Jahon miqyosida qishloq xo’jalik ekinklariga mineral o’g’itlarni qo’llash. Heffer.P, 2013 Jahon miqyosida qishloq xo’jalik ekinklariga mineral o’g’itlarni qo’llash. Heffer.P, 2013
Ekin turi
|
Yillar bo’yicha:
| | | | | |
2007-2007/08
|
2010-2010/11
|
2007-2007/08
|
2010-2010/11
|
miqdori,mln. t (N + P2O5 + K2O)
| | |
% hisobida
| |
Bug’doy
|
25,5
|
27,1
|
15,1
|
15,8
|
Sholi
|
24,3
|
24,7
|
14,4
|
14,3
|
Makkajo’xori
|
25,8
|
27,8
|
15,3
|
16,1
|
Boshqa donli ekinlar
|
8,1
|
7,8
|
4,8
|
4,6
|
Jami donli ekinlar
|
83,7
|
87,4
|
49,6
|
50,8
|
Soya
|
6,3
|
6,6
|
3,7
|
3,9
|
Moyli palma
|
2,6
|
3,5
|
1,6
|
2,0
|
Boshqa moyli ekinlar
|
7,4
|
8,9
|
4,4
|
5,2
|
Jami moyli ekinlar
|
16,3
|
19,0
|
9,7
|
11,1
|
Tolali ekinlar
|
6,2
|
7,0
|
3,6
|
4,1
|
Qandli ekinlar
|
7,5
|
7,2
|
4,5
|
4,2
|
Ildizmevali ekinlar
|
-
|
5,2
|
-
|
3,0
|
Meva/Sabzavot
|
28,9
|
-
|
17,1
|
-
|
Mevali daraxtlar
|
-
|
10,1
|
-
|
5,8
|
Sabzavotlar
|
-
|
16,1
|
-
|
9,3
|
Boshqa turdagi ekinlar
|
26,2
|
20,1
|
15,5
|
11,7
|
Jami
|
168,8
|
172,1
|
100,0
|
100,0
| Agrokimyo fanining rivojlanish tarihi - 1563y. Bernar Pallisi- o‘simliklarni tuz bilan oziqlanish nazariyasi asoschisi
- YAn Battist Van Gelmont(1579-1664)- o‘simliklarni suv bilan oziqlanish nazariyasining asoschisi.
- 1650y. Glauber- o‘simliklarni selitra bilan oziqlanish nazariyasining asoschisi.
- 1756y. M.V.Lomonosov-o‘simliklarni havodan oziqlanish nazariyasining asoschisi.
- 1761y. Valerius-o‘simliklarni chirindi bilan oziqlanish nazariyasining asoschisi.
- 1836-38yy. Jon Battist Bussengo o‘simliklarni azot bilan oziqlanish nazariyasining asoschisi.
- 1840y. Yustis-Libix (Agrokimyo fanining asoschisi) U oziq elementlarni tuproqqa qaytarib berish haqidagi ta’limotni ilgari surdi.
- 1859y. Knop va Saks o‘simliklarning me’yorida o‘sib rivojlanishini ta’minlaydigan to‘liq oziq aralashmasini yaratdilar.
- 1920y. Tuproqshunoslik instituti ochildi
- 1929-30y. Paxtachilik ilmiy tadqiqot instituti va o‘g‘it bo‘yicha ilmiy tadqiqot instituti ochildi.
- 1918y. Turkistonda xalq universiteti qoshida q/x fakulteti ochildi.
- 1930y. O‘rta Osiyo q/x instituti
- 1934y. Toshkent q/x instituti
- 1990y. Toshkent Davlat agrar universiteti.
- Kafedralarda S.A.Kudrin, B.P.Machigin, P.V.Protasov, M.Z.Kaziev, I.N.Niyazaliev, T.P.Piroxunov kabi agrokimyogar olimlar faoliyat yuritishgan.
- 1964y. Respublikamizda ixtisoslashtirilgan agrokimyo xizmati yo‘lga qo‘yildi.
1840 yilda taniqli nemis ximigi YU.Libix hosildorlikni saqlash uchun tuproqni o‘g‘itlash nazariyasini ilgari surdi, bu nazariya tuproqdan olingan barcha mineral moddalarni tuproqqa qaytarish lozimligiga asoslangan edi. Bu qoida keyinchalik «Minimum qonuni» degan nom oldi. SHu munosabat bilan K.A.Temiryazov quyidagicha yozgan edi: «qaytarish zarurligi haqidagi ta’limotning ahamiyatini cheklashga har qancha urinishdan qat’iy nazar, bu ta’limot fanning eng buyuk yutuqlaridan biri bo‘lib qoladi».
Do'stlaringiz bilan baham: |
