Menejment. Marketing fanidan test savollari
Download 69.61 Kb.
|
Menejment
|
MENEJMENT. MARKETING FANIDAN TEST SAVOLLARI Xarajat tarkibiga qaysilar kiradi: Xom-ashyo Ish haqi Soliq (QQS, A) 12% Kummunal Marketing xizmatlari Dastgohlar eskirishi Ma'muriy xarajatlar Kredit % Ijara Transport Litsenziya, patent 2. Naf-bu Mahsulot yoki xizmatning iste'molchilarga qanchalik ijobiy natija keltirishi 3. Ob’ekt so’zining lug’aviy ma’nosi qanday: (lot. objectum — narsa, anjom) — falsafiy toifa, epistemologiya doirasida haqiqatda mavjud boʻlgan, kuzatuv (oʻrganish) jarayonining va subyektning (kuzatuvchining) eʼtibori qaratilgan predmet, voqea, hodisadir. 4. menejmentning sub’ekti bu- Menejer yoki boshqaruv organlari 5. Yillik iqtisodiy samara qaysi formula bilan aniqlanadi: Mashi ashi 6. Tamoyil bu– bu xatti-harakat yoki baholash uchun qoʻllanma boʻlgan taklif yoki qiymat.Qonunda bu rioya qilinishi kerak boʻlgan yoki odatda bajarilishi kerak boʻlgan qoidadir 7. Ilmiy menejment namayondalari kim? F. Teylor, G. Emerson 8 Anri Fayolning boshqarish tamoyillari qanday konseptsiyani o’z ichiga oladi: - Mehnat taqsimoti - Vakolat va masuliyat Intizom - Yakkaboshlik Yo’nalishning bir xilligi - Markazlashish - Boshqaruvdagi ierarxiya - Tartib - Adolat - Xodim uchun ish joyining doimiyligi - Tashabbus - Korporativ rux 9. Ch.Barnard, G.Saymon zamonaviy menejmentdagi yondoshuvlar qatorini toping Tizimli Vaziyatli Funksional Miqdorli 10. G.Emerson ilmiy boshqaruv tamoyillarini qatorini toping: Aniq qo'yilgan maqsad va g'oyalar Oqilona sog'lom fikr Malakali, e'tiborli mahsulot Intizom Xodimga nisbatan adolatli bo'lish Tezkor, to'liq va muntazam, ishonchli hisob-kitob Dispetcherlash Me'yorlar va jadvallar Sharoit bilan ta'minlash Operatsiyalarni me'yorlashtirish Standart yo'riqnimalarni tayyorlash Unumdorlikni rag'batlantirish 11. D. Mak-Gregorning qanday nazariyasini bilasiz? "nazariya X" (avtokratik) va "nazariya Y" (demokratik). "X nazariyasi" ga binoan, bo'ysunuvchilar ishlarni bajarishda tashabbusdan mahrum, ular rahbarga qat'iy bo'ysunadilar, ish sharoitidan noroziligini bildira olmaydilar, maoshning kamligi va rahbariyat tomonidan asossiz yuqori talablar. "Y nazariyasi" ga ko'ra, demokratik boshqaruv vakolatni berish, jamoada to'liq kelishuvga erishish, psixologik ehtiyojlarni qondirish (xodim qadrlanadi, hurmat qilinadi, maqtaladi), xodimlarni rag'batlantirish, mehnat sharoitlarini yaxshilash tamoyillariga amal qiladi. 12. Boshqarish qanday funksiyalarni bajaradi? rejalashtirish; tashkil qilish; tartibga solish; nazorat; rag’batlantirish (motivlashtirish). 12. A.K. Gastevning qaysi asari to’g’ri ko’rsatilgan? sotsiologiya, psixologiya va pedagogika usullarini birlashtirgan yangi fan - ijtimoiy muhandislikning nazariy va eksperimental g'oyalarini ishlab chiqish 13. P.M. Kerjentsevning qaysi asari to’g’ri ko’rsatilgan? - Mexnatni ilmiy tashkil etish ―Boshqarishni tashkil qilish tamoyillari ―Vaqt uchun kurash‖ kabilar 14. "Tuzuklar" muallifining fikriga ko’ravazirlar qanday sifatga ega bo’lishlari shart edi? birinchisi–asillik va toza nasllik, ikkinchisi–aql, farosatlilik, uchinchisi–sipohu raiyat ahvolidan xabardorlik, ularga nisbatan xushmuomalalik, to‘rtinchisi–sabr-chidamlilik va tinchliksevarlik. 15. Mamlakat va raiyat vaziri vazifasi qanday? yer soliqlari, boj, o'lpon – soliq undirish, hamda mirshablik yumushlarini boshqargan, mamlakatdagi muhim ishlarni, kundalik muammolarni yechish, raiyat ahvolini o'rganish, viloyatlardan olingan hosil, soliq, o'lponlarni taqsimlash ishlarini bajargan. 16 Sipoh vaziri vazifasi qanday? sipohiylarning maoshlari va tanho (bu yerda toju-taxt uchun qilgan xizmatlari evaziga berilgan in'om ma'nosida)larni boshqargan. 17. Mol-mulk, daromad, harajatlar vaziri vazifasi qanday? egasiz qolgan, o'lib kegan va qochganlarga tegishli mollarni, kelib ketayotgan savdogarlar mol-mulkidan olinadigan zakot va bojlarni, mamlakat chorvasini boshqarish, bularning barchasidan to'plangan daromadlarni omonat tarzida saqlash ishlari bilan shug'ullangan. 18. Sarkori hossa va saltanat ishlarini yurituvchi vaziri vazifasi qanday? Saltanatning har bir idorasida kirim-chiqimlarni, kundalik xarajatlarni yozib borish uchun bir kotib tayinlangan. 19 Maqsad – bu: Muddao, murod u yoki bu niyatga erishish uchun ko'zda tutilgan mushtarak orzu 20. “Maqsadlar shajarasi” iyerarxiyasi darajasi qatorini aniqlang bu maqsadlar bilan ularga erishish vositalari o’rtasidagi aloqaning grafik tasviridir. 21. Tashkilotning kichik tizimlari faoliyatini belgilovchi bosh maqsadlarga qaysilar kiradi? - ishlab chiqarish; - marketing; - personal; - moliya. 22. “Funksiya” so’zining ma’nosi qanday? - bu lotincha soz bolib, biror kimsa yoki narsaning ish, faoliyat doirasi, vazifasi degan manolarni bildiradi. 23. Tashkiliy tuzilma elementlariga qaysilar kiradi: - boshqaruv tizimining subekti boshqaruvning muayyan funksiya bilan mashgul shaxs; - boshqaruv organi muayyan aloqadorlikda bolgan boshqaruvchilar guruhi (birlamchi boshqaruv tuzilmalari); - birlamchi boshqaruv tuzilmalari umumiy rahbarga boysungan ammo qol ostida boshqariladigan xodimlari bolmagan boshqaruvchilar guruhi (bir yonalishli boshqaruv tizimi). 24. Boshqarishning asosiy tashkiliy strukturasi qaysilar -chiziqli -chiziqli-shtabli -funksional -chiziqli-funksional -dasturli-maqsadli 25. Tashkilot strukturada qanday aloqalar mavjud? -rasmiy -norasmiy 26. chiziqli rasmiy aloqa deb nimaga aytiladi? -agar rahbarlik to'laqonli bo'lib, quyi organ, quyi faoliyatga doir barcha masalalarga dahldor bo'lsa shunaqa deyiladi. 27. Funktsional vazifaviy rasmiy aloqa deb nimaga aytiladi? - agar rahbarlik cheklangan bo'lib, quyi organlar quyi faoliyatga doir o'zining masalalariga dahldor bo'lsa shunaqa deyiladi. 28. Chiziqli shtabli struktura: - har bir rahbar huzurida ixtisoslashgan xizmatlar, maslahatchilar kengashi ya'ninshtablar tuzish orqali tashkil etiladi. (Maslahatchilar, referentlar, yuridik xizmat bo'limi va boshqaruvchi) 29.Funktsional struktura: - rahbarlar va struktura boginlarining boshqaruv faoliyatini ixtisoslashtirishga qaratilgandir. Bunda har bir boshqaruv boginiga muayyan funktsiyalar biriktirib qoyiladi. 30. Chiziqli-funktsional boshqaruv strukturasi - Barcha boshqaruv bosqichlari va mustaqil uchastkalar oz rahbariga ega boladi. Rahbar ishlab chiqarish xojalik faoliyatini yakkaboshchilik asosida boshqarish huquqiga ega boladi va faoliyat natijalari uchun tola javobgar hisoblanadi. 31. dasturli-maqsadli struktura - loyiha boyicha boshqaruv; - mahsulotga kora boshqaruv; - matritsaviy struktura. 32 “Konglomerat” bu- - bu turli strukturalarni birgalikda qoshib olib borilishini anglatadi. 33. Boshqarish usullari - boshqarish maqsadlariga erishish usullari yigindisidir. 34. Boshqaruv qarorlarini qabul qilish qaysi uslublarga asoslangan holda amalga oshiriladi: - muammoni qoyish; - muammoni hal qilish; - qarorni tanlash; - qabul qilingan qarorlarning bajarilishini taminlash. 35 Delfa qanday usul? - yechilishi lozim bolgan muammo boyicha qaror qabul qilish jarayonida qatnashuvchi guruh azolarining bir-biri bilan uchrashish va fikr almashishiga ruxsat etilmaydi. 36 Buyruq bu- rahbarning qol ostidagilarga muayyan topshiriqni bajarish uchun bergan yozma yoki ogzaki talabi. 37 Farmoyish bu- qol ostidagilarga ayrim ishlab chiqarish yoki xojalik masalalarini hal etish boyicha berilgan talab. 38.Manfaatlar ko’rsatilgan qatorni toping umumjamiyat manfaatlari; jamoa manfaatlari; shaxsiy manfaatlar. 39 Subsidiya bu- bu davlat tomonidai aniq maqsad yolida ishlatish uchun qaytarib olmaslik sharti bilan ajratiladigan pul mablagi. 40. Sanatsiya bu- davlat tomonidan aniq maqsad yo'lida ishlatishi uchun qaytarib olmaslik shartinbilan ajratilgan pul mablag'i. 41. Transfert to’lovlar – - bu otkazma tolovlar, davlat byudjeti vositalarini qayta taqsimlash shakllaridan biri. 42. Boshqarishning iqtisodiy metodlari: kredit va foiz stavkasi; soliq va soliq yuki; boj tolovlari; subsidiya va sanksiya; litsenziya; transfert tolovlari; narx-navo va hokazolar kiradi. 43 Quyida qayd etilganlarning qaysi biri huquqiy normalar sanktsiyalariga kiradi: 44.Menejer – bu: maxsus tayyorgarlik korgan, boshqarishning sir-asrorlari, qonun-qoidalarini puxta egallagan malakali mutaxassis. Menejer bu yollanma boshqaruvchi bolib, alohida ijtimoiy qatlamga mansub boladi. 45. Firmaning istiqbolini belgilash, uning kelajagi uchun ahamiyatli chora tadbirlarni ishlab chiqish bilan: - yuqori pog'onadagi menejerlar shug'ullanadi. 46. Firma faoliyatini, ya‟ni ishlab chiqarish, tovarlarni sotish, narx belgilash, moliya faoliyati, yangi tovarlarni o„zlashtirish, yangi texnologiyani qo„llash, mehnatni tashkil etish kabilarni boshqarish bilan: - o'rta pog'onadagi menejerlar shug'ullanadi. 47. Quyi pog„onadagi menejerlar: - quyi boginda, masalan, tsex, bolim, brigada doirasida ishni tashkil etish, kunlik, haftalik, oylik ish topshiriqlarining bajarilishini boshqarib boradi. 48.Boshqaruv uslubi – bu: - boshqaruv jarayonida yuzaga chiqadigan muammolarni hal qilish usullari, yo'llari majmui. Boshqaruv jarayonida u yoki bu masalalarni hal qilishda rahbarning o„ziga xos yondoshishi menejmentda: - Rahbarning ish usuli deyiladi. 50. Ish uslubi bu- bu boshqaruv funksiyalarini samarali bajarish maqsadida biror-bir organning yoki rahbarning boysunuvchilarga aniq va nisbatan barqaror tasir korsatish usuli va yollari majmui. 51 Quyida qayd qilingan metodlarning qaysi biri boshqarish metodi bo„lib hisoblanadi: Boshqarishning iqtisodiy metodlari: kredit va foiz stavkasi; soliq va soliq yuki; boj tolovlari; subsidiya va sanksiya; litsenziya; transfert tolovlari; narx-navo va hokazolar kiradi. Boshqarishning tashkiliy – ma‟muriy metodlari: mutaxassislar faoliyatini qatiy belgilash; boshqarish funksiyalarini taqsimlash; joriy nazoratni tashkil qilish; intizom talablarini bajarish; har bir xodimning aniq masuliyatini ornatish. Boshqarishning sotsial – ruhiy metodlari: bu ishlab chiqarish jamoalarini, ulardagi "psixologik vaziyatni", har bir xodimning shaxsiy xususiyatlarini o’rganishga asoslangan usullardir. Qaror qabul qilishda yakka bosh, jamoa fikri bilan hisoblashmaydigan rahbarlarni: Avtokratik Qaror echimlarini bo„sinuvchilarga taklif orqali etkazuvchi rahbarlarni: Demokratik Liberal rahbarlar bo„ysinuvchilarning: To'ka-tokis tayanadi. Liberal rahbarlar kadrlarni tanlashda: Beparvo Demokratik rahbarlar bilimga bo„lgan munosabatda: Muttasil oqiydi va qol ostidagi boysunuvchilardan ham shuni talab qiladi Demokratik rahbarlar muomalada: Ijobiy, muloqotda kirishimli va faol Liberal rahbarlar rag„batlantirishga kelganda: Aniq moljali yoq Avtokratik rahbarlar mas‟uliyatni taqsimlashda: Tola-tokis rahbar qolida L.Laykert boshqaruv uslubning samaradorligini baholash koeffitsientni toping O„zini jamoadan uzoq tutish, jamoa a‟zolarini bevosita muloqotda bo„lishni chegaralab qo„yish: Avtokratik O„z zimmasiga mas‟uliyat olishni yoqtirmaslik: Liberal rahbar Byurokrat rahbarlar- oʻz burchini rasmiyatchilik bilan, ishga ziyon yetkazgan holda rasmiy bajaradigan, sansalorlik qiluvchi mansabdor shaxs. 67. Mahalliychilik “dardga” mubtalo bo’lgan rahbarlar: ishga tor tarmoq, tor funksional nuqtai nazardan yondashadilar; ularda siyosiy, manaviy yetuklik yetishmaydi; uzoqni kora olmaydilar; boshqalar hisobidan foydalanib qolishga intiladilar; urugchilik, tanish-bilishlik, oshna-ogaynigarchilikka yol qoyadilar. 68 Hadiksirashlik “dardga” mubtalo bo’lgan rahbarlar: uncha murakkab bolmagan masalalarni ham mustaqil hal eta olmaydi, yuqori turuvchi rahbarlik bilan kelishib olishga intiladi; har ishda sustkashlik qiladi; 69. Balandparvozlik “dardga” mubtalo bo’lgan rahbarlar: ozining kichkina, kozga ilgamas muvaffaqiyatini borttirib korsatadi, shov-shuv kotarib nogora qiladi; yuqori organlardan maqtov eshitishni yoqtiradi; 70. Janjalkash, urishqoq rahbarlarga hos hususiyat qanday? popisachi; bukilmaydigan; uning eng sevgan narsasi boshqalarni nazorat qilish; hayot u uchun tuganmas kurash maydoni 71. Kurashchan rahbarlarga hos hususiyat qanday? bu yuradigan bomba; juda kop baqiradi; doimo hujum qiladi; 72 G’iybatchi rahbarlarga hos hususiyat qanday? doimo kulib turadi; hazillashadi; dostona muomalasini namoyish etadi; u nayrang ishlatishga ustasi farang; 73. Umidsiz rahbarlarga hos hususiyat qanday? hayotda baxtsiz; ozidan ham, boshqalardan ham mamnun emas; 74. Bilag’on rahbarlarga hos hususiyat qanday? kop narsani biladi; juda ham sabrsiz; eshitish, quloq solishni bilmaydi; 75. Sangviniklar: kuchli, irodali, harakatchan 76. Flegmatiklar: kuchli, irodali, bosiq Melanxoliklar: ojiz, irodasiz Xoleriklar: kuchli, irodasiz Quyida qayd qilingan xislatlarning qaysi biri rahbarda mujassamlangan bo„lishi kerak? - dovyurakli - sabrlilik - yaxshi niyatlik - kamtarinlik - rahmdillik - yaxshi shubhalilik Quyida qayd qilingan xislatlarning qaysi biri rahbarni el nazaridan qolishiga olib keladi: Byurokratizm Mahalliychilik Balandparvizlik Tanagirlik.... 81. Boshqaruv qarorlari unsurlari qaysilar: 83. Taktik qarorlar- maqsadga erishishning vosita va usullari xususidagi joriy, tezkor qarorlardir. 84. Umumiy qarorlar- bir xil muammoga daxldor bolib, barcha boginlar uchun birdek amal qiladi. 85. Maxsus qarorlar- tor doiradagi muammoga taalluqli bolib, korxonaning muayyan bir bolimi yoki bir guruh xodimlari yuzasidan qabul qilinadi. 86. Stereotip qarorlar - odatda qatiy yoriqnomalar, meyoriy hujjatlar doirasida qabul qilinadi. 87. Tashabbusli qarorlar oz tavsifiga kora novatorlik mazmuniga kora esa istiqbolni nazarda tutadigan qarorlardir. 88.An’anaviy qarorlar- bu odatiy vaziyatlarda qabul qilinadigan qarorlardir. Ularning amal qilish doirasi oldindan malumdir. 89. Tavsiyali qarorlar- oz mohiyatiga kora tashabbusli qarorlarga yaqin bolib, ularda korxona faoliyatini yaxshilash borasidagi tavsiyalar oz aksini topadi. 90. Aniq qarorlar-b tola-tokis axborot mavjud bolgan holdagina qabul qilinadi. 91. Noaniq qarorlar- bu tavakkal bilan - tola bolmagan axborotga asoslanib qilinadigan qarorlardir. 92. Tezkor (operativ) qaror- kechiktirmay ijro etish uchun chiqariladi. 93. Muntazam qarorlar- belgilangan muddatlarda chiqariladi. 94. Konsensus – bu bu qarorlarni ishlab chiqish jarayonida barcha baxsli masalalar va turli-tuman fikrlar yuzasidan bir bitimga kelish yoki kelishishdir. 95“Ringi” usuli qanday usul? yapon biznesida keng qollaniladigan usuldir. Bu usulga kora majlislarda emas, balki sorab chiqish yoli bilan rozilik olish vositasida hal etiladi, bir necha bosqichda amalga oshiriladi 96 Qabul qilinadigan qarorlarning tasnifi sa’y-harakatlarning davomiyligiga ko’ra - uzoq va qisqa muddatga mo'ljallangan 97. Qabul qilinadigan qarorlarning tasnifi ijro majburiyatiga ko’ra: - qat'iy, imperativ - tavsiya 98. Qabul qilinadigan qarorlarning tasnifi mazmuniga ko’ra: - iqtisodiy - ijtimoiy - tashkiliy - ilmiy ahamiyatga molik 99. Qabul qilinadigan qarorlarning tasnifi tuzilmaviy jihatdan tashkillashtirilishiga ko’ra: - dasturlashtirilgan - dasturlashtirilmagan 100. Qabul qilinadigan qarorlarning tasnifi qarorni qabul qiluvchi shaxs nuqtai nazaridan: - individual - jamoaviy tarzda qabul qilingan 101. Qabul qilinadigan qarorlarning tasnifi qabul qilingan qarorning ta’sir doirasiga ko’ra: - tashkilotning o'zida amal qiluvchi - tashkilotdan tashqarida ham amal qiluvchi 102. Qabul qilinadigan qarorlarning tasnifi tashkilotning qaysi darajasida qaror qabul qilishiga ko’ra: - butun tashkilot miqyosida - tuzilmaviy bo'limlar miqyosida - funksional xizmatlar bo'limlari miqyosida - alohida xodimlarga tegishli 103. Qabul qilinadigan qarorlarning tasnifi tashkilotning qaysi darajasida qaror qabul qilishiga ko’ra:102 bilan bir xil ekan 104. Qabul qilinadigan qarorlarning tasnifi Ko’zlangan maqsadlarning miqdoriga ko’ra: - 1 maqsadli - ko'p maqsadli 105. Nazorat o’rnatish texnologiyalari qaysi variantda to’g’ri ko’rsatilgan? - nazorat ornatish konsepsiyasini tanlab olish ; - nazorat ornatishning maqsadlarini belgilash ; - nazorat ornatish meyorlarini belgilash ; - nazorat ornatish uslublarini tanlash ; - nazorat ornatiladigan sohani va uning kolamlarini belgilash . 106. Nazorat o’rnatish konsepsiyasini tanlab olish texnologiyasiga ko’ra: (tizim, jarayon, xususiy nazorat) 107 Nazorat o’rnatishning maqsadlarini belgilash texnologiyasiga ko’ra: (ushbu funksiyalarning maqsadga muvofiqligi, togriligi, muntazamligi va samaraliligi) 108 nazorat o’rnatish me’yorlarini belgilash texnologiyasiga ko’ra: (axloq-odob, ishlab chiqarishga oid, huquqiy) 109. Nazorat o’rnatish uslublarini tanlash texnologiyasiga ko’ra: (diagnostik, terapevtik, ilk bosqichdagi, joriy, yakuniy) 110 Nazorat o’rnatiladigan sohani va uning ko’lamlarini belgilash texnologiyasiga ko’ra: (yalpi, epizodli, moliyaviy, mahsulotning sifatini organishga oid) 111. Qabul qilingan qarorlarni tashkiliy jihatdan amalga oshirish uslublari qaysilar: - amalga oshirish rejasini tuzish. Shu reja asosida pirovard natijaga erishishga xizmat qiladigan chora-tadbirlar tizimi ishlab chiqiladi; - aijrochiga bevosita tasir otkazish uslublari: buyruq, farmoyish, korsatmalar berish; - faollikni moddiy jihatdan ragbatlantirish uslublari; - tashkilot rahbarlarining personal bilan uchrashuvini uyushtirish; - qabul qilingan tashkiliy qarorlarning mazmun-mohiyatini xodimlarga tushuntirish - maqsadli faoliyat davomida bajariladigan ishlarni nazorat qilish uslublari. 112 Boshqaruv qarorini qabul qilishda hisob-tahliliy usul: - eng aniq usul sanaladi. Agar kutilgan natijalar aniq hisoblansa, boshqaruv qarorini doimo qabul qilishda foydalaniladi. 113 Boshqaruv qarorini qabul qilishda mantiqiy usul : - toliq va aniq malumotlar bolmaganda foydalaniladi. Bunda noaniqlik mantiqiy fikrlash orqali qoplanadi. 114Boshqaruv qarorini qabul qilishda evristik usul: - malum vaziyatda ruhiyatning oziga xos tomonlariga asoslangan. Bunda inson doimo bitta muammo ustida oylab yuradi-da, kutilmaganda ajoyib, eng maqbul qarorga keladi. 115. Ichki nizolarni bartaraf etishning tuzilmaviy uslublari: - rahbariyat tomonidan topshiriladigan ishlarning bajarilishiga nisbatan qoyiladigan talablarni izohlab berish; - faoliyatni muvofiqlashtirish va integrallashtirish mexanizmlarini ishlab chiqish - umumtashkiliy faoliyatga aloqador kompleks maqsadlarni belgilash; - mehnatni ragbatlantirish tizimini ishlab chiqish 116. Jonli tabiatni boshqaruv qatorini toping jamiyatni boshqarish; jamoat tashkilotlarini boshqarish; ishlab chiqarishni boshqarish; xodimlarni boshqarish kabilarga bolinadi. 117 Ijtimoiy mehnat taqsimotiga ko’ra boshqaruv: sanoat ishlab chiqarishini, qishloq xojalik ishlab chiqarishini, transportni, savdoni va hokazolarni boshqarishga bolinadi. 118. Hududiy boshqarish darajasiga ko’ra boshqaruv”: tuman, viloyat, mamlakat miqyosidagi ishlab chiqarishni boshqarish turlariga bolinadi. 119. Xodimlar bilan ishlashning umumiy tamoyillari qatorini toping: Samaradorlik Ilgorlik Istiqbollilik Komplekslik Tezkorlik Optimallilik Oddiylik Ilmiylilik Ko’p bo’g’inlilik Avtonomlilik Barqarorlik Kop qirralilik Rejalilik Ragbatlantiruvchi Tanlash va joy-joyiga qoyish Samarali bandlilik 120. Xodimlar bilan ishlashning tashkiliy tamoyillari qatorini toping: Kontsentratsiya Ixtisoslashtirish Muvoziylik(параллельность) Ixchamlik (адаптивность) Izchillik Uzluksizlik Bir me’yorlilik Texnologik birlik Badastirlik (комфортность) Boshqarishda kollegiallilik 121 Boshqariluvchi yoki boshqaruv ob’ekti moddiy va texnikaviy tayyorgarlikga ko’ra asosiy va aylanma fondlari 122 Boshqariluvchi yoki boshqaruv ob’ekti tashkiliy mehnat tayyorgarligiga ko’ra: kadrlarni tanlash, ishga qabul qilish, joy-joyiga qoyish, oqitish va hokazo 123 Boshqariluvchi yoki boshqaruv ob’ekti xizmat ko’rsatishni tashkil qilishga ko’ra: energiya berish, tamirlash, tashish va hokazo 124 Ishlab chiqarishni boshqarishda, ishlab chiqarish bo’g’inlariga ko’ra korxonada “ob’ekt” bo’lib: •Sexlar, uchastkalar 125 Ishlab chiqarishni boshqarishda, ishlab chiqarish bo’g’inlariga ko’ra korxonada “sub’ekt” bo’lib: Direktor va unga boysunuvchi barcha boshqaruv apparati 126. Ishlab chiqarishni boshqarishda, ishlab chiqarish bo’g’inlariga ko’ra uchastkada “ob’ekt” bo’lib: Ishchilarning ish joylari 127. Ishlab chiqarishni boshqarishda, ishlab chiqarish bo’g’inlariga ko’ra uchastkada “sub’ekt” bo’lib: Uchastka boshligi va unga boysunuvchi barcha boshqaruv apparati 128. Ishlab chiqarishni boshqarishda, ishlab chiqarish bo’g’inlariga ko’ra ish joylarida “ob’ekt” bo’lib Mehnat vositalari 129. Ishlab chiqarishni boshqarishda, ishlab chiqarish bo’g’inlariga ko’ra ish joylarida “sub’ekt” bo’lib: Ishchilar, xizmatchilar va boshqa xodimlar 130. Rasmiy jamoalar-ishlab chiqarish jarayonini tashkil etish uchun rahbariyat irodasi bilan tashkil etiladi. 131 Birlamchi jamoalar-bular bolimlar, xizmatlar, uchastkalar, jamoalar bolib, ularni xodimlarni ayrim texnologiya jarayoni asosida birlashtirib bu jarayonni amalga oshirish bilan xodimlar bevosita munosabatlarga kirishadilar. 132. Ikkilamchi jamoalar-bo`lim, tsex miqyosida harakat qiladi; bunday jamoa barcha azolarining bevosita tasir korsatish darajasi ancha pastroq boladi 133 Norasmiy jamoalar (guruhlar)-Ular ishlovchilarning ozaro samimiyati, do`stona munosabatlari asosida birorta muayyan maqsadga erishish uchun ularning istagi bo`yicha tashkil etiladi. 134. Inson resurslarini boshqarish (strategik yondashuv) nimaga ustuvorlik beriladi? Mutloq yangi vazifalarni yechishga Global, uzoq muddatli vazifalarni yechishga 135. Xodimlar bilan ishlash (tezkor faoliyat) nimaga ustuvorlik beriladi? Mamuriy aralashuvga zaruriyat tugiladigan kundalik muammolarni yechishga 136. Xodimlarni boshqarish deganda: korxonada band bolgan kishilar salohiyatini rivojlantirish va undan samarali foydalanish, ularning normal (motadil) faoliyat korsatishi uchun zaruriy shart-sharoit yaratish boyicha ozaro boglangan tashkiliy-iqtisodiy va sotsial tadbirlar tizimi tushuniladi. 137. Funksional boshqaruv deganda: bevosita kadrlar masalasini yechish bilan bogliq masalalar, yani kadrlarni tanlash, ishdan boshatish, malakasini oshirish, ish haqi va h.k. tushuniladi. 138. Tashkiliy boshqaruv deganda: kadrlar ishi uchun bevosita javob beruvchi barcha shaxs va institutlar, yani rahbarlar, kadrlar bolimi, kasaba uyushmalar va boshqalarni oz ichiga oladi. 139. Xodimlarni boshqarish tizimi ish sharoitiga qarab boshqarish ob’ektlariga: mehnatning ruhiy-fiziologik talablariga rioya qilish; • mehnat ergonomikasi talabalariga rioya qilish; • mehnat muhofazasi va texnika xavfsizligini ta’minlash; • tabiatni muhofaza qilish va h.k. 140. Xodimlarni boshqarish tizimi mehnat munosabatlari qarab boshqarish ob’ektlariga: shaxsiy va guruhlar munosabatlarini tahlil qilish va muvofiqlashtirish; rahbarlar munosabatlarini tahlil qilish va muvofiqlashtirish; ishlab chiqarishdagi ixtiloflar, nizolar, asabbuzarliklarni boshqarish; kasaba uyushmalari bilan ozaro munosabatlarni boshqarish va h.k. 141. Xodimlarni boshqarish tizimi kadrlarni hisobga olish va rasmiylashtirishga qarab ishga qabul qilish, ishdan boshatish, bir joydan ikkinchi joyga otishlarini rasmiylashtirish; kadrlar boshqaruv tizimini axborotlar bilan taminlash; kasbiy yonalishlarni aniqlash; bandlikni taminlash. 142. Ijtimoiy-fuqarolik yetukligi deganda: ijtimoiy manfaatni shaxsiy manfaatidan yuqori qoya olishi; tanqidni qabul qila olishi va oz-ozini tanqidga moyillik darajasi; jamoa ishlariga faol qatnashishi; siyosiy, manaviy yetukligi. 143. Mehnatga bo’lgan munosabati deganda: berilgan topshiriqqa bolgan masullikni sezish darajasi; kishilarga bolgan etiborliligi; ozining va boshqalarning intizomiga bolgan talabi; ishidagi estetik (badiiy) daraja. 144. Bilim darajasi va ish tajribasi deganda: egallayotgan lavozimiga ixtisosligining mos tushishi; ishlab chiqarishni boshqarishning obyektiv asoslarini bilishi; boshqarishning ilgor usullarini bilishi; mazkur korxonadagi ish staji; omilkorligi; yangilikni his qila olish tuygusi va h.k. 145 Tashkilotchilik qobiliyati deganda: boshqaruv tizimini tashkil qila olishi; oz mehnatini tashkil qila bilishi; ishchan majlislarni olib bora olishi; oz imkoniyatlarini va mehnatini baholay olishi; boshqalar imkoniyati va mehnatini baholay olishi. Tushuniladi. 146. Odamlar bilan ishlay olishi deganda: qol ostidagilar bilan til topa bilishi; turli korxonalar rahbarlari bilan ishlay olishi; jamoani jipslashtira olish qobiliyati; kadrlarni tanlash, joy-joyiga qoya olish qobiliyati. Tushuniladi 147. Hujjatlar va axborotlar bilan ishlay olishi deganda: maqsadni aniq va qisqa qoya bilishi; farmoyish, buyruq va amaliy xatlarni tuza bilishi; hujjatlarni oqiy olish qobiliyati; topshiriqlarni aniq bera olishi; zamonaviy boshqaruv texnika imkoniyatlarini bilishi va ularni oz ishida qollay olishi. Tushuniladi 148. Sotsial-etnik xislatlari deganda: halol, vijdonli, togri; insofli, muruvvatli; xushmuomalali, ogir, vazmin; chidamli, sabotli; kamtar, sodda; soglom. Tushuniladi 149. Ish haqiga sarflanadigan xarajatlarga: tolovlar: asosiy ish haqi; mukofotlar; ish vaqtidan tashqari ishlangan vaqt uchun tolovlar; korsatilgan xizmatlar uchun tolovlar va hokazo. 150. Xodimlarni tanlash va ishga qabul qilish uchun xarajatlar: elon uchun xarajatlar; reklama uchun tolovlar; turli kuzatish va sorovlar uchun sarflar; tibbiy tekshirishlar uchun xarajatlar va hokazo. 151. O’qish uchun xarajatlar: oquvchi va ustozlar uchun sarflar, ularning ish haqi: oqitish dasturlarini qollab-quvvatlashdagi sarflar; oquv dastgohlari, materiallari va xonalari uchun tolovlar va boshqalar. 152. Yashash joyini o’zgartirishda zarur bo’lgan xarajatlarni qoplash: yotoqxona uchun tolovlar; bir joydan ikkinchi joyga kochish uchun ketgan xarajatlar; uy qurilishi uchun yordam xarajatlari va hokazo. 153. Ishdan bo’shatish uchun talab qilinadigan xarajatlar: shtatlarni qisqartirish uchun hukumat tomonidan ornatilgan tolovlar; boshqa tolovlar. 154. Bixeviorizm so’zining ma’nosi nima? inglizcha «fel-atvor» sozidan olingan 155. Motivlashtirishning zamonaviy konsepsiyalari asoslarini kimlar yaratishgan? Abraxam Maslou, Frederik Gertsberg va Devid MakKlelland 156. Ehtiyojlar iyerarxiyasi qatorini toping - o'zligini sibotlash - hurmatga ehtiyoj - e'tiqod va kishilar bn aloqadorlikka ehtiyoj - xavfsizlikka bo'lgan ehtiyoj - fiziologik ehtiyoj 157. Maslou nazariyasi -Ehtiyojlar birlamchi va ikkilamchi ehtiyojlarga bolinadi hamda besh pogonali pillapoya tuzilmasidan iborat bolib, bu tuzilma ustuvorligiga binoan joylashtiriladi. -Pillapoya tuzilmasining eng quyidagi qanoatlanmagan ehtiyoji insonning fel-atvorini belgilaydi. -Ehtiyoj qondirilganidan keyin uning motivlashtiruvchi tasiri toxtaydi. 158. MakKlelland nazariyasi 1.Insonni motivlashtiruvchi uch ehtiyoj: hokimiyatga, muvaffaqiyatga va mansublikka bolgan ehtiyoj (ijtimoiy ehtiyoj)dir. 2.Hozir quyi pogonalardagi ehtiyojlar, qanoatlantirib bolinganligi sababli oliy tartibdagi mazkur ehtiyojlar muhimdir. 159. Gertsberg nazariyasi - Ehtiyojlar gigiyenik omillar va motivlashtirishga bolinadi. - Gigiyenik omillarning mavjudligi ishdan qanoatlanmaslikni rivojlantira olmaydi. - Maslou va MakKlelland nazariyasidagi oliy pogonalar ehtiyojlariga taxminan mos keladigan motivlashtirish insonning fel-atvoriga faol tasir otkazadi. - Qol ostidagi xodimlarni samarali motivlashtirish uchun rahbarning ozi ish mohiyatini chuqur tushunib yetmogi kerak. 160. Birlamchi ehtiyojlarga qaysilar kiradi? oz tabiatiga kora, fiziologik va tugma boladi. Ovqatga, suvga bolgan ehtiyojlar, nafas olish, uxlash va shahvoniy ehtiyojlar bunga misol boladi. 161. Ikkilamchi ehtiyojlarga qaysilar kiradi? oz tabiatiga kora, psixologik ehtiyojlardir. Masalan, muvaffaqiyat, hurmatga sazovor bolish, konikish ehtiyojlari, hukmronlikka bolgan ehtiyoj va biron kimsaga yoki narsaga mansublik ehtiyoji shular jumlasiga kiradi. 162. Ichki mukofotlar deb nimaga aytiladi? Ish jarayonida vujudga keladigan dostlik va samimiy muloqotni ichki mukofot deyish mumkin. 163. Tashqi mukofot deb nimaga aytiladi? ishning ozidan yuzaga kelmaydi, balki uni tashkilot beradi. Tashqi mukofot turlari ish haqi, xizmat pogonasi boylab yuqoriga kotarilish, xizmat maqomi va obro-etibor timsollari (chunonchi, shaxsiy xona, maqtov va etirof, qoshimcha tolovlar qoshimcha tatil, xizmat avtomobili, muayyan xarajatlar haqini tolash, kafolatlar)dan iborat. 164. Menejment sohasidagi axborotga nisbatan qo’yiladigan talablar: yuborilayotgan malumotlar qisqa, aniq bolishi va oz vaqtida adresatga yetkazilishi lozim; tashkiliy tuzilmaning biron bir boginidagi ish boshqaruvchining malum bir aniq ehtiyojlarini qondirishi kerak; malumotlar aniq va haqqoniy bolishi, vaziyatga oid dastlabki malumotlar togri tanlanishi lozim; toplanayotgan malumotlarni optimal tarzda tizimlashtirish, malumotlarni yigish va qayta ishlash jarayoni muntazam davom etishi kerak. 165. «Informatsiya» qanday ma’noni anglatadi? lotincha soz bolib, «xabardorlik, biror voqea yoki shaxs faoliyati togrisidagi xabar» manolarini anglatadi 166. Ishlab chiqarish axboroti-boshqaruvchi va boshqariluvchi tizimlar ortasidagi aloqa shakli. 167. Oddiy axborot tizimi deb nimaga aytiladi? chuqur qayta ishlanishni talab etmaydi, uning paydo bolish joyidan foydalanish, joyiga yetkazilishi ozgarishsiz amalga oshiriladi. Bunday axborot telefon yoki turli vositalar orqali bir martalik xabar sifatida keladi. 168. Murakkab axborot tizimlari deb nimaga aytiladi? axborotni qayta ishlashning mexanizatsiyalashishi va avtomatlashishi darajasiga kora tavsiflanadi 169. Boshqaruv texnikasi bu- aqliy mehnat taktikasi, boshqaruv sohasida axborotni qayta ishlash texnikasidir. 170. Vertikal kommunikatsiyalar deb nimaga aytiladi? Axborotni quyi bosqichdan yuqoriga berish 171. Kommunikatsion jarayon deb nimaga aytiladi? ikki va undan ortiq kishilar ortasida informatsiya (axborot) almashuvidir. 172. Kommunikatsion jarayon elementlari: axborot uzatuvchi malumot ramziy ifodalar aloqa kanali axborotni qabul qiluvchi 173. Kommunikatsion jarayon bosqichlari qaysilar? Axborotni tanlash va goyani shakllantirish Axborotlarni kodlashtirish va axborot (xabar)ni shakllantirish. Aloqa qilish kanalini tanlash va axborot (xabar)ni uzatish Dekodlashtirish va axborotni qabul qilish Javobni uzatish Axborotni talqin qilish va javobni shakllantirish. videokonferensiyalar 174. Tashkilot miqyosidagi kommunikativ aloqalar: turli xil tashkiliy pogonalar ortasida amalga oshiriladigan kommunikativ aloqalar vertikal tashkiliy tuzilma boylab axborotning uzatilishi 175. Zamonaviy axborot texnologiyalari- videokonferensiyalar elektron pochta 176. Hujjat deb nimaga aytiladi? bu boshqarish jarayonini amalga oshirish uchun zarur bolgan voqealar, hodisalar, jarayonlar, faktlar togrisidagi axborotlarni maxsus materiallarda turli usullar bilan mustahkamlash vositasi. 177 Hujjatlashtirish deb nimaga aytiladi? biror kimsa yoki narsa haqidagi fikrni yozib, hujjat holiga keltirish, rasmiylashtirish tushuniladi. 178. Ish yuritish deb nimaga aytiladi? bu korxonalarning oz funksiya va vazifalarini bajarish davomida hujjatlar ustida olib boradigan ish usullari va jarayonlari majmuasi 179. Hujjatlashtirish va ish yuritishning ahamiyati qaysi omilga qarab belgilanadi? - ish yuritish operatsiyalari - texnik-iqtisodiy korsatkichlariga, tezkorlikka, boshqaruv xodimining mehnatiga, madaniyatiga, tejamkorligiga 180. Shaxsiy hujjatlarga qaysilar kiradi? ariza, xat, tarjimai hol. obekt xodim. U oz nomidan yozadi va imzolaydi. 181. Tashqi hujjatlarga qaysilar kiradi? xatlar iltimosnomalar javoblar reklamatsiyalar 182. Murakkab hujjatlarga qaysilar kiradi? buyruqlar rejalar hisobotlar 183. Standart hujjatlarga qaysilar kiradi? schyotlar tolov talabnomalari nakladnoylar 184. Maxsus hujjatlarga qaysilar kiradi? fan-texnika texnologiya iqtisodiyot hisob-kitob moliyaga oid yuridik reja statistikaga oid hujjatlar. 185. Ichki hujjatlarga qaysilar kiradi? buyruqlar aktlar qollanmalar nizomlar hisob hujjatlari 186. Oddiy hujjatlarga qaysilar kiradi? malumotnoma ilova xatlari 187. Standart bo’lmagan hujjatlarga qaysilar kiradi? xatlar qarorlar aktlar buyruqlar 188. Shoshilinch hujjatlarga qaysilar kiradi? telegrammalar telefonogrammalar faks va h.k. 189. Hujjatlarni bayon qilishning izchilligi, ya’ni mantiqiy unsur qatorini toping kirish; tahlil; xulosaning uygunlashtirilishi 190. Hujjatlar bilan olib boriladigan ish bosqichlarini aniqlang Qabul qilish - qayd qilish - ijro etish - jo'natish - saqlash 191. kirish korrespondensiyasi deb nimaga aytiladi? Korxonaga kelgan hujjatlar 192. Chiqish korrespondensiyasi deb nimaga aytiladi? Korxonada jonatiladigan hujjatlar 193. Hujjatlar oqimi deb nimaga aytiladi? hujjatlarning belgilangan izchillikda tayyorlangan paytdan boshlab korxonadan jonatilgunga qadar yoki arxivga topshirilgunga qadar harakati tushuniladi. 194. Nominal belgi deb nimaga aytiladi? bunda hujjatlar vazifasiga yoki nomiga kora (hisobotlar, aktlar, qarorlar, buyruqlar va h.k.) birlashtiriladi. 195. Xronologik belgi deb nimaga aytiladi? bunda hujjatlar kalendar davrlari boyicha guruhlanadi (oylar, yillar boyicha hisobotlar). 196. Korrespondensiyalar belgisi deb nimaga aytiladi? bunda hujjatlar kelish manbalariga (vazirliklar, qomitalar, birlashmalar, konsernlar va h.k.) kora birlashtiriladi. 197. Yo’nalishlar bo’yicha belgilar deb nimaga aytiladi? bunda hujjatlar yonalishlar (fan-texnika kengashining, maxsus ilmiy kengash qarori va h.k.) boyicha birlashtiriladi. 198. Geografik belgi deb nimaga aytiladi? bunda hujjatlar bir shahar yoki tumanda bolgan korxona, tashkilotlar boyicha guruhlanadi. 199. Umumma’muriy hujjatlarga qaysilar kiradi? Xizmat-axborot hujjatlari Farmoyish hujjatlari Shaxsiy tarkibga oid hujjatlar 200. Oshkor hujjatlarga qaysilar kiradi? * Oshkor hujjatlar, yani hamma oqiydigan va bosib chiqarishga ruxsat etilgan hujjatlar. * Oshkor qilish taqiqlangan hujjatlar. Download 69.61 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|