Mehnat muhofazasi va medisina harakati (faoliyati)ni bajaruvchi insonlarning vazifalari

Tik turgan ish joylari, odatda qachon tavsiya etiladi: 
Tik turgan holda ishlash inson uchun tabiiy bo’lib ,uning quyidagi 
xususiyatlari bor-gavda massasi va muskul kuchlari tekis taqsimlanadi. 
Harakatlanishlarda umurtqa pog’onasi egiluvchanligi, amortizatsiyasi borligi 
ko’rish maydoni, sensor harakatlar va qo’zg’alishlar koordinatsiyasi uchun qulay 
sharoitlar yaratiladi.
Tik holatning kamchiliklari:
 
-gavdani tik ushlab turish va harakatlari uchun ko’p muskul ishi talab qilinadi, 
natijada energiya sarfi ortadi; 
-inson gavdasidagi suyuqliklar (qon) bosimi ortadi;
-pastki qismlaridagi muskullarda qon uvishi kuzatiladi.
O’tirgan holda, ish joyga tavsiylar: 
O’tirgan holda ishlash tik turib ishlagandan qator qulayliklarga ega:
-gavdani ushlab turish uchun statik bosim kamayadi;
-energiyasarfi kamayadi.
Bu holatning kamchiliklari: 
-ko’rish maydoni va sharoiti yomonlashadi; 
-yetish masofasi qisqaradi; 
-kuch bilan ishlash imkoniyati pasayadi; 
-qorin muskullari uzoq vaqt ishlaganda bo’shashadi. 
 Ish joyini tashkil qilishda quyidagi asosiy shartlarga rioya qilishi zarur: 
-operatorga mehnat faoliyati jarayonida barcha harakatlar va siljishlarni 
bajarishi uchun yetarli ishchi maydon hajmini yaratish; 
-operator bilan texnika orasida, hamda operatorlar orasida (guruh bo’lib 
ishlaganida) yetarli darajada fizik, eshitish va ko’rish aloqalarini yaratish; 
-boshqarish 
vositalarini 
operatorning 
harakat 
(motor) 
chegarasida 
joylashtirishi (eniga, bo’yiga, chuqurligiga); 
-mehnat jarayoni xususiyatlaridan kelib chiqadigan asosiy va yordamchi 
operatsiyalarni operatorning ishchi holatida bajarish imkoniyati bo’lishi; 
-ishchi muhit faktorlarining optimal, ruhsat etilgan chegarasida bo’lishi (atrof 
muhit sharoiti, shovqin, titroq, yoritilganlik va boshqalar); 

---

137 
-operatorni atrof muhitning xavfli va zararli faktorlari ta’siridan himoyalovchi 
zarur vositalar yaratish; 
-operatorning muddatidan oldin charchog’ini oldini olish yoki kamaytirish; 
-vizual ma’lumotlarining optimal ko’rinishini ta’minlash; 
-ishchi holatini almashtirib turish.