―mеhnatni ilmiy tashkil etish va
Download 6.77 Mb. Pdf ko'rish
|
МТЭ ва Бошкариш УМК лотин охиргиси 01 11 21
- Bu sahifa navigatsiya:
- TESTLAR Andijon-2023 Test topshirig‗i
|
Internet saytlari
1. www.gov.uz - O`zbеkiston Rеspublikasi hukumat portali. 2. www.lex.uz - O`zbеkiston Rеspublikasi qonun hujjatlari ma`lumotlari milliy bazasi. 3. www.mehnat.uz - O`zbеkiston Rеspublikasi Bandlik va mehnat munosabatlari sayti. 4. www.mf.uz - O`zbеkiston Rеspublikasi Moliya vazirligi sayti. 5. www.norma.uz - Elеktron huquqiy sayti. 6. www.stat.uz - O`zbеkiston Rеspublikasi Statistika qo`mitasi sayti 271 272 273 ―Mеhnatni tashkil etish va bоshqarish‖ fanidan MAVZULAR BO‗YICHA TAQDIMОT SLAYDLARI 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 O‗ZBЕKISTОN RЕSPUBLIKASI ОLIY VA O‗RTAMAХSUS TA‘LIM VAZIRLIGI ANDIJОN MASHINASОZLIK INSTITUTI ―Sanоat ishlab chiqarishni tashkil etish‖ kafеdrasi ―MЕHNATNI TASHKIL ETISH VA BОSHQARISH‖ fanidan TESTLAR Andijon-2023 Test topshirig‗i To‗g‗ri javob Muqobil javob Muqobil javob Muqobil javob Texnikaning va ishlab chiqarishning hozirgi zamon talablari darajasiga muvofiq asoslangan vaqt va mahsulot ishlab chiqarish normalarini hisoblab chiqish va amaliyotga joriy qilish – bu: mehnatni normalashdir mehnatni tashkil etish mehnat jarayoni ishlab chiqarish jarayoni «Mehnatni tashkil etish va boshqarish» kursining ob‘ekti nima? bu-jonli mehnat ishlab chiqarish mehnat taqsimoti mehnat usul va uslublari Ish vaqti sarfini kuzatish, o‗lchash, ish vaqti sarfini amaliyotda sinash va joriy qilish –bu: mehnatni normalashning vazifasidir mehnatni tashkil etishning vazifasi ishlab chiqarishning vazifasi mehnat jarayonining vazifasi hisoblanadi Iqtisodiy tizimlarning bir maqsadga yo‗naltirilgan inson resurslarini boshkarishga oid faoliyati – bu: mehnatdir ishlab chiqarish jarayon faoliyat hisoblanadi Mehnat predmeti – bu: kishi mehnati yo‗naltirilgan tabiatdagi barcha predmetlardir ishlab chiqarish jihozlari bo‗ladi mehnatni amalga oshirish usullari moddiy resurslar Kishilar o‗z mehnat predmetiga ta‘sir ko‗rsatish vositalari-bu: mehnat vositalaridir asbob-uskunalar mehnatni amalga oshirish usullari ishlab chiqarish jihozlari Ishlab chiqarish tarmoqlarida mehnat taqsimotining darajalari umumiy, xususiy, qisman umumiy, qisman umumiy, yakka xususiy, yakka Xodimlar mehnat funktsiyalarini aniq belgilash va birgalikdagi faoliyati davomida ularni chegaralab qo‗yish-bu: mehnat taqsimotidir ishlab chiqarish taqsimoti jarayon taqsimoti xodimlar taqsimoti Xodimlar alohida guruhlarining ishlab chiqarishdagi vazifalari va rolining ijtimoiy xarakteriga binoan taqsimlanishi- bu: bu-funktsional mehnat taqsimotidir malakali mehnat taqsimoti hisoblanadi ixtisoslik bo‗yicha mehnat taqsimoti texnologik mehnat taqsimoti Xodimlarning ixtisosliklariga qarab amalga oshirilgan mehnat taqsimoti-bu: malakali mehnkt taqsimotidir funktsional mehnat taqsimoti ixtisoslik bo‗yicha mehnat taqsimoti texnologik mehnat taqsimoti Vazifalar va ularni bajarish uchun kerakli mehnat ko‗nikmalarining texnikaviy xususiyatlariga qarab funktsional guruhlar ichida kasb va ixtisosliklar bo‗yicha mehnat taqsimoti-bu: texnologik mehnat taqsimotidir funktsional mehnat taqsimoti ixtisoslik bo‗yicha mehnat taqsimoti malakali me\nat taqsimoti hisoblanadi 335 Pirovard mahsulot olishga qaratilgan bitta mehnat jarayonida yoki o‗zaro bog‗liq turli mehnat jarayonlarida ko‗p ijrochilarning birgalikdagi faoliyati: mehnat kooperatsiyasi mehnat taqsimoti mehnat jarayoni mehnat Professional tarkibiga ko‗ra brigadalar quyidagi turlarga bo‗linadi: ixtisoslashgan va kompleks ixtisoslashgan, mehnat to‗la taqsimlangan kompleks, mehnat qisman taqsimlangan mehnat to‗la taqsimlangan, kompleks Kasblar o‗rindoshligi turlari to‗la va qisman brigada, qisman qisman, ommaviy ommaviy, yakka Xodimga qo‗shimcha ravishda boshqa xodimlarning ba‘zi mehnat funktsiyalarining yuklatilishi-bu: qisman o‗rindoshlikdir to‗la o‗rindoshlik hisoblanadi yakka o‗rindoshlik o‗rindoshlik deb yuritiladi Ma‘lum ixtisosdagi xodimning barcha mehnat funktsiyalari boshqa kishiga yuklatilishi to‗la o‗rindoshlikdir yakka o‗rindoshlik hisoblanadi qisman o‗rindoshlik o‗rindoshlik deb tushuniladi Ishchilar soniga ko‗ra ish joyi quyidagi turlarga bo‗linadi: yakka va brigada ish joylari ommaviy, seriyali ish joylari brigada, umumiy ish joylari umumiy, yakka ish joylari Ish joyiga bir xil mehnat funktsiyalari va turli ishlar yoki qismlarning biriktirib qo‗yilishi-bu: ish joyining ixtisoslashtirilishi dir seriyali ishlab chiqarishni joriy etish tushuniladi yakka ishlab chiqarishni joriy etish hisoblanadi uzluksiz ishlab chiarishni joriy etish Ish joylarini rejalashtirish turlari quyidagilardan iborat: umumiy, xususiy va ichki umumiy va seriyali ommaviy va yakka umumiy va qisman Ish joyiga xizmat ko‗rsatish vaqti bu-ish joyini normal saqlashga ketgan vaqt ish joyini tashkil etishga ketgan vaqt hisoblanadi buzilishlarni oldini olishga ketgan vaqt mahsulot yetkazib berishga ketgan vaqt Ish joyini normal holda saqlashga ketgan vaqt-bu: xizmat ko‗rsatish vaqtidir operativ vaqt hisoblanadi asosiy vaqt tushuniladi yordamchi vaqt tushuniladi Ish joylarini tashkiliy texnik sharoitlarini analiz qilish, u asosida norma belgilash – bu: tajriba tariqasida normalashdir texnologik normalash tushuniladi statistik normalash tushuniladi guruhli normalash hisoblanadi Vujudga kelish manbaiga ko‗ra ilg‗or tajriba turlari yakka va jamoaviy joriy, perespektiv yakka, perespektiv joriy, jamoaviy Ilg‗or tajribani amalga oshirish muddatiga ko‗ra turlari: joriy va perespektiv yakka, jamoaviy yakka, perespektiv joriy, jamoaviy 336 Ilg‗or tajriba egasi maxsus kasbiy tayyorgarligi va muayyan amaliy malakasi bo‗lgan hamda bevosita individual ish joyida ishlaydigan xodim orqali amalga oshiriladigan ilg‗or tajriba-bu: yakka ilg‗or tajribadir jamoaviy ilg‗or tajriba hisoblanadi perespektiv ilg‗or tajriba joriy ilg‗or tajriba Ilg‗or tajriba egasi maxsus kasbiy tayyorgarligi va muayyan amaliy malakasi bo‗lgan xodimlar guruhi orqali amalga oshiriladigan ilg‗or tajriba – bu: jamoaviy ilg‗or tajribadir perespektiv ilg‗or tajriba hisoblanadi joriy ilg‗or tajriba hisoblanadi yakka ilg‗or tajriba hisoblanadi Ishlab chiqarish, mehnat jarayonlarida doimo qo‗llanishi mumkin bo‗lgan ko‗p mablag‗ va vaqt talab qilmaydigan tajriba bu: joriy ilg‗or tajribadir jamoaviy ilg‗or tajriba hisoblanadi perespektiv ilg‗or tajriba hisoblanadi yakka ilg‗or tajriba hisoblanadi Aniqlanishi, o‗rganilishi, umumlashtirilishi, qo‗llanishi va keng yoyilishi juda ko‗p vaqt, mehnat va sarmoya sarflash bilan bog‗liq bo‗lgan ilg‗or tajriba bu: perespektiv ilg‗or tajribadir joriy ilg‗or tajriba hisoblanadi yakka ilg‗or tajriba hisoblanadi jamoaviy ilg‗or tajriba hisoblanadi Yangi ilg‗or tajriba amaliy ahamiyat kasb etgan bir paytda, boshqalar o‗z ish natijalarini yana unga tenglashtirishga intiladi bu-zanjirli reaktsiya tajriba almashish tashabbus ko‗rsatish jamoa birligi Xodimning mehnat jarayonida oyoq, qo‗l yoki tanasini bir marta jildirishi bu: mehnatdagi tor harakatlardir mehnatdagi keng harakat hisoblanadi harakat hisoblanadi mehnat hisoblanadi Kishining bir yoki bir necha organi tomonidan uzluksiz bajariladigan mehnat harakatlari yig‗indisi mehnatdagi keng harakatdir mehnatdagi tor harakat hisoblanadi mehnat hisoblanadi mehnatdagi harakat Mehnat jarayonini amalga oshirish yo‗li mehnat uslubidir mehnat usuli hisoblanadi texnologiya jarayon Mehnatdagi keng harakatlar yig‗indisi mehnat usulidir texnologiya jarayon hisoblanadi mehnat uslubi Mehnat sharoiti turlari quyidagilar: umumiy, texnik, xavfsizlik, sanitariya- gigiena, estetik umumiy, texnik texnik, xavfsizlik mehnat xavfsizligi, sanitariya- gigiena Ishlab chiqarish va maishiy binolarning holati, jihozlanishi va maxsus kiyimlar bilan ta‘minlanishi bu: mehnatning umumiy sharoitlaridir mehnatning texnik sharoitlari xavfsizlik sharoiti hisoblanadi sanitariya- gigienik sharoit Mehnat qurollarining texnik darajasi, texnologiyaning mukammalligi bu: mehnatning texnik sharoitlaridir xavfsizlik sharoiti hisoblanadi sanitariya- gigienik sharoit umumiy sharoitlar hisoblanadi Texnika xavfsizligi va mehnatni muhofaza qilish xavfsizlik sharoiti sanitariya- gigienik sharoit umumiy sharoitlar mehnatning texnik sharoitlari 337 Havoning holati, shovqin, tebranish, yoritilganlik darajasi sanitariya- gigienik sharoitdir umumiy sharoitlar hisoblanadi mehnatning texnik sharoitlari tushuniladi xavfsizlik sharoitlari hisoblanadi Ishlab chiqarish binolarini va uskunalarini turli rangga bo‗yash va ishlab chiqarishda musiqadan foydalanish bu: mehnatning estetik sharoitlari umumiy sharoitlar mehnatning texnik sharoitlari xavfsizlik sharoitlari Yoritish tizimi turlari umumiy, mahalliy va kombinatsiyalash gan umumiy, qisman mahalliy, kombinatsiyala shgan umumiy, mahalliy Mehnat intizomi turlari mehnat, ishlab chiqarish, texnologik, shartnoma, reja mehnat, ishlab chiqarish texnologik, ishlab chiqarish shartnoma, reja Belgilangan umumiy qoidalarga rioya qilish, ya‘ni rahbarlarning ko‗rsatmalarini bajarish, korxona mulkini extiyot qilish, ishlab chiqarish jarayonini zarur moddiy vositalar bilan o‗z vaqtida ta‘minlash bu: ishlab chiqarish intizomidir mehnat intizomi texnologik intizom hisoblanadi intizom Avariyaga yo‗l qo‗ymaslik, ishlab chiqarilgan mahsulotni yoki ko‗rsatilgan xizmatni sifatli qilib chiqarishga erishish maqsadida texnologiya jarayoni tartiblariga rioya qilish: bu-texnologik intizom intizom ishlab chiqarish intizomi mehnat intizomi hisoblanadi Mehnat intizomining buzilishiga olib keladigan sabab ichkilikbozlik, mas‘uliyatsizlik, uydagi noqulay sharoit va vaziyatlar ichkilikbozlik mas‘uliyatsizli k uydagi noqulay sharoit, vaziyatlar Mehnat intizomini saqlash va mustahkamlash uslublari bu: tarbiyalash, ishontirish, moddiy va ma‘naviy rag‗batlantirish, jazo berish tarbiyalash, ishontirish moddiy, ma‘naviy rag‗batlantirish jazo choralarini qo‗llash Mehnat intizomini mustahkamligiga ta‘sir ko‗rsatuvchi omillar ishlab chiqarish, ijtimoiy, ahloqiy, psixologik ishlab chiqarish, ahloqiy, iqtisodiy ahloqiy, psixologik ijtimoiy, psixologik Ishlab chiqarish jarayoni turlari? asosiy va yordamchi umumiy, yakka asosiy, yakka umumiy, yakka Bevosita odam a‘zolari yordamida yoki odamning o‗z energiyasi hisobiga ishlatiladigan oddiy qo‗l mehnati qurollari yordamida ishlab chiqarish jarayoni qo‗lda bajariladigan mehnat jarayonidir mashinada bajariladigan mehnat jarayoni avtomatlashtiri lgan jarayon mexanizatsiyal ashtirilgan jarayon hisoblanadi Ayrim yoki bir guruh xodimlarning bevosita ishtiroki bilan mexanik mehnat qurollari yordamida amalga mashina aralash qo‗lda bajariladigan qo‗lda bajariladigan mehnat jarayoni mashinada bajariladigan mehnat avtomatlashtiri lgan jarayon hisoblanadi 338 oshiriladigan mehnat jarayoni mehnat jarayonidir hisoblanadi jarayoni tushuniladi Mashina mexanizmlari yordamida texnologik ta‘sir etiladigan, yordamchi ishlar esa qo‗lda baja- riladigan mehnat jarayoni mashinada bajariladigan mehnat jarayonidir avtomatlashtirilga n jarayon mashina aralash qo‗lda bajariladigan mehnat jarayoni hisoblanadi qo‗lda bajariladigan mehnat jarayoni Mashina avtomatik harakat qiladi, xodim mashinaning avtomatik ishlashini faol kuzatib boradi avtomatlashtirilga n jarayondir mexanizatsiyalash tirilgan jarayon qo‗lda bajariladigan mehnat jarayoni mashinada bajariladigan mehnat jarayoni Mehnat predmetiga issiqlik, quyosh, elektr yoki kimyoviy energiya bilan ta‘sir etuvchi muayyan konstruktsiyadagi apparatlar yordamidagi mehnat jarayoni bu-apparaturali mehnat jarayoni mexanizatsiyalash tirilgan jarayon avtomatlashtiri lgan jarayon mashinada bajariladigan mehnat jarayoni Mehnat va tabiiy jarayonlarning mehnat predmetlari bilan chambarchas bog‗liq holda amal qilishi natijasida xom ashyodan ma‘lum bir turdagi tayyor mahsulotning yaratilishi bu-ishlab chiqarish jarayoni mehnat jarayoni hisoblanadi texnologik jarayon tushuniladi jarayon hisoblanadi Aniq turdagi mahsulotlarni yakka tartibda ishlab chiqarilishi yakka tartibdagi ishlab chiqarish ommaviy ishlab chiqarish seriyali ishlab chiqarish ishlab chiqarish Ma‘lum turdagi buyumlarni ko‗p seriyalarda ishlab chiqarilishi seriyali ishlab chiqarish ishlab chiqarish yakka tartibdagi ishlab chiqarish ommaviy ishlab chiqarish Korxonalarda chegaralangan xildagi buyumlar ko‗plab ishlab chiqarilishi bu-ommaviy ishlab chiqarish seriyali ishlab chiqarish ishlab chiqarish yakka tartibdagi ishlab chiqarish Muayyan pirovard mahsulot olish uchun zarur bo‗lgan mehnat jarayonlari yig‗indisi ishlab chiqarish jarayonidir mahsulotni tayyorlash jarayoni xizmat ko‗rsatish jarayoni sotish uchun tayyorlov jarayoni Mehnat jarayonlarini vazifasiga qarab ishlab chiqarish jarayoni quyidagi qismlardan iborat: texnologik, transport va nazorat transport, yuklash yuklash nazorat Mehnat predmetini o‗zgartiruvchi ishlab chiqarishdagi asosiy jarayon: texnologik jarayondir ishlab chiqarish mehnat jarayoni ommaviy jarayon Ishlab chiqarish elementlarini, xom ashyolarni va pirovard mahsulot sifatini tekshirish hamda maxsus joylarda sinab ko‗rish jarayoni bu-nazorat jarayoni texnologik jarayon ishlab chiqarish mehnat jarayoni Tayyor mahsulotlarni, mehnat qurollarini, xom ashyolarni ortish, tashish va tushirish transport jarayoni nazorat jarayoni texnologik jarayon ishlab chiqarish 339 Mehnat predmetlarining tubdan o‗zgarib, yangi sifatga ega bo‗lishi uchun ketgan vaqt texnologik jarayon uchun ketgan vaqt operativ jarayon vaqti unumli vaqt unumsiz vaqt Belgilangan ish operatsiyalarini bajarishga ketgan vaqt operativ vaqt unumli vaqt unumsiz vaqt texnologik jarayon uchun ketgan vaqt Ishchining o‗zini va ishlab chiqarish vositalarini tayyorlashga ketadigan barcha mehnat harakatlari uchun sarflanadigan vaqt tayyorgarlik- yakunlov vaqtdir unumli vaqt texnologik jarayon uchun ketgan vaqt unumsiz vaqt Ishlab chiqarish topshirig‗ini bajarish vaqti bu-unumli vaqt texnologik jarayon uchun ketgan vaqt unumsiz vaqt Operativ vaqt Mehnat jarayoni bajarilmagan vaqt isrof bo‗lgan vaqt unumli vaqt operativ vaqt unumsiz vaqt Ish haqi turlari ishbay va vaqtbay ishbay va kunbay vaqtbay va kunbay kunbay va soatbay Ish vaqti sarfini kuzatishdan asosiy maqsad ilg‗orlar tajribasi yoki mehnat normalarining bajarilmaslik sabablarini o‗rganish ilg‗orlar tajribasining bajarilmaslik sabablarini o‗rganish mehnat normalarining bajarilmaslik sabablarini o‗rganish ish vaqtini to‗g‗ri taqsimlanishi Ish vaqti sarflarini kuzatishda eng ko‗p ishlatiladigan asbob bir strelkali sekundomer ikki strelkali sekundomer bir va ikki strelkali sekundomer sekundomer Ish vaqti fotografiyasi kuzatish ob‘ektlari ish vaqti, uskunalardan foydalanish, ishlab chiqarish jarayoni ish vaqti uskunalardan foydalanish ishlab chiqarish jarayoni Ijrochi ishini vaqt nimalarga sarf qilinayotganliga qarab vaqt sarfini barchasini ketma ket o‗lchab kuzatish: ish vaqti fotografiyasi fiya uskunalardan foydalanish fotografiyasi ishlab chiqarish jarayoni fotografiyasi individual fotografiya Kuzatish turlarini ko‗rsating? xronomeraj, fotoxronomeraj, fotografiya xronomeraj, fotoxronomeraj, fotoxronomera j, xronometraj fotografiya, fotoxronomera j, Xronometraj nima? ish vaqti sarfini o‗lchash uslubi ishning davomiyligi ish vaqtini o‗rganish vaqtni o‗lchash usullaridan biri Xronometrajni ob‘ekti nima? ish operatsiyalari ishchi stanok ish kuni 340 Ijrochini vaqtini sarflanishini kuzatish –bu: individual fotografiya ish vaqti fotografiyasi uskunalardan foydalanish fotografiyasi ishlab chiqarish jarayoni fotografiyasi Mashinalar, stanoklar, agregatlarni ishlashi va bekor turib qolishini kuzatish uskunalardan foydalanish fotografiyasi ish vaqti fotografiyasi ishlab chiqarish jarayoni fotografiyasi individual fotografiya Ishlab chiqarish jarayoni fotografiyasi ishchining ishi va xizmat ko‗rsatayotgan uskunalar, ishini bir vaqtda kuzatish ishchini ish unumdorligi o‗rganish ishchini ish faoliyati bilan tanishish bir kunlik ish unumdorligini o‗rganish Kuzatishga tayyorgarlik ko‗rish, kuzatish va o‗lchash, ma‘lumotlarni tahlil qilish, tashkiliy-texnikaviy rejalarni ishlab chiqish ish vaqti fotografiyasini o‗tkazish jarayoni ishchini ish faoliyati bilan tanishish bir kunlik ish unumdorligini o‗rganish ishchini ish unumdorligi o‗rganish Ish operatsiyalarni elementlarining davomiyligini o‗lchash maqsadidagi kuzatuv – bu: xronometraj fotografiya fotoxronometr aj individual fotografiya Ob‘ektlar soni qanchaligiga qarab ish vaqti fotografiyasi turlari? individual, guruhli, brigadali individual, guruhli, brigadali guruhli, brigadali brigadali, guruhli, brigadali Ish vaqti sarfini kuzatishning momentli uslubining afzalligi bir nafar mutaxassis yetarli, ko‗p mehnat talab qilmaydi, kuzatish murakkab bo‗lgan ish vaqtlarini kuzatadi kuzatish uchun bir nafar mutaxassis yetarli kuzatish ko‗p mehnat talab qilmaydi kuzatish murakkab bo‗lgan ish vaqtlarini kuzatish Mahsulot ishlab chiqarish normasi vaqt birligida ishlab chiqarilishi lozim bo‗lgan mahsulot birligi ishchini soatlik ish unumi ishchiga qo‗yilgan kunlik norma ishlab chiqarish quvvati Smena yoki smenani bir qismi mobaynidagi vaqt sarfini barchasini o‗lchash maqsadidagi kuzatuv –bu: fotografiya xronometraj fotoxronometr aj individual fotografiya Mehnat sarfi va natijalar o‗zaro munosabatlarining asoslanganligi- bu: mehnat normasi mehnat faoliyati ishlab chiqarish ishlab chiqarish jarayoni Ma‘lum tashkiliy-texnikaviy sharoitda bir ish, xizmat turi yoki bir dona mahsulotni ishlab chiqarish imkoniyatlarini har tomonlama hisobga olgan va ilmiy vaqt normasi mehnat normasi bir soatli ish vaqti ishlab chiqarish 341 asoslangan ish vaqti miqdori-bu: Bir yoki bir guruh kishilar tomonidan bitta mijozga xizmat ko‗rsatish uchun zarur bo‗lgan vaqt miqdori-bu: xizmat ko‗rsatish vaqti normasi vaqt normasi mehnat normasi bir soatli ish vaqti Vaqt normasi, mahsulot ishlab chiqarish normasi, xizmat ko‗rsatish vaqti normasi, xizmat ko‗rsatish normasi, ishchilar soni normasi, boshqaruvchanlik normasi, muddat normasi-bu: maqsadlariga ko‗ra mehnat normasi turlari qo‗llanish sohasiga ko‗ra mehnat normalari katta kichikligiga ko‗ra mehnat normalari mehnat normalari Respublika, viloyat, tuman, tarmoq, mahalliy Respublika, viloyat, tuman, tarmoq, mahalliy Respublika, viloyat, tuman, mahalliy qo‗llanish sohasiga ko‗ra mehnat normalari katta kichikligiga ko‗ra mehnat normalari mehnat normalari maqsadlariga ko‗ra mehnat normalari turlari Elementli, differentsiyalashgan,yiriklashgan, komplekslashgan katta kichikligiga ko‗ra mehnat normalari mehnat normalari maqsadlariga ko‗ra mehnat normalari turlari qo‗llanish sohasiga ko‗ra mehnat normalari Etarli darajada o‗zlashtirilgan operatsiyalar, ishlar va xizmat ko‗rsatish turlari uchun mo‗ljallangan normalar doimiy mavsumiy bir marta qo‗llaniladigan vaqtinchalik Mehnat normalari yangi texnologiyalarni, yangi usul va uslublarni, yangi xizmat turlarini o‗zlashtirishda qo‗llaniladi vaqtinchalik mavsumiy bir marta qo‗llaniladigan doimiy Bir stanokka xizmat ko‗rsatish uchun sarflanishi zarur bo‗lgan vaqt miqdori-bu: xizmat ko‗rsatish vaqti normasi stanokka ishchini kunlik xizmat ko‗rsatishi bir stanokka kunlik xizmat ko‗rsatish miqdori ishlab chiqarish quvvati Qisqa muddat ichida foydalanishga mo‗ljallangan, mikro iqtisodiy jabhalarda qo‗llaniladigan normalar: mavsumiy normalar bir marta qo‗llaniladigan normalar vaqtinchalik normalar doimiy normalar Mehnat normalarini korxonalar uchun xos bo‗lmagan yil davomida bir yoki ikki marta qo‗llaniladigan shakli: bir marta qo‗llaniladigan normalar mavsumiy normalar vaqtinchalik normalar doimiy normalar Qo‗l kuchi ishlatiladigan, mexanizatsiyalashtirilgan, mashinalashtirilgan va avtomatlashtirilgan ish joylari bu: mehnat harakteriga ko‗ra ish joylarining turlari mavsumiy ish joylarining turlari ish joylarining turlari mehnat normalariga ko‗ra ish joylarining turlari Har tomonlama o‗rganish, umumlashtirish, tashkiliy-texnik tadbirlarni ishlab chiqish, amaliyotga joriy qilish ilg‗or tajribani amalga oshirilish davrlari ilg‗or tajribani keng yoyish ilg‗or tajribani o‗rganish Ilg‗or tajribani takomillashtiri sh 342 Ishga kechikib kelish, mas‘uliyatsizlik va tarqoqlik, xizmatdan foydalanib shaxsiy ish bilan shug‗ullanish mehnat intizomi buzilishining turlari mehnat faoliyatini buzilish turlari mehnat faoliyatidan chetga chiqishlar faoliyatning buzilishii turlari Ishlab chiqarish turi va taqsimlash darajasiga ko‗ra mehnat normalari turlari bir dona va Download 6.77 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|