Mеhnat unumdorligi va uning ish haqi to’lash bilan aloqadorligi

Demak rejalashtirish muxim vazifalaridan biri bo’lib mehnat unumdorligini o’stiruvchi ko’rsatkichlarning aniqlash va ulardan foydalanish xisoblanib, ular xalq xo’jaligida: tarmoqlar va tarmoqlararo ishlab chiqarishdagi turlarga bo’lish mumkin.

• Demak rejalashtirish muxim vazifalaridan biri bo’lib mehnat unumdorligini o’stiruvchi ko’rsatkichlarning aniqlash va ulardan foydalanish xisoblanib, ular xalq xo’jaligida: tarmoqlar va tarmoqlararo ishlab chiqarishdagi turlarga bo’lish mumkin.
• Xalq xo’jaligi bo’yicha olingan ko’rsatkichlardan foydalanish umumiy ijtimoiy mehnat unumdorligini o’sishiga ta’sir etadi.

mehnatni tashkil etishni va ish kuchidan foydalanishni yangilash bilan bog’liq imkoniyatlar - ishlab chiqarishda brakni qiskartirish evaziga mahsulot birligiga sarflanadigan mehnatni kamaytirish; ish vaqtini ishchi va xizmatchilarning ishga chikmasligini qisqartirish xisobiga ish vaqtidan foydalanishni yaxshilash; normal mehnat sharoitining buzilishi natijasida sarflanadigan mehnatni bartaraf etish; mehnatni to’g’ri tashkil etish evaziga mahsulot ishlab chiqarish normasini bajarmaydigan ishchilar sonini kamaytirish; ilg’or ish tajribalarini qo’llash, ishchilarning malakasini oshirish, ishni yaxshi tashkil etish, ishlab chiqarishni boshqarish jarayonini takomillashtirish va tarkibini yaxshilash natijasida boshqarish xodimlarning sonini qisqartirish va boshqalar.

• mehnatni tashkil etishni va ish kuchidan foydalanishni yangilash bilan bog’liq imkoniyatlar - ishlab chiqarishda brakni qiskartirish evaziga mahsulot birligiga sarflanadigan mehnatni kamaytirish; ish vaqtini ishchi va xizmatchilarning ishga chikmasligini qisqartirish xisobiga ish vaqtidan foydalanishni yaxshilash; normal mehnat sharoitining buzilishi natijasida sarflanadigan mehnatni bartaraf etish; mehnatni to’g’ri tashkil etish evaziga mahsulot ishlab chiqarish normasini bajarmaydigan ishchilar sonini kamaytirish; ilg’or ish tajribalarini qo’llash, ishchilarning malakasini oshirish, ishni yaxshi tashkil etish, ishlab chiqarishni boshqarish jarayonini takomillashtirish va tarkibini yaxshilash natijasida boshqarish xodimlarning sonini qisqartirish va boshqalar.

Asosiy tayanch tushunchalar

• ish haqi, nominal va rеal ish haqi, ishbay, vaqtbay ish haqi, ishbay mukofotli ish haqi, vaqtbay mukofotli ish haqi, akkord haq to’lash, tarif tizimi, tarif stavkasi, mеhnat unumdorligi, mеhnat intеnsifligi, mеhnat unumdorligini oshish rеzеrvi.