Mehmonnomayi Buxoro

Dunyo yaratilishi haqida
Olamning olti kunda yaratilishi haqidagi Injil anÿanasini qayta hikoya qilish va Ibn Ro’zbexonning Hirotdagi xutbasi, oÿlgandan keyin odamlardan qaysi biri jannatga, kim doÿzaxga tushishi haqidagi hadis asosida qurilgan. Muallif
insonning o'limdan keyingi o'rni belgilanishi mumkin bo'lgan barcha fazilatlarini sanab o'tadi. Aslam qissasidan xalifa Umar va bolali tilanchi ayolning ishi ham keltiriladi. (6-bet)

3 Qabila haqida

Chingizxon mulkida eng ulug‘vor bo‘lgan o‘zbeklarga uchta qabila mansubdir. Endi [ulardan] biri Shayboniylar va uning Xon hazratlari bir qancha ajdodlaridan keyin ularning hukmdori bo'lgan va hozir hamdir. Ikkinchi qabila- o'zining kuchliligi va qo'rqmasligi bilan butun dunyoda shon-shuhrat qozongan qozoqlar, va uchinchi qabila -mang'itlar va [ulardan] Astraxan podshohlari. O’zbeklar mulkining bir chekkasi okean bilan chegaradosh ikkinchisi - Turkiston bilan uchinchisi - Darband bilan to'rtinchisi - Xorazm bilan va beshinchisi - Astrabad bilan . Va bu [yerlarning] hammasi butunlay yoz va qishki ko'chmanchi o'zbeklarning joylaridir. Bu uch qabila xonlari doimo bir-birlari bilan kelishmovchilikda bo‘lib, [ularning har biri] bir-biriga bostirib kirishadi. G‘olib bo‘lgach esa birbirlarini qullikka sotib, asirga oladilar. Ular o'zaro [dushmanning] mol-mulki va odamlarini urush o'ljasi deb biladilar va bu [qoidadan] hech qachon chetga chiqmaydilar. Agar kimdir

buni tanimasa: “Nega o’z xalqingni [qullikka] sotasan?” – desa, hayron boÿlib: “Ha, bu odam aqldan ozgan, urush oÿljasini tanimaydi”, deyishadi. Bular [odamlar] urush o‘ljasi, degan gapdan keyin ularga: “Bular bizning xalqimiz”, deyishga kimning jur’ati bor? Ular o'rtasida hech qanday to'siqsiz va tan olinmaslikni rad etmasdan sotish keng tarqalgan. Bu urugÿlarning
barchasida hurmatli xonlar ko’p: Chingizxon avlodlaridan boÿlgan ulug’ va nufuzli kishilarning har bir urug’i sulton deb ataladi, ularning hammasidan oliyjanobroq bo’lganini esa xon deb atashadi. Bir so‘z bilan aytganda, barcha qozoqlar Chingizxon ulusidir. Ularning xonlari va sultonlari Chingizxon yoki
uning xon hazratlarining ajdodi bo‘lgan Shibon avlodlari bo‘lib, ular o‘rtasida qarindoshlik, mulkchilik mavjud. (7-bet)