Mehnat muhofazasi va medisina harakati (faoliyati)ni bajaruvchi insonlarning vazifalari

Cercla 
 
1976 – yil Kongressga RCRA taqdim etilgandan so’ng atrof muxit muxofazasida 
xavfli chiqindilar muammolari namoyon bo’ldi. 70 – yillar oxiriga kelib bunday 
muammolar kongress oldida ancha kamchiliklar borligini korsatdi. New York va 
Niagara sharsharasi oldida XIX asrda ochilgan suv yolini bog’lovchi kanal XX asr 
boshida xavli chiqindilar axlatxonasiga aylantirilgan edi. Keyinchalik esa bu yer 
tekisalanib shu yaqin atrofda maktab va turarjoylar qurilgan edi. Bu xavfli 
chiqindilar atrof muxitga va axoli sog’lig’iga zara keltirayotgani ma’lum bo’ldi. 
Kongress tushundigi bu muammolarni xal qilish uchun boshqa chora ko’rish kerak. 
Shunday qilib 1980 – yil CERCLA yoki Superfond tashkil qilindi. Superfondga, 

---

227 
ma’sul tomonlarni, tashlanga zaxarli chiqindilarini tozalash boyicha xarajatlarni 
boshqarish xuquqi berildi. Xarqnday xavfli chiqindi chiqarayotgan shaxs yoki 
korxona uni tozalash uchun bunkul ma’sul deb belgilandi. Bu qonun avvalgi va 
yangi tashkil qilinayotgan korxonalarni barchasiga tegishli. EPA barcha ma’sul 
tomonlar tizimini shu qarorga asoslanib tashkil qildi. CERCLA orqali ma’sul 
tomonlar minglab xatto millionlab dollarlar sarfladi. 
 
Sara 
 
Ekologik nizomga roiya qilinishiga ma’sul shaxs bilishi kerak bo’lgan asosiy 
xarakat dasturi, ma’lumotlar yeg’ish, ularni ro’yxatdan o’tkazish va kerak bo’lgan 
xolatta xukumatga ma’lum qilishdan iborat. Bu majburiyat CERCLA va qayta 
ruxsat berish to’g’risidagi qonun (SARA) 1986 – yil kengaytirildi. 
SARA qonuni xavfli chiqindi chiqaruvchilar uchun qatiy javob bo’ldi. 
SARA VA CERCLA atrof muxitga zara yetkazayotgan xavfli chiqindilar 
chiqarishga va qarovsiz axlat xonalarga qaratilgan (Noll et al., 1995, p. 5).
SARA 5 qisimdan iborat: 
I. Javob berish va javobgarlik shartlri. 
II. Turli shartlar. 
III.FAV xolatlarda rejalashtirish va taraflarga to’g’ri ma’lumot berish.