Mehnat bozori statistikasi mohiyati va vazifalari. Mehnat resurslari va harakat ko'rsatkichlari

Mehnat bozori statistikasi

Aholi yashashi uchun mehnat qilib, moddiy ne‟matlar ishlab chiqarishi va iste‟mol qilishi lozim. Bozor munosabatlari sharoitida moddiy ne‟matlarni turli mulk shakliga asoslangan faoliyat yurituvchi subyektlar (sanoat, qishloq xo‟jaligi, qurilish, transport, aloqa, savdo va ovqatlanish hamda sh.k. tarmoq korxonalari) ishlab chiqaradi. Statistik ma‟lumotlarga qaraganda, 2016-yil 1-yanvar holatiga 278.5 mingta korxona va tashkilotlar faoliyat ko‟rsatayotgan bo‟lsa, ularning 239.4 mingtasi, ya‟ni 86%i nodavlat mulk shakliga asoslangandir.
TALABLAR TAKLIFLAR

Oliy uquv yurti bitiruvchilari

Sanoat korxonalari

Qishloq va o„rmon xo„jaliklari

Kasb-hunar kolleji bitiruvchilari

Qurilish tashkilotlari

Hunar o„rganuvchi shogirdlar

Transport va aloqa tashkilotlari

Armiya xizmatidan bo„shab kelganlar

Savdo, ovqatlanish va tayyorlov

1 Talab Taklif

2

3

4

5

korxonalari
Fan, ta‟lim va madaniyat muassasalari		Boshqa xududlardan kelgan xodimlar

6
7

Boshqa manbalardan kelganlar (qamoq- dan ozod etilgan-lar va shu kabilar)

Sog„liqni saqlash va boshqa muassasalar

Talab Taklif
1-chizma. Mehnat bozori ishtirokchilarining tarkibi
Aholi bandligini ta‟minlashda Respublika Prezidenti Sh.M.Mirziyoevning 2017 yil 6 maydagi “Aholi bandligini ta‟minlash bo„yicha olib borilayotgan ishlar natijadorligi va samaradorligini oshirishda mahalliy ijro hokimiyati va iqtisodiy kompleksning hududiy organlari rahbarlarining shaxsiy mas‟uliyatini oshirish chora-tadbirlari to„g„risida”gi qarori muhim ahamiyatga ega. Ushbu qarorga ko„ra aholi bandligi o„sishining prognoz ko„rsatkichlarini qanday bajarganligiga qarab, mahalliy ijro hokimiyati rahbarlari (lavozim maoshining 15 foizi miqdorida), hokimlarning birinchi o„rinbosarlari hamda iqtisodiy kompleksning hududiy organlari rahbarlariga (lavozim maoshining 20 foizi miqdorida) rag„batlantirish (mukofotlash) yoki jarima solish choralari qo„llanadi.
O„zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.Mirziyoevning Oliy Majlisga murojaatnomasida ta‟kidlanganidek, faqat 2017 yilda 336 mingdan ziyod yangi ish o„rinlari tashkil etilgan. Xodimlarni ishga joylashtirishda Respublika Mehnat munosabatlari vazirligi va boshqa mutasaddi tashkilotlar tomonidan bo„sh ish o„rinlari yarmarkasi, televideniye, radio va OAVda beriladigan reklamalarning o„rni kattadir.
Demak, xodimlarning ishga joylashishi faoliyat yurituvchi subyektlarning ishchi-mutaxas-sislarga bo‟lgan talabi va ishchimutaxassis kadrlar tayyorlab beruvchi oliy va o‟rta maxsus o‟quv yurtlari tomonidan bo‟lgan taklif asosida mehnat bozorida shakllanadi.
Lekin talab har bir hudud iqtisodiy rivojlanishdan kelib chiqib, turli xil mutaxassisliklarga bo„ladi. Ishchi kuchiga taklif bozor talabdan kelib, kerakli va sifatli mutaxassislar yetkazib berishi lozim. Shuning uchun ham hozir mamlakatimizda kadrlar tayyorlash bo„yicha islohotlar ketmoqda.
Mehnat resurslari (MR) mehnat yoshidagi mehnatga layoqatli kishilar, hamda ishlayotgan yoshlar (IYO) va nafaqachilar (IN)dan iboratdir.
Mehnat resurslari sonini quyidagicha hisoblash mumkin: