Mehnat muhofazasi va medisina harakati (faoliyati)ni bajaruvchi insonlarning vazifalari

 
Bibliografiya
Bowman, V. 1988. Checklist for Environmental Compliance. 4th ed. Newton, 
MA: Cahners. 
Chandler, R. L., Iannaccone, M., and Toki, A. (Eds.) 1995. Best’s Safety 
Directory: Industrial Safety, 1995 ed., Vol. 2. Oldwick, NJ: A. M. Best 
Company. 

---

239 
16 BOB 
 
 
QURILISH 
XAVFSIZLIGI 
VA 
ISH 
JOYLARINI 
TASHKIL QILISH TIZIMI 
Mark A. Friend and Dan Nelson with additions by William Walker 
 
Bobning maqsadi 
Shu bobni oxiriga etkazganingizdan so‘ng,

Qurilish ish joyida kuzatiladigan asosiy xavf xatarlar ro‘yxatini tuza olish;

Qurilish ish joyida kuzatiladigan asosiy xavfli xolatlarda qanday qilib ish 
tutish;

(OSHA) Kasbiy xavfsizlik va sog‘liqni saqlash tashkiloti tomonidan qurilish 
xavfsizligi va ish beruvchi tomonidan kurilish maydonidagi keng ko‘lamdagi 
mashg‘0ulotlarni tushuntirish; 

Tashkilotning ish joyidagi samarali siyosati tarkibiy qismini sanab chiqish 
imkoniga ega bo‘lasiz.
Muammoli vaziyat
18 yoshli erkak ishchi elektr energiyasi bilan aloqa qilgan. Bir qichqiriq 
eshitilgandan so‘ng jabrlanuvchini konvulsiya xolatida (tutqanoq) nam erdan topib 
olishdi, uning bir qo‘li shtepsel vilkasida xamda ikkinchi qo‘li esa rezervuarda edi. 
Rahbar esa elektron panelini kesdi, lekin kerakli bo‘lgan elektr to‘sar topa olmadi. 
Xamkasb jabrlanuvchini pulsini ushlab ko‘rmoqchi bo‘lganida uni ham tok urib 
oldi ammo u jabrlanmadi. Tibbiy yordam ko‘rsatilganidan so‘ng raxbar panel 
oldiga kelib barcha tokni o‘chirdi. Besh minutdan so‘ng, tez yordam bo‘limiga 
yana bir bor qo‘ng‘iroq qilindi va raxbar boshqa yarak masajini qilishga kelgan bir 
ishchiga baqirdi. Ishchi jaroxatlanganiga 6 daqiqa bo‘ldi. Tez yordam birinchi 
qo‘ng‘iroqdan 10 minut o‘tmasdan etib keldi va yordam ko‘rsata boshlashdi. 
Kasalxonada bemor o‘lganligi to‘g‘risida xabar berishdi.
Kirish 
Ko‘pgina xavfsizlik amaliyotchilari ishlab chiqarish sanoatida xavfsizlik 
bo‘yicha bir qator majburiyatlarga egadirlar. Ular bu qurilish va xavfsizlik 
amaliyotini majburiy bo‘lmasada foydali deb topishadi. Qurilish xavfsizlik 

---

240 
choralari xaqidagi federal qoidalar 1926 yil belgilab qo‘yilgan. Bu qoidalar kerakli 
qo‘llanmalar bilan ta’minlaydi. Bu qonun qoidalarni bilish qurilishdagi 
muammalorni idora qilishda ham yordam beradi. Sizning firmangiz qurilishga 
aloqador bo‘lmasa ham quyida ko‘rsatilgan xavfsizlik qoidalarini ishda tadbiq 
qilish juda ham muhim.
Kasbiy xavfsizlik va sog‘liqni saqlash tashkiloti (KXSST) qoidalari xavfsizlik 
programmasining fakatgina boshlang‘ich qismi bilan taminlaydi. Lekin uning 
tajribalarini shu erda muhokama qilishimiz muhim chunki shu tashkilot tufayli 
davlat qurilish muammolariga nazarini solgan. KXSST tadqiqotiga ko‘ra qurilish 
ish joylaridagi ofitserlar muhim bo‘lmagan va kam o‘rganiladigan xavf xatarlarga 
juda ko‘p vaqt ajratadilar. Bu tadqiq qilinishi kerak bo‘lgan siyosatni o‘zgartiradi. 
KXSST ofitserlari qurilishga tashrif buyurishganida bu loyixa bosh muxandis 
tomonidan 
kuzatilayotganini 
va 
qurilishda 
kerakli 
xavfsizlik 
choralari 
ko‘rilganligiga va sog‘liqni saqlash dasturiga axamiyat berishadi. KXSST 
yo‘riqnomasida CO
2
ishlatilishi qanchalik to‘g‘riligini aniqlashadi. Ofitserlar shu 
ish bilan shug‘ullanayotgan inson bu ishga qay darajada to‘g‘ri kelishini aniqlaydi. 
Aks xolda, ish beruvchi asosiy tekshiruvni kutishi mumkin.
CO tomonidan xavfsizlik va sog‘liqni saqlash dasturi malakasi aniqlanadi, 
uning darajasi, rejasi har tomonlama zarur bo‘lsa qo‘rib chiqiladi, sarf (tayinlangan 
vakolatli shaxs bor yoki yo‘qligini) ekanini alohida va qanday qilib rejasi 
standartlari tomonidan amalga oshirilayotgani tekshirilishi majburiy. Rejaning 
amalga oshirilishini boshqarish siyosati va tadbir, xodim jalb etish va tayyorlash 
o‘z ichiga oladi. Tekshirish davomida yo‘naltirilgan taftish to‘rtta etakchi xavf 
xatarni va kuzatilgan boshqa har qanday jiddiy xavflarni tekshiradi.
To‘rtta etakchi xavflar quyidagilardan iborat: 
• balandlikdan tushish; 
• shok xolatiga tushib qolish;
• siqilib qolish; 
• elektr shok. 
Ish joyi har xil ish bilan shug‘ullanadigan ishchilardan iborat bo‘lsa xavf 
xatarga uchrashsa. Bundan tashqari, ish beruvchi xavfsizlik va sog‘liqni saqlash 
sharoitlari uchun mas’ul va ish beruvchi xavflarni tuzatish uchun javobgarlikka 
tortiladi. Ish beruvchilar, odatda, nafaqat yuqorida ko‘rsatilgan, balki ishlab 
chiqarishning umumiy qoidalariga javobgar shaxs ekanliklarimizni ko‘rishimiz 
mumkin. KXSST ning asosiy tushunchalari yuqorida ko‘rsatilib o‘tilgan.