Mazmuni: Kırısıw

Zamarıq metodín kíshí toparlarda shólkemlestíríw:

1.

2.

3.

Juwmaq

Juwmaqlap aytqanda biologiyanı oqıtıwdıń nátiyjeliligi sabaq, sabaqtan tısqarı jumıslar, ekskurciyalar, olar arasındaǵı logikalıq baylanıslar, oqıwshılardıń qızıǵıwları hám talapların itibarǵa alıp shólkemlestiriwge baylanıslı boladı.
Sút emiziwshiler (Mammalia), omırtqalı haywanlar klası. Trias aqırında jırtqısh sudralib juretuǵınlar — sinodontlardan kelip shıqqan. Sinodontlar bir toparınan kóp bórtiqlilar (qirilib ketken), ekinshisidan kloakalilar payda bolǵan. Kóp bórtiqlilardan Yura dáwirinde pantoteriyalar, olardan bolsa házirgi qaltalılar hám joldaslılar payda bolǵanlıǵı shama etiledi.
Sút emiziwshiler áyyemginen adam turmısında úlken áhmiyetke iye bolǵan. Kópshilik Sút emiziwshiler ovlangan. Bir qansha túrleri xanakilashtirilib, olardan azıqovqat dáregi, jumısshı kúshi yamasa qaraqshı retinde paydalanıp kelinedi. 20 -ásir den terili Sút emiziwshilerni xanakilashtirish, olardan erin. haywanları retinde paydalanıw baslandı. Bir qansha Sút emiziwshiler awıl xojalıǵı eginleri, ormanshılıq (ayırım kemiriwshiler) hám sharbashılıqqa (tiykarlanıp, jırtqıshlar ) zıyan keltiredi. Ayırım Sút emiziwshiler (tiykarlanıp, kemiriwshiler) oba keseli, tulyaremiya, qutırıw hám basqa salmaqli juqpalı keselliklerdiń tarqalıwında qatnasadı.
Adam iskerligi tásirinde Sút emiziwshilerdiń bir qansha túrleri sanı azayıp, ayırım túrleri joǵalıp barıp atır. 17-ásir basınan házirge shekem Sút emiziwshiler dıń 63 túri (1, 3%) qirilib ketken. Rejesiz tutıw, awıl xojalıǵı. eginleri, xanaki hám ań haywanların qorǵaw maqsetinde qırıw, olar jasaw jayınıń aynıwı hám qısqarıwı, introduksiya etilgen túrler tásiri yamasa tábiyiy faktorlar Sút emiziwshiler sanı azayıp ketiwiniń tiykarǵı sebepleri esaplanadı. Sút emiziwshilerdiń 230 túri hám 91 genje túri Tábiyaattı qorǵaw xalıq aralıq birlespesi Qızıl kitapına kiritilgen. Sonıń menen birge ayırım sinantrop Sút emiziwshiler areali hám sanı artıp barıp atır. Sút emiziwshilerdiń 7 túri (atap aytqanda Prjevalskiy oti, David buǵısı ) tek tutqunlikda yamasa yarım tutqunlikda (zubr, okdum gnu) saqlanıp qalǵan.