi gruppalar daǵı individual shınıǵıwlar menen qosıp alıp barıladı.
Zamanagóy texnikalıq qurallar járdeminde 100-150 kisiden ibarat úlken gruppalarda joqarı maman oqıtıwshılar, proffcssorlar leksiya oqıydılar. 10 -15 kisiden ibarat kishi gruppalar bolsa lektsiya materialların talqılaw etediler, tartıs júrgizediler.
Individual jumıslar bolsa mektep kabinetlerinde, laboratoriyalarında ótkeriledi. Lektsiya shınıǵıwlarına 40%, kishi gruppalar daǵı shınıǵıwlarǵa 20%, kabinet hám laboratoriyalar daǵı individual jumıslarǵa bolsa 40% ajratıladı. Ádetdegi klass túsinigi joq, kishi gruppalar da turaqlı emes.