Mehmet yüce orta asya türk cumhuriyetleri ve tüRKİye ile iLİŞKİler

TABLO 4. TÜRKİYE-ÖZBEKİSTAN EKONOMİK İLİŞKİLERİ (MİLYON DOLAR)
2016
2017
2018
2019
2020
İhracat
533
681
952
1.232
1.155
İthalat
709
823
746
1.140
970
Dış Ticaret Hacmi
1.242
1.504
1.748
2.372
2.125
Denge
-176
-142
156
91
185
Kaynak: “Özbekistan’ın Ekonomisi”.
Türkiye’nin Özbekistan’a ihraç ettiği başlıca ürünler temizlik maddeleri, ilaç, 
römork, plastik ürünleri, gıda işleme makineleri iken ithal ettiği başlıca ürünler 
ise bakır, bakır alaşımları ve bakır ürünleri, levhalar, pamuk ipliği, işlenmemiş 
çinko, petrol yağları, gübre, konserve, altın, işlenmemiş kurşun ve ipektir. Dünya 
Bankası verilerine göre 2019’da Türkiye hem ihracat hem de ithalat açısından Öz-
bekistan’ın ilk beş dış ticaret ortağı arasında yer almaktadır. Söz konusu verilere 
göre Türkiye, Özbekistan’ın toplam ihracatı içinde yüzde 7,52 pay ile beşinci sıra-
da bulunurken aynı şekilde ithalat yaptığı ülkeler arasında yüzde 5,93 pay ile yine 
beşinci sırada yer almaktadır.
26
Türkmenistan ekonomisine ilişkin ayrıntılı istatistiki verilere ulaşmak 
mümkün olmamakla birlikte Türkiye-Türkmenistan ekonomik ilişkilerinin, 
Türkiye’nin Türkmenistan’ın dış ticaretinde sahip olduğu büyük pay ve ülkede 
yerleşik bulunan Türk müteahhitlik firmalarının gerçekleştirdikleri geniş çaplı 
projeler sayesinde gelişmekte ve çeşitlenmekte olduğunu söylemek mümkün-
dür. Türkmenistan, Türk şirketlerinin Orta Asya’da en çok proje üstlendikleri 
ülke konumundadır. Ayrıca Türkmenistan’a en fazla yatırım yapan ülke Türki-
ye’dir. Türkmenistan’da konut, sanayi, kültür ve spor tesisleri gibi birçok projeyi 
hayata geçiren Türk müteahhitlik firmaları günümüzde de sektörde öncü du-
rumundadır.
27
Türk firmalarınca 1992-2019 döneminde müteahhitlik hizmeti 
bağlamında toplamda yaklaşık 50 milyar dolar tutarında 1.019 proje üstlenil-
25 “Özbekistan’ın Ekonomisi”, T.C. Dışişleri Bakanlığı, https://www.mfa.gov.tr/ozbekistan-cumhuriyeti-ekono-
misi.tr.mfa, (Erişim tarihi: 18 Ekim 2021).
26 “Uzbekistan Trade Summary”, World Bank, https://wits.worldbank.org/countrysnapshot/en/UZB, (Erişim 
tarihi: 18 Ekim 2021).
27 Hülya Kayalı, “Türkiye-Türkmenistan Ticari İlişkileri (1992-2014)”, Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 
Cilt: 5, Sayı: 2, (2018), s. 163. 

---

OR TA ASYA TÜRK CUMHURİYE TLERİ VE TÜRKİYE İLE İLİŞKİLER
46
miştir.
28
Ayrıca önemli bir pamuk üreticisi olan Türkmenistan’da Türk girişim-
ciler tarafından açılan tekstil tesisleri halihazırda ülkenin en modern yatırım 
tesislerine örnek teşkil etmektedir. Tekstil alanında yapılan bu yatırımlar hem 
istihdam imkanı oluşturmakta hem de ülkenin tekstil ve hazır giyim sektörün-
deki ihracatına katkı sağlamaktadır. Son yıllarda küresel ekonomik gelişmele-
rin de etkisiyle ikili ticaret hacminin daraldığı ve 2018’de ticaretin kayda değer 
oranlarda düştüğü görülmektedir.
Dünya Bankası verilerine göre Türkiye hem ihracat hem de ithalatta Türkme-
nistan’ın ilk beş ortağı arasında yer almaktadır. Söz konusu verilere göre 2000’de 
Türkmenistan’ın ticaret ortağı olduğu ülkeler sırasıyla ihracatta Rusya, İtalya, İran, 
Türkiye ve Ukrayna; ithalatta ise Rusya, Türkiye, Ukrayna, BAE ve Japonya’dır.
29
Türkiye’nin Türkmenistan’a başlıca ihraç ürünlerini tekstil ürünleri, enerji, kimya 
ve tarım ürünleri oluştururken başlıca ithal ürünlerini ise işlenmiş metal, beyaz 
eşya, elektronik ürünler, gıda, tekstil sanayii ürünleri, işlenmiş gıda ürünleri, inşa-
at malzemeleri, ulaştırma araçları ve ilaçlar meydana getirmektedir.
30
28 “Türkmenistan Ekonomisi”, T.C. Dışişleri Bakanlığı, https://www.mfa.gov.tr/turkmenistan-ekonomisi.tr.mfa, 
(Erişim tarihi: 20 Ekim 2021).
29 “Turkmenistan Trade Summary”, World Bank, https://wits.worldbank.org/CountryProfile/en/Country/
TKM/Year/2000/TradeFlow/EXPIMP/Partner/by-country, (Erişim tarihi: 20 Ekim 2021).
30 “Türkmenistan Ekonomisi”.

---

47