«menejment» kafedrasi «IQTISODIYOT VA menejment» fanidan k u r s I s h I

XI. TADBIRKORNING FAOLIYATI DAVOMIDA KUTILAYOTGAN 
XARAJATLAR 
Tadbirkorning tikuvchilikni rivojlantirish jarayonida quyidagi xarajatlar 
ko‘zda tutilgan: 
 tikuv mashinalari va tikuvchilik mahsulotlarini sotib olish xarajatlari; 
 amortizatsiya 

---

22 
 ish haqiga sarflanadigan xarajatlar; 
 kommunal to‘lovlari; 
 marketing xarajatlari; 
 ko‘zda tutilmagan xarajatlar. 

---

23 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2-rasm. Korxona boshqaruv strukturasi. 
DIREKTOR 
ISH 
BOSHQARUVCHI 
HI
SOB
C
H
I 
QOR
A
V
U
L
 V
A
 
F
A
R
R
OS
H
 
VA
 
TIKUVCHI VA 
BICHUVCHILAR 
DAZMOLCHI 
QADOQLOVCHI 
Tex
n
o
lo
g
 
 

---

24 
6-jadval 
ISH HAQIGA SARFLANADIGAN XARAJATLAR 
Shtatlar jadvali 
№ 
Lavozimi 
Soni 
Oylik 
maoshi 
(so‘m) 
Jami oylik 
maoshi 
(so‘m) 
Yillik maosh 
(so‘m) 
Daromad 
soliq 
(15%) 
(so‘m) 
Sugurta ish 
haqi 
(15%) 
(so‘m) 
1 
Direktor 
1 
5 000 000 
5 000 000 
60 000 000 
750 000 
750 000 
2 
Hisobchi 
1 
2 500 000 
2 500 000 
30 000 000 
375 000 
375 000 
3 
Tikuv sexi 
ishchi xodimlari 
2 razryad 
7 
1 500 000 10 500 000 126 000 000 1 575 000 
1 575 000 
3 razryad 
8 
1 700 000 13 600 000 163 200 000 2 040 000 
2 040 000 
4 razryad 
8 
2 000 000 16 000 000 192 000 000 2 400 000 
2 400 000 
4 
Dazmolchi 
2 
1 700 000 
3 400 000 
40 800 000 
510 000 
510 000 
5 
Bichuvchi 
1 
2 000 000 
2 000 000 
24 000 000 
300 000 
300 000 
6 
Qadoqlovchi 
1 
1 100 000 
1 100 000 
13 200 000 
165 000 
165 000 
7 
Texnik xodim 
1 
2 000 000 
2 000 000 
24 000 000 
300 000 
300 000 
8 
Qorovul 
2 
1 000 000 
2 000 000 
24 000 000 
300 000 
300 000 
Jami: 
40 300 000 697 200 000 8 715 000 
8 715 000 
 
 
 
 

---

25 
KOMMUNAL TO‘LOVLARI
 
 
7-jadval 
Yillar Resurs nomi 
O`lchov 
birligi 
Kunlik 
me’yoriy 
sarf 
Oylik sarf 
Yillik sarf 
Narxi 
So‘m 
Summasi 
1 yil 
Elektr- 
energiya 
kVt 
140 
3 360 
40 320 
450 
18 144 000 
Jami 
63 000 
1575000 
18900000 
8-jadval 
TO‘LIQ BO‘LADIGAN XARAJATLAR 
№ 
Nomi 
1-oyda 
(so‘m) 
1-yilda 
(so‘m) 
1 
Tikuvchilik mahsulotlarini sotib olish 
uchun 
373 780 000 
3 267 782 000
2 
Ish haqi xarajatlari 
40 300 000 
697 200 000 
3 
Kommunal to‘lovlari 
1 512 000 
18 144 000 
4 
Ko‘zda tutilmagan xarajatlar 
2 181 644.6 
25 172 862
5 
Ijara xarajatlari 
972 000 
11 664 000
6 
Amortizatsiya 
1 677 832 
19 359 600
J a m i: 
420 423 476.6 
4 039 322 462 
Tikuvchilik mahsulotlarini sotib olish xarajatlari: 1 – jadvaldagi xomashyo
3 267 782 000 so ‘m 
Tikuv mashinalarini sotib olish xarajatlari: 2-jadval jami: 96 800 000 so‘m 
Ish haqi xarajatlari: 5 – jadval jami: 
697 200 000 
so‘m 
Kommunal to‘lovlari: 6 – jadval jami: 18 144 000 so‘m 
Ko‘zda tutilmagan xarajatlar: so‘m 
Ijara xarajatlari: 1 – jadvaldagi (Imorat, ish maydoni (ijara haqi)):
11 664 000 so‘m 

---

26 
Amortizatsiya: 1 dona mahsulot amortizatsiyasini 1 yilda ishlab chiqarilgan 
mahsulot soniga ko‘paytirib (1 yillikka yoziladi): 19 359 600 so‘m 
9-jadval 
PUL OQIMLARI TO‘G‘RISIDA HISOBOT 
№ 
Nomi 
1-oyda 
(So‘m) 
1-yilda 
(So‘m) 
1 
Xizmatdan tushgan mablag‘ 
436 329 608 
5 034 572 400 
2 
To‘liq bo‘ladigan xarajatlar 
420 423 476.6 
4 039 322 462 
3 
Foyda (30%) 
4 771 839.42 
298 574 981.4 
4 
Soliq to‘lovlari 4 % 
190 873.58 
11 942 999.3 
5 
Sof foyda 
4 580 965.8 
286 631 982.1 
Xizmatdan tushgan mablag‘: 3–jadvaldagi yillik summa : 
5 034 572 400
so‘m 
To‘liq bo‘ladigan xarajatlar: 7 – jadvaldagi jami yillik: 
4 039 322 462
so‘m 
Foyda(30%): Xizmatdan tushgan mablag‘ - To‘liq bo‘ladigan xarajatlar =
298 574 981.4 
so‘m 
Soliq to‘lovlari: foydaning 4%=
11 942 999.3 
so‘m 
Sof foyda: foyda – soliq to‘lovlari= 286 631 982 .1

so‘m
 

---

27 
XULOSA 
Ushbu taklif qilinayotgan biznes rejani taqdim qilishdan avval loyiha
tashabbuskori tomonidan Fargona shaxar tikuvchilik mahsulotlari bozoridagi 
ahvol, loyihani amalga oshirishda ta’sir ko`rsatadigan barcha faktorlarni e’tiborga 
olib tahlil qilindi, hamda keltirilgan moliyaviy ko`rsatkichlar natijalari, tikuvchilik 
mahsulotlarini kichik hajmda ishlab chiqarishni tashkillashtirishning butun 
programmasini tahlil qilish, ichki bozordagi sharoitni, birinchi navbatda xom-
ashyoni yetkazib berish, korxonalar tomonidan bo`ladigan raqobatni, ishlab 
chiqarishda bo‘lishi mumkin bo`lgan xatarlarni oldini olish va qilingan tahlil 
natijasida loyihani amalga oshirishda loyiha tashabbuskori tomonidan ko`rsatilgan 
barcha tadbirlarning samaraliligi va hayotiyligi to`g`risida xulosa qilindi hamda
Respublikamizda olib borilayotgan iqtisodiy isloxotlarga o`z ulushini qo`shishga 
imkon yaratildi. 
Loyihada umumiy 3 267 782 000 so‘mlik mablag‘ ajratildi. Loyihada 
umumiy yiliga 298 574 981.4 so‘mlik foyda bo`lib, shundan soliq to`lovlari uchun 
11 942 999.3
so‘m summa ajratildi. Korxona jami yiliga 286 631 982. 1

so‘m sof 

foyda bilan yil yakunidan chiqdi. 
“Menejment" kafedrasi tomonidan berilgan - "Erkaklar kiteli ishlab 
chiqarishga ixtisoslashgan tikuv sexini biznes rejasini tuzish" mavzusi bo`yicha
kurs ishi bajarildi.
Muhandis konstruktorlik qismida O`zbekiston iqlim sharoitidan kelib 
chiqqan holda model va uning xususiyatlariga to`g`ri keladigan paxta tolali . Plister 
viskoza gazlamasi tanlandi. Maxsus bo`limda berilgan mavzu bo`yicha kurs ishi 
bajarildi. Bunda uch xil metodika bo`yicha asos konstruksiya o`rganilib, ularning 
xususiyatlari taxlil qilindi. Shundan so`ng maxsus bo`lim natijalariga asoslanib 
SNIISHP metodikasi bo`yicha konstruksiya qurildi va model konstruksiyasi ishlab 
chiqildi. Ishchi xujjatlar tuzilib yangi model andozalari tayyorlandi va gazlama 
sarflash normasi hisoblandi. 
Texnologik bo`limda dastlab loyihalanayotgan komplekt va material 
xususiyatlariga to`g`ri keladigan zamonaviy asbob-uskuna va tikish usuli tanlandi. 

---

28 
Ishlov berish usullari qirqimlarda ko`rsatildi. Tikuv sexi loyihalanib ish o`rinlari 
joylashtirilib chiqildi.
Ishni bajarish natijasida yuqori texnika-iqtisodiy ko`rsatkichlarga erishildi. 
Mahsulotlarining sifati va uning raqobatbardoshligi ishlab chiqildi. 
Mahsulot sifati sanoat ishlab-chiqarish xo`jalik faoliyatining asosiy, eng 
muhim ko`rsatkichlaridan biri hisoblanadi. Mahsulot sifati mahsulotning iste`mol 
xususiyatlari majmui bo`lib, uning xalq xo`jaligi va aholining muayyan 
ehtiyojlariga yaroqliligini ifodalaydi.
Mahsulot sifati tayyorlangan mahsulotning mustaqilligi, qulayligi, 
ishonchliligi, chidamliligi, tejamkorligi, go`zalligi va boshqa bir qator xususiyatlari 
bilan belgilanadi. Shu sababli mahsulot sifatini yaxshilash jamiyatga juda katta 
samara keltiradi: mablag`larni tejaydi, tannarxni kamaytirish, foydani ko`paytirish 
va shu asosida mamlakat xazinasini to`ldirishga imkon beradi.
Mahsulot sifatini yaxshilash va uning raqobatbardoshliligini ta`minlash 
davlat siyosatining eng muhim muammolaridan biri hisoblanadi. Shu sababli Oliy 
Majlis qonunlarida, Prezident farmonlarida va hukumat qarorlarida mahsulot va ish 
sifatini oshirishga alohida e`tibor berilib, ularda barcha turdagi mahsulotlarning 
texnik darajasi, tejamliligi va sifati oshirilsin deyiladi, yangi o`zlashtiriladigan 
mahsulotlar o`zining sifat va texnik-iqtisodiy xarakteristikalari jihatidan jahon fan-
texnika va texnologiyasi erishgan ilg`or yutuqlarga mos boshqa bir qator 
ko`rsatmalar berilgan. 

---

29 
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR 
1. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti SH.Mirziyoyevning “O‘zbekiston 
Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha Harakatlar strategiyasi to‘g‘risida” gi 
2017 yil 7 fevraldagi PF -1947-sonli Farmoni “Xalq so‘zi” gazetasi 2017 yil 8-
fevral, 28-soni. 
2. O`zbekiston Respublikasi Prezidentining farmoni. №PF – 3665. 
05.11.2005 y. “Tadbirkorlik subyektlarini tekshirishni yanada qisqartirish va uning 
tizimini takomillashtirish chora – tadbirlari to`g`risida”.
3. Karimov I.A. “O`zbekiston iqtisodiy islohatlarini chuqurlashtirish 
yo`lida” Toshkent, “O`zbekiston”, 1995-yil 256-bet. 
4. Karimov I.A. “Mamlakatimizni modenizatsiya qilish va yangilanishini 
izchil davom ettirish – davr talabi”. “Xalq so`zi” № 33. 14.02.2009 yil.
5. Salayev. S. "Tadbirkorlik asoslari" T,2012 
6. Abdullayev.A .“Kichik biznesni boshqarish"T, 2003 
7. Soliyev.A.Buzrukxo‘jayev.B. “Marketing darslik” T,2010 
8. Komilova.G. Hamrayeva .K. “Tikuv buyumlarini konstruksiyalash”. T. 
Moliya, 2003 – yil.
9. M.SH.Jabborova. “Tikuvchilik texnologiyasi” T., O`zbekiston, 1994 yil
10. Y.Shokirova, N. Yuldasheva, I.Toshpo‘latov Iqtisodiyot va moliyaviy 
menejment fanidan kurs ishlarini bajarishga doir uslubiy ko‘rsatma. Farg‘ona 
2021, 34 BET 
INTERNET SAYTLARI 
1. 
www.ziyonet.uz
 
2. 
www.lex.uz
 
3. 
www.stat.uz
 
4. 
www.gov.uz
.