Мелиоратив гидрогеология
-расм. Сувли горизонтнинг кўрсаткичлари
Download 2.21 Mb. Pdf ko'rish
|
Юсупов Ғ Мелиоратив гидрогеология
13-расм. Сувли горизонтнинг кўрсаткичлари
Сувли горизонт бўйича қуйидаги кўрсаткичлар аниқланади: 1. Оқимнинг солиштирма сарфи, оқим кенглиги бир метрга тенг бўлгандаги 66 сарф, м 3 /кун да; 2. Сувли горизонтнинг ўртача филтрация коэффициенти (К ф ўрт ); 3. Сувли горизонтнинг ўртача сув ўтказувчанлиги, Т ўрт =m ўрт К ўрт ; 4. Сувли горизонтнинг ўртача қалинлиги (m ўрт ); 5. Сувли горизонтнинг сув бериш қобилияти ( μ ); 6. В-қатламдан қатламга оқиб ўтиш коэффициенти. Қават ёки қатлам қуйидагича баҳоланади: 1) ёпқич қатлам – m b , k b , b μ , T – баҳоланмайди; 2) биринчи сувли горизонт – m 1 , k 1 , 1 μ , T 1 3) ажратувчи қатлам – m a , k a , а μ ; 4) иккинчи сувли горизонт – m 2 , k 2 , 2 μ , T 2 ; Тоғ жинсларининг сув бериш қобилиятига қисқача тушунтириш бериб ўтамиз. Тоғ жинсларининг сув бериш қобилияти икки хил бўлади: 1. гравитацион μ ; 2. эгилувчан . ∗ μ Маъноси: сувга тўйинган тоғ жинсларининг оғирлик кучи таъсири остида эркин холатда чиқиб кетиши мумкин бўлган сув миқдори. Агар ғоваклик коэффициенти n=0,40 га тенг қуруқ тоғ жинсини олсак, уни тўйинтириш учун 0,40 м 3 сув керак бўлади. n Т = ω (21) Эркин ҳолатда оқиб чиқиб кетган сувнинг миқдори гравитацион сув бериш дейилади, тоғ жинсида қолгани эса максимал молекуляр намлик сиғими дейилади. с н м м Т . . . ω ω μ − = (22) Гравитацион сув бериш қумларда 2 , 0 = μ (1-м 3 грунтдан 0,2 м 3 сув чиқади), бир гектардан 2000 м 3 сув чиқади. Суглинок ва қумоқ тупроқларда 0 , 1 005 , 0 − = μ (1 м 3 грунтдан 0,05-1,0 м 3 сув чиқади), бир гектардан 500-1000 м 3 сув чиқади. Гилларда 0,005 дан кичик ва 50 литрдан кам сув чиқади. Сувли горизонтдан босим ўзгармасдан эгилувчан (букилувчан) кучлар таъсирида чиқадиган сув миқдори (босим хисобига) – эгилувчан сув бериш қобилияти дейилади. Тошкент минерал сувидан олинадиган қатламнинг эгилувчан сув бериш қобилияти 7 3 10 10 − − ∗ − = μ Биз ҳозир фақат эгилувчан заҳираларни ичаяпмиз. Ўртача филтрация коэффициентини ҳисоблаш турлича бажарилади. 67 14-расм. Кўрсаткичларни хисоблаш схемаси. 1. Ер ости сувлари қатламланиш бўйича параллел харакат қилса К гор қуйидагича аниқланади. ; .... ..... 2 1 2 2 1 1 n n n гор урт m m m m к m к m к К + + + + = (23) ёки ; 1 1 ∑ ∑ ⋅ n n к m m к Зовур ишлаётганда сув кўндаланг харакат қилади, у вақтда вертикал коэффициентни ўртачаси ҳисобланади. ; 1 1 ∑ ∑ = n n верт урт к m m К (24) Агар коллектор қурсак сувлар қия харакат қилади, унда ўртача геометрик филтрация коэффициенти ҳисобланади. верт урт гор урт геом урт урт К К К ⋅ = . (25) Юқорида кўрсатилган кўрсаткичлар тажрибавий сув тортиб олиш, эксплуатацион сув тортиб олиш, режим кузатувларини таҳлил қилиш, экспресс (тезкор), шурф ва қудуқларга сув қуйиш, лаборатория ва индикаторлар ёрдамида аниқланади. 68 |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling