Men keldimu,dunyo ko`rdimi foyda? Ketsam martabasi osharmi?Qayda!


Download 3.7 Mb.
bet8/37
Sana24.08.2023
Hajmi3.7 Mb.
#1669703
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   37
Bog'liq
5-sinf matematika fanidan metodik qo\'llanma

Bo’lishni bajaring .
1) 210:35 2) 840:20 3) 945:15
4) 7777:77 5) 2405:5 6) 782:23
7) 1218:42 8) 9840:123 9) 23023:23
10) 4914:273 11) 8729:43 12) 22680:56
13) 2502:9 14) 28908:3 15) 15200406:9
16) 2304:48 17) 2709:9 18) 15796:4
19) 41282:41282 20) 562:1 21) 0:1607
22) 0:1996 23) 0:1 24) 3996:9
25) 90000:360 26) 565000:1700 27) 7290000:1800
28) 5488000:172000 29) 4260600:5400 30) 120000:4000
31) (34∙150):25 32) (707∙20):101 33) (40∙375):75
34) (810∙65):90 35) (180∙650):13 36) 360:(4∙18)
37) 480:(24∙4) 38) 1200:(12∙35) 39) (720∙20):20
40) 1200:(12∙20) 41) 1144854:1998:3 42) 1069858:(7526:71)
43) 6197190:(12345:15) 44) 36223770:(605:11) 45) 1230369:24


Tenglamalarni yeching.
1) 85634+x=11403+85634 2) (449+y)+505=449+(53+508)
3) 28*143+x=315*143 4) 14704+(88663+x)=754801
5) y-(18534+21287)=36117 6) (438971+32648)-y=328417
7) (y-81345)+87219=93711 7) (14704-x)+3456=9046
8) (17404-x)-4563=9401 9) x-107*39=2112
10) y+87*65=10212 11) 96*1117-x=3419
12) 214*103+y=100064 13) (815+x)+85=1900
14) 379+(121+a)=2200 15) (2715-x)-81=1909
16) 4312-(y-503)=1312 17) 2x+5x+49=287
18) x+x+86=178 19) 4x+2x+3996=7848
20) xː21=604 21) 322ˑx=32522
22) 27972ːx=42 23) 41(3+x)=164
24) 32(5-x)=128 25) 48ˑx=624
26) kˑ22=1342 27) 891ːb=81
28) yː37=15 29) (1328+3x)-728=1500
30) 744+(4x-544)=1400 30) (7325-2x)-409=4178
31) 9907-(8x+325)=4214 32) 56(3x+8)=4984
33) 17(5x-3)=1734 34) 1521ːm=9
35) nː2070=501 36) (2x+24)ː15=1500
37) 171x-57x=51ˑ2ˑ171 38) 56x-47x=8961ː29ː3+59
39) x+x+100=28028ː14 40) 6x+x-3x=25ˑ16


Qoldiqli bo’lish.
14 ta yong'oqni uchta tipratikanga teng taqsimlash kerak bo'lsin. Bu holda har bir tipratikanga 4 tadan yong'oq tegadi va 2 ta yong'oq ortib qoladi (1- rasm).

Har doim qoldiq bo'luvchidan kichik bo'ladi.
Qoldiqli bo'lishda bo'linuvchini topish uchun, to'liqsiz bo'linmani bo'luvchiga ko'paytirib, hosil bo'lgan ko'paytmaga qoldiqni qo'shish kifoya.

1. Qoldiqli bo'lishni bajaring:
a) 546: 5= J:109 (1q); b) 310 : 7= (44 (2qoldiq) ); d)210:19= (11 1qoldiq);
2. Shunday sonni topingki, uni:
a) 43 ga bo'lganda, 25 hosil bo'lib, 17 qoldiq qolsin; (1092)
b) 119 ga bo'lganda, 31 hosil bo'lib, 29 qoldiq qolsin. (3718)
Namuna: a) Ma'lumki, qoldiqli bo'lishda bo'linuvchini topish uchun to'liqsiz bo'linmani bo'luvchiga ko'paytirib, hosil bo'lgan ko'paytmaga qoldiqni qo'shish kerak. Demak, izlanayotgan son 32 • 24 + 13 ga ya'ni 781 ga teng bo'ladi.
Bir son ikkinchisiga har doim ham bo’linavermaydi.Aytaylik, 111 kitobni 9 ta o’quvchiga baravar taqsimlash kerak bo’lsin.Agar har bir o’quvchiga 12 tadan kitob taqsimlansa (12∙9=108) ,u holda 3 kitob ortib qoladi , har bir o’quvchiga 13 tadan taqsimlansa (13∙9=117), 6 ta kitob yetmaydi.
Bu mulohazalardan ko’rinadiki , 9 ga ko’paytirganda 111 ni beradigan natural son mavjud emas .
Demak, 111 soni 9 ga bo’linmaydi . Ammo 111=12∙9+3 deb yoza olamiz.
Bu ifodada 111 bo’linuvchi , 12 to’liqsiz bo’linma , 9 bo’luvchi 3 qoldiq bo’ladi.
Bo’lishda qoldiq doim bo’luvchidan kichik bo’lishi lozim.
Qoldiqli bo’lishning to’g’ri bajarilganligini tekshirish uchun to’liqsiz bolinmani bo’luvchiga ko’paytirib , qoldiqni qo’shish kerak. Shunda bo’linuvchi chiqishi lozim. Buni harflar yordamida quyidagicha yozish mumkin : p=nq+r, bu yerda p-bo’linuvchi, q-bo’luvchi , n-to’liqsiz bo’linma , r-qoldiq va r .
Misollar:

  1. 128:9=14 (2 qoldiq) , ya’ni 128=9∙14+2; (2<9);

  2. 727:7=103 (6 qoldiq), ya’ni 727=7∙103+6; (6<7)




Download 3.7 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   37




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling