5-§. YAdroning bog’lanish va solishtirma bog’lanish energiyasi. YAdro kuchlari
YAdroning massalarini eng aniq o’lchash natijalari shuni ko’rsatadiki, yadrroning tinchlikdagi massasi M uni tashkil qilgan protonlar bilan neytronlarning tinchlikdagi massalari yig’indisidan hamisha kichik bo’ladi:
. (5.1)
YAdroni alohida nuklonlarga to’liq ajratish uchun zarur bo’lgan energiya yadroning bog’lanish energiyasi deyiladi va u quyidagi ifodadan topiladi:
(5.2)
bunda - massa defekti deb ataladi va u
(5.3)
dan topiladi. (5.3) dan foydalanib (5.2) ni ko’rinishini
(5.4)
ga o’zgartiramiz.
Bitta nuklonga to’g’ri keluvchi yadroning bog’lanish energiyasi yadroning solishtirma bog’lanish energiyasi ( ) deyiladi.
(5.5)
Nuklonlar o’rtasida ta’sir etuvchi va yadroning turg’unligini ta’minlovchi kuchlarga yadro kuchlari deyiladi. YAdro kuchlari gravitatsion va elektromagnit ta’sirlashuv kuchlaridan farqli o’laroq, o’ziga xos kuchlar bo’lib hisoblanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |