Меҳнат бозорини давлат томонидан тартибга солиниши маърузачи: PhD, саидрасулова холида бекпўлатовна

МЕҲНАТ БОЗОРИНИ ДАВЛАТ ТОМОНИДАН ТАРТИБГА СОЛИНИШИ
Маърузачи: PhD, САИДРАСУЛОВА ХОЛИДА БЕКПЎЛАТОВНА
Е-mail: [e-mail]
phone: + 998 71 209 05 76
ГЕОЛОГИЯ ФАНЛАРИ УНИВЕРСИТЕТИ

РЕЖА

МЕҲНАТ БОЗОРИНИ ТАРТИБГА СОЛИШНИНГ МОҲИЯТИ

ДАВЛАТНИНГ МЕҲНАТ БОЗОРИДАГИ РОЛИ

МЕҲНАТ БОЗОРИ ИНФРАТУЗИЛМАСИ

UNIVERSITY OF GEOLOGICAL SCIENCES
2
UNIVERSITY OF GEOLOGICAL SCIENCES
3
Mehnat bozorining asosiy vazifalari

• ishchi kuchiga talab va taklifning hajmi, tarkibi va nisbatini shakllantirish;
• bozor uslubida xo‘jalik yuritishining iqtisodiy, ijtimoiy va huquqiy mexanizmlari yordamida ishchi kuchiga talab va taklifni tartibga solish;
• mehnat resurslarining oqilona bandligini ta’minlashga bevosita ta’sir ko‘rsatish;
• ishsizlar ish topishiga, ularning malakasi va raqobat qobiliyatini oshirishga ko‘maklashish;

UNIVERSITY OF GEOLOGICAL SCIENCES
4
Mehnat bozorini davlat tomonidan tartibga solishning asosiy yo‘nalishlari
Mehnat organlari
Jamoaviy tartibga solish
ishlamayotgan aholini kasbga tayyorlash, ishchi kuchi raqobatbardoshligini oshirishga ko‘maklashish
Mehnat munosabatlarini huquqiy jihatdan ta’minlash. Egi-luvchan mehnat bozorini shakllantirish jarayonida ishchi kuchi va ish beruvchning moddiy manfaatdorligini ta’minlash
Ishsizlikdan zarar ko‘rganlar-ni manzilli ijtimoiy himoya qilishini yo‘lga qo‘yish. O‘z-o‘ziga yordam tizimini yaratish.
UNIVERSITY OF GEOLOGICAL SCIENCES
5
2. Mehnat bozorida mehnat munosabatlarining rivojlanish darajasi buyicha: ular tartibga solingan, tashkillashtirilgan va pinxona (tartibga solinmaydigan) turlari bilan tasniflanadi.
Tartibga solinadigan mehnat bozorida mamlakat qonunchiligi amal qiladi, ijtimoiy mehnat munosabatlari mehnat shartnomalari asosida yulga quyiladi.
Tashkillashtirilgan mehnat bozori eng rivojlangan mehnat bozori xisoblanadi. Bunday mehnat bozorida davlatning ish bilan bandlik siyosatini izchil amalga oshirish maqsadida uning infratuzilmasi rivojlantirilgan buladi, iqtisodiyotdagi tarkibiy uzgarishlar xisobga olinadi.
Pinhona (tartibga solinmaydigan) mexnat bozori - pinxona iqtisodiyot maxsulidir. Mexnat bozorining bunday turida yollanma xodimlar biron-bir ijtimoiy ximoyagaega bulmaydi. SHu bilan birga, bunday bozorlarda yollanma xodimlar muayyan darajada yukori moddiy ragbatlantirish xisobiga, ish bilan bandlik xamda mexdat muxofazasi kafolatlari bulmasa ham, ishlashga tayyor buladi.
UNIVERSITY OF GEOLOGICAL SCIENCES
6
Меҳнат бозорини тартибга солиш

• Меҳнат бозорини тартибга солиниши меҳнат бозорида юзага келадиган ижтимоий-иқтисодий муносабатлар тизимида аҳолининг иш билан бандлиги ва меҳнат шароитларини белгилаш, у ёки бу ижтимоий муаммоларни ҳал қилиш, ижтимоий-меҳнат можароларини бартараф этиш бўйича иш берувчилар билан ёлланма ходимлар ўртасидаги муносабатларни мувофиқлаштириш орқали амалга оширилади.

UNIVERSITY OF GEOLOGICAL SCIENCES
7
Mehnatning erkinligi va ixtiyoriyligi – umuman, respublika bo‘yicha mehnat bozori shakllanishining asosiy sharoiti yohud shartidir.
UNIVERSITY OF GEOLOGICAL SCIENCES
8
Iqtisodiyot tarmoqlarida tarkib topgan kasblar, mehnat faoliyatining turlari, yosh va jinslar buyicha: bunda fuqarolar toifalaridan kelib chiqqan xolda tarkibiy mehnat bozorlarining turlari farqlanadi.
Ular, asosan, quyidagilardan iborat:
- kasblar va mehnat faoliyatining turlari buyicha (o’qituvchilar,
xisobchilar, huquqshunoslar, tibbiyot, san’at, adabiyot va boshqa sohalar xodimlari) mehnat bozorlari;
- yosh va jins xususiyatlari buyicha (yoshlar, xotin-kizlar va boshkalar) mexnat bozorlari.

Эътиборингиз учун рахмат!

UNIVERSITY OF GEOLOGICAL SCIENCES
9