Menejment nazariyasi
Download 24 Kb. Pdf ko'rish
|
|
d) matritsali, loyihali
2. O liy um um davlat boshqaruv organlari: a) qonun chiqaruvchi, ijro etuvchi, sud b) M oliya vazirligi, Qishloq va suv xo'jaligi vazirligi, korpo- ratsiyalar, assotsiatsiyalar c) Davlat m ulki qo'mitasi, Davlat statistika qo'mitasi d) xoldinglar, aksiyadorlik jam iyatlari, sudlar 3. M enejm entning tashkiliy tuzilm alari bozorning qaysi talab- lariga javob berishi kerak? a) tashkiliy tuzilm a chiziqli, oddiy va tushunarli bo'lishi kerak b) tashkiliy tuzilm a egiluvchan va bozor o'zgarishlariga mos- lashuvchan bo'lishi kerak c) tashkiliy tuzilm a bo‘g ‘in va pog'onalarga ega bo'lishi kerak d) tashkiliy tuzilm a funksional bo'lishi kerak 4. Tashkiliy tuzilm aga ta’sir ko'rsatadi: a) ishlab chiqarilayotgan m ahsulot tarkibi b) tayyorlash texnologiyasi c) mexanizatsiya va avtomatizatsiya darajasi d) ishchilar malakasi va yuqorida keltirilganlar 5. Tashkiliy tuzilmalarni loyihalashtirishda qo'llaniladigan uslublar a) tizim li yondashuv b) holatli yondashuv c) iqtisodiy yondashuv d) m aqsadli yondashuv, iqtisodiy m odellashtirish, iqtisodiy m atem atik uslub 1. M e nejm entning tashkiliy tuzilm asi nima, uning qaysi turlari m avjud? 2. 0 ‘zbekiston Respublikasi Konstitusiyasi Davlat boshqaruvi va xo'jalik hokimiyati qanday taqsim langan? 3. D a v la t b o s h q a ru v i o r g a n la r in in g t u z ilis h i q a n d a y va « 0 ‘zbekiston Respublikasida m a ’muriy territorial tuzilish masala- larini hal qilish tartibi to‘g ‘risida»gi Q o n u n n in g ahamiyatli tomon- larini tushuntirib bering. 5. M enejm ent bosqichlari va m enejm ent bo‘g ‘inlari nim a? 6. M enejm entning chiziqli tuzilm asini tushuntirib bering. 7. M e ne jm e ntning funksional tuzilm asini tushuntirib bering. 8. M e n e jm e n tn in g chiziqli-funksional tuzilm asini tushuntirib bering. 7-bob. MENEJMENT USULLARI 7.1. M enejm entning iqtisodiy usullari 7.2. M enejm entning tashkiliy-farmoyish usuli 7.3. M enejm entning ijtimoiy-psixologik usullari M enejm ent usullarini iqtisodiyotning m a ’lum aniq sohalarida am al q ilish n in g turli yo'llari orasidagi u m u m iy hodisa sifatida ajratish m um kin. M asalan, m enejm ent darajalari bo'yicha menej m ent usullari (davlat sektorini boshqarish usullari, sex, korxona, b irla s h m a , m in ta q a n i bosh q arish u s u lla r i) yoki ta rm o q la rn i boshqarish usullari (sanoat, transport, qishloq xo'jaligini boshqa rish usullari) haqida so‘z yuritish m u m k in . S h uningd e k, turli subyektlar tom onidan qo'llaniladigan m enejm ent usullarini ajratib ko'rsatish m um kin. D avlat boshqaruvi usullari jam oat tashkilot- larini boshqarish usullari yoki iqtisodiyotning ayrim sohalarida qo'llaniladigan m enejm ent usullari (ishlab chiqarishni, moliyaviy sohani, fan va maorifni boshqarish usullari)ni ham ko'zda tutish lozim . Boshqaruv tashkilotlari tizimi bilan turli-tumanligi bu tashkilot lar faoliyati usullarini ajratish uchun asos bo'lib xizmat qiladi. Bu yerda so‘z vazirliklar, assotsatsiyalar, aksiyadorlik jam iyati, dav lat qo'm italarini boshqarish usullari haqida bormoqda. Va nihoyat, turli turkum g a kiruvchi ishlovchilar boshqaruv faoliyatida menejerlar, direktorlar, bo'lim lar boshliqlari tom oni dan qo'llaniladigan m enejm ent usullarini ajratib ko'rsatish m um kin. Dem ak, menejment nazariyasi va amaliyotida turli menejment usullari mavjuddir. Ular menejment usullarining har bir guruhi o'z xususiyatlariga ega bo'lgan tizim ni tashkil etgan. M illiy xo'jalikni boshqarishda quyidagi usullardan foydalanila- di: iqtisodiy, tashkiliy, ijtim oiy, psixologik va huquqiy. M enej m entning bu usullari o'zaro uzviy bog'liqdir, shu sababli ularning birortasiga ortiqcha aham iyat berish butun ishlab chiqarishning m e’yorda borishi buzilishiga olib keladi. 7.1. M enejm entning iqtisodiy usullari Hozirgi davrda bozor iqtisodiyotini boshqarishning iqtisodiy usullari m uhim aham iyat kasb etmoqda. M enejm entning iqtisodiy usullari kishilarga iqtisodiy manfaat- lar orqali ta ’sir ko'rsatadi. Iqtisodiy usullarn in g m ohiyati xodim lar va ishlab chiqarish iam oasiga ular m anfaatli bo'lishini ta ’minlovchi iqtisodiy sharoit yaratishdan iboratdir. M enejm ent usullari tizimida iqtisodiy usullar yetakchi o'rinni egallaydi. Iqtisodiy usullar iqtisodiy ta’sir vositalari yig'indisidan (narx, kredit, biznes-reja, foyda, soliqlar, ish haqi, iqtisodiy rag'batlantirish va h.k.), ya’ni xo'jalik faoliyatiga ta ’sir etishning har bir jam oa mos xo'jalik bo'g'ini bilan o'zviy aloqada amal qilishini ta ’minlovchi tadbirlardan iboratdir. Bozor m exanizm ining m uhim vazifalaridan biri biznes-reja va bozorning uzviy bog'liq bo'lishiga im kon yaratuvchi pul va tovar resurslari to'g'ri nisbatini ta ’minlashdir. Bozor - bu tovar-pul m unosabatlarining doim o saqlanuvchi b alansidir. B ozor m u n o sa b a tla ri sharoitida rejali iq tisodiyotga nisbatan q at’iy m enejm ent tiz im i o'rnatiladi. Bozor tam oyillari x o'jalik rahbarlaridan tashabbuskorlik, korxona faoliyati masala- lari bo'yicha yuqori natijalarga erishish m aqsadida qayishqoqlik, tavakkalchilikni talab etadi. Bozor iqtisodiyoti m a’muriy-buyruqbozlik tizimiga nisbatan qara- ma-qarshi tizim bo'lib, bozorda narx, soliq, kredit vositasida tartib- ga solish. eng avvalo, ijtim oiy maqsadda am alga oshiriladi. Bozor iqtisodiyoti sharoitida narx va ish haqi o'zgarishini q at’iy tartibga solmay, barqarorlikka erishib bo'lmaydi. Shunday qilib, m enejm entning iqtisodiy usullari juda keng im- koniyatlarga ega bo'lib, ular m ohirona va o'z vaqtida tashkiliy- farmoyish, ijtimoiy-psixologik va huquqiy usullar bilan qo'shib olib borilgan taqdirda yaxshi natijalarga erishish m um kin. Korxonalar, aksiyadorlik jamiyatlari, firmalarda m uhim m enej m ent usullaridan biri - biznes-rejalardir. U iqtisodiy jarayoniarni um um m illiy m anfaatlarni ko'zlab, xo'jalik amaliyotida obyektiv iqti- sodiy qonunlardan foydalanish asosida, ongli ravishda, bir maqsadga intilgan holda menejmentning o'zaro uzviy bog'liq tizimidan iboratdir. Biznes-reja vositasida hal etiladigan asosiy vazifalar quyidagilardan iborat: iqtisodiyot rivojlanish yo'nalishlari va maqsadlarini amalga oshirish yo'llarini ko'rsatish, iqtisodiyotning barqaror, m utanosib o'sishini ta ’minlash, moddiy, mehnat va m oiiyaviy resurslarni tar- moqlar va ishlab chiqarishlar o'rtasida taqsimlash va qayta taqsim- lash, fan-texnika taraqqiyoti yutuqlarini joriy etishni ta ’m inlash; tarmoqlararo integratsiya, tarmoq ichida ixtisoslashuv va sanoat kooperatsiyasini chuqurlashtirish, x o'jalik yurituv ch i subyektlar faoliyatini tezkor tartibga solish va koordinatsiya qilish. Biznes-reja korxona, aksiyadorlik jam iyati, konsernlar faoliya- tin in g ham m a tom onlarini: m ahsulot ishlab chiqarish va sotish, m oddiy-texnikaviy t a ’m inot va ishlab chiqarish fondlaridan foy dalanish, m ehnat va ish haqi, jam oada ijtimoiy jarayonlar va h.k.larni qamrab oladi. Bozor munosabatlari sharoitida ularga rejalashtirish borasida keng huquqlar beriladi. 7.2. M enejm entning tashkiliy farmoyish usuli Xo'jalik tashkilotlarining ishlab chiqarishni boshqarish bo'yicha faoliyati m enejm entning turli tashkiliy-farmoyish usullarini qo'llash bilan b o g 'liq d ir. M e n e jm e n tn in g tashkiliy- farm oy ish u s u lla ri boshqaruvchi va boshqariluvchi tizim lar samarali faoliyat yuritushuni ta ’minlovchi ta ’sir etish tizim idan iboratdir. M e n e jm e n tn in g tash kiliy-farmoyish usullari iqtisodiy usullarni to'ldirib, bozor iqtisodiyoti qonunlari, huquqiy aktlarni hisobga olish va bajarishga asoslanadi. D avlat m axsus tu z ilg a n boshqaruv tashkilo tlari vositasida b o shqariladigan tiz im g a m a ’m uriy va ta s h k iliy jih a td a n t a ’sir o'tkazadi. M enejm ent tizim ida tashkiliy usullar um um iy maqsadga erishish uchun ishlab chiqaruvchilarning ham korlikdagi harakati tartibga solinadigan m a ’muriy hujjatlar asosida amalga oshadi. Tash- kiliy-farmoyish usulini qo'llash asosini m enejm entning barcha tamo- yillariga rioya qilish tashkil etadi. N im a sababdan m enejm entning m a ’muriy-farmoyish usullari m a ’muriy shakllar bilan qo'shib olib boriladi? Bu ko'p hollarda tash- kiliy ta’sir m a’muriy huquqni qo'llash, ya’ni qaror va farmoyishlarni amalga oshirishga asoslanadi. Lekin, «menejmentning tashkiliy-far- moyish usuli» tushunchasi « m a ’m uriy boshqaruv usuli» tushun- chasidan bir m uncha kengdir, chunki tashkiliy-farmoyish usullari m enejm entning turli darajalariga turli ko‘lamda va shaklda tashkiliy ta’sir etishni o'rganish masalalarini ham qamrab oladi. Tashkiliy- farmoyish usullari tashkiliy aniqlikni ta’minlaydi, tashkiliy tizim, me nejm entning har bir bo'g'ini vazifalarini belgilab beradi, boshqaruv apparati intizomi va faoliyati samaradorligini ta’minlaydi, ishda tar- tib o'rnatadi, qaror va farmoyishlarni bajaradi, kadrlarni tanlaydi, joy-joyiga qo'yadi va h.k. Menejmentning tashkiliy farmoyish usullari ularning ishlab chiqaruv- chilarga ta’sir etish manbalari va yo'nalishlari bo'yicha turlarga ajrati- ladi. Bunga bog'liq qolda ta’sir etishning tashkiliy-farmoyish usullari uch guruhga bo'linadi: tashkiliy-barqarorlashtiruvchi, farmoyish va intizom. Ta’sir etishning tashkiliy-barqarorlashtirish usullarining asosiy maqsadi hamkorlikda ishlash uchun tashkiliy asos yaratishdir, ya’ni vazifa, m ajburiyat, javobgarlik va vakolatlarni taqsimlash, tartib o'rnatish va h.k. M a ’muriy ta’sir tashkiliy shakllarining ikki: tashkiliy reglament- lash va tashkiliy m e’yorlash turi mavjud. Tashkiliy reglamentlash vositasida davlat boshqaruvchi va boshqariladigan tizim ga ularning maqbul nisbatini, tashkiliy tizim ini va har bir darajada m enejm ent chegaralarini aniqlash maqsadida ta’sir etadi. Tashkiliy reglament- lashga misol qilib lavozimlar haqida N izom ni ko'rsatish m um kin. Tashkiliy m e ’yorlash hujjatlari vositasida xom ashyo, m ateriallar sarfini m e ’yorlash, m ahsulotlar ishlab chiqarishga m ehnat sarfi, ishlab chiqarish fondlaridan foydalanish, texnikaviy va texnologik me’yorlar (standartlar, m e’yorlar, qayta ishlov berish usuli, tartibi va h.k.), ishlab chiqarishni tashkil etish m e’yorlari (m aqbul ishlan- ma ko'lami) yaratiladi. Ta’sir etishning farmoyish usullari cheklovchi hujjatlarda ko'zda tutilm agan mavjud vaziyatdan kelib chiqqan holda kundalik jadal boshqarish m aqsadida qo’llaniladi. Farm oyish ta ’sirin in g asosiy maqsadi boshqaruv apparatining aniq harakati, boshqaruvning bar- cha bo'linm a va xizmatlari barqaror ishlashini ta’minlab berishdari iborat. T a ’sir e tis h n in g farm oyish usullari b uy ruq, farm oyish, ko'rsatm a va boshqa m e ’yoriy hujjatlar asosida amalga oshiriladi. Buyruq - bu rahbarning qo‘l ostidagi xodimlardan m a'lum vazifani bajarishni yozm a yoki og'zaki ravishda talab qilishidir. Buyruq faqat chiziqli m enejm ent tizim i rahbari tomonidan beriladi. Farmoyish - xodimlardan ayrim ishlab chiqarish va xo'jalik masalalarini hal etishni talab qilishdir. Farmoyish boshliq o‘rinbosarlari, xizmatlar boshliqlari tomonidan ular ega bo'lgan vakolatlar doirasida beriladi. M enejm ent amaliyotida qo'llaniladigan ta ’sir qilish usullaridan biri - og'zaki ko'rsatm adir. T a’sir etishning bunday shaklini barcha darajadagi rahbarlar, lekin ko'pincha quyi darajadagi ko- mandirlar, brigada boshliqlari, ustalar qo'llaydilar. Farmoyish vositasida ta’sir etish bajarish muddatlari bilan farq qiladi. Buyruq va farmoyishlar uzoq yoki qisqa m uddatga mo'ljallangan bo'ladi. H ar bir buyruq yoki farm oyishda qanday vazifa bajarilishi, qachon bajarilishi kerakligi belgilanadi. T a’sir etishning farmoyish usuli tashkiliy ta ’sirga nisbatan uning bajarilishini nazorat qilishni ko'proq talab etadi. Ijro etishning borishi nazorat qilingandan so'ng yana farmoyish bilan ta ’sir etishga ehtiyoj tug'iladi. Farmoyish usulining qo'llanish ko'lam i boshqaruv kadrlari malakasi, tashab- buskorligi va qobiliyatiga bog'liqdir. Korxonani boshqarishda farmoyish bilan ta ’sir etish faqat qonun- ga zid bo'lm agan holdagina bajarilishi q at’iy bo'lgan huquqiy kuch- ga ega bo'ladi. S h u sababli barcha tizim dagi tashkiliy-farmoyish faoliyati mavjud qonunchilikka bo'ysungan holda amalga oshishi lozim. Intizom iy ta ’sir usullari tashkiliy barqarorlashtiruvchi va far moyish vositasida ta ’sir etish usullarini to'ldirib, intizom iy talablar va m ajburiyatlar tizim i vositasida tashkiliy aloqalar barqarorligini ta ’m inlashga qaratilgandir. 7.3. M enejm entning ijtimoiy-psixologik usullari M e n e jm e n tnin g ijtimoiy-psixologik usullari - bu ishlab chiqaruv- chi va ayrim shaxslarga ularning ijtim oiy ehtiyojlari va psixologik xususiyatlariga ta ’sir etish bilan boshqarish vositasidir. M e n e j m entning ijtimoiy-psixologik usullarini qo'llash korxonada yuz be- rayotgan ijtim oiy hodisalarni chuqur o'rganish, xodimlar nerv siste- masi kayfiyatiga ta’sir etuvchi psixologik (ruxiy) omillarni bilishni talab etadi. Ishlab chiqarish sharoitida sotsiologiya kishilar ijtim oiy aloqa- si shakllanishining asosi bo'lgan m ehnat omillarini o'rganadi, ijti moiy tizimlar, shu jum ladan, ishlab chiqarish tizim i rivojlanishi va amal qilish qonuniyatlari, kishilarning jam iyatning turli qatlamida- gi xulq-atvori qonuniyatlarini tadqiq qiladi. Ijtim o iy psixologiya guruh va om m a psixologiyasining xususiyatlari, ularning shaxs- ning ongi va xulqiga ta ’siri, kishilar faoliyatini rag'batlantiruvchi omillar, kayfiyat, ijtim oiy fikrni shakllantiruvchi omillarni o'rganadi. Shaxs psixologiyasi oliy nerv faoliyati turlari va inson tempera- menti, xarakteri, shaxsning irodasi, qobiliyati, hissiyoti, xotirasi, anglash va his etish qobiliyatini o'rganadi, m ehnat psixologiyasi m ehnat faoliyati, shu jum ladan, rahbar va mutaxassislar (kasbiy xususiyat va qobiliyatlari, kadrlarni o'qitish usullari, ish va dam olish tartibi, kadrlarni tanlash va baholash usullari, m ehnat jarayo- nining psixologik jihatlari) faoliyatini o'rganadi. K ishilarning fikrlash usulida o'zgarish yuz berishi va ular madaniy hamda bilim darajasining ortib borishi bilan ijtimoiy-psixo logik usullarning aham iyati ham ortib boradi. Bunday sharoitda shaxsning ehtiyoj va m anfaatlari m a ’naviy soha tom on o'zgarib boradi. O 'z m ehnatidan qoniqishning m uhim om ili bo'lib ishlab chiqaruvchilarning rahbar bilan o'zaro yaxshi m unosabati, ishlab chiqarishdagi qulay ijtimoiy-psixologik vaziyat xizm at qiladi. M enejm entning ijtimoiy-psixologik usullari ishlab chiqarishda m avjud ijtim oiy m exanizm ni (o'zaro m unosabat tizim i, ijtim oiy ehtiyojlar) qo'llashga asoslanadi. M enejm entning ijtim oiy usullari ijtim oiy tartibga solish vositasida amalga oshiriladi. Ijtimoiy tartibga solish usullari turli guruhlar va shaxslar maqsadi va manfaatlarini aniqlash va rostlash yo'li bilan ijtimoiy munosabat- larni tartibga solish va uyg'unlashtirish maqsadida qo'llaniladi. Ular jum lasiga ijtim oiy tashkilotlar nizom lari, shartnom alar, o'zaro m ajburiyatlar, ishchilam i tanlash, taqsim lash va ijtim oiy ehtiyojlarni qondirish tizim i kiradi. Ijtim oiy tartibga solish usullari inson om ili faolligini oshirish, boshqaruvni dem okratlashtirish maqsadida ham qo'llaniladi. M enejm entning psixologik usullari jamoada maqbul psixologik holat tashkil etish yo‘li bilan kishilar o'rtasidagi m unosabatlarni tartibga solishga qaratilgandir. Psixologik usullarga kichik guruh va jam oalarni tashkil etish, m ehnatni insoniylashtirish, m alakali kadrlar tanlash, ularni o'qitish va h.k.lar kiradi. Kichik guruh va jamoalarni tashkil etish usulini qo'llash kichik guruhdagi ishchilar o'rtasidagi maqbul miqdoriy-sifat nisbatini an- iqlash im konini beradi. M ehnat faoliyatini insoniylashtirish deganda ranglar, m usiqaning ruxiy ta’siridan foydalanish, bir xil, o ‘zgarmas m ehnatni bartaraf etish, ijodiy yondashuvni kengaytirish tushuniladi. Kasbiy tanlashning mohiyati - kishilarning ruxiy xususiyatlarini ular bajaruvchilariga eng mos bo'ladigan qilib tanlashdan iborat. Shaxsning ruxiy xususiyatlari jum lasiga uning qiziqish va mayllari, qobiliyati, tem peram ent va xarakteri kiradi. Shu sababli rahbar shaxsga rahbarlik qilganda o'z oldiga inson ruxiy xususiyatlari shakllanishi va rivojlanishini o'rganish, uning qiziqish va qobiliyati, temperament va fe’Iini bilish vazifasini qo‘yishi kerak. Shaxsning ruxiy xususiyatlarini inson faoliyatida ajratib tush- unib bo'lmaydi, chunki kishi qobiliyati va f’eli xususiyatlari uning faoliyati hamda xulqida namoyon bo'ladi. Inson hayoti va om m aviy faoliyati uning ruxiy holatini shakllantiradi. Insonning qanday hayot kechirishi, nim a bilan shug'ullanishini bilm ay u n in g qanday vu judga kelganligi, u yoki bu narsaga qobiliyati rivojlanganligi, fe’li shakllanganligini anglab bo'lmaydi. Inson, avvalo, o'zini ijodiy shaxs sifatida baholaydi. Ishchi m ehnatga bunday nuqtai nazardan qaramaydi: moddiy ehtiyojlar birlamchi bo'lib, ular qoniqqandan so'ng nisbatan yuksak insoniy ehtiyojlar ilgari suriladi. Inson faoliyati m a’lum rag'batlantiruvchi omillarga asoslangan bo'lib, m a’lum maqsadga erishishga qaratilgandir. Rag'batlantiruvchi om il - m aqsad m un osab ati inson faoliyati o'zagidir. U m u m iy m a’noda rag'batlantiruvchi omil - bu insonni faoliyat yuritish uchun undovchi omil bo‘lib, maqsad esa inson uni am alga oshirishi nati- jasida erishishni xohlagan narsadir. Rag'batlantiruvchi omil kishi xulqining ichki kuchidir. Psixologiyada uzoq va qisqa rag'batlantiruvchi omil ajratiladi. Agar inson faoliyatini rag'batlantiruvchi omil va o ’z oldiga qo'ygan maqsad yaqin kelajakka m o'ljallangan bo'lsa, u qisqa m uddatli, agar ular uzoq istiqbolni qam rab olsa, uzoq m uddatli deyiladi. Rag'batlantiruvchi omil darajasi bilan insonning mehnat- ga, yutuq va muvaffaqiyasizlikka nisbatan bo'lgan m unosabati uz- viy bog'liqdir. Faqat uzoq m uddatli rag'batlantiruvchi omil m ehnatga ijodiy m unosabatda bo'Iish manbaidir. R ahbarga xos bo 'lg an m u h im xususiyat kishilar faoliyatini rag'batlantiruvchi omillarni yaxshi bilish, har bir kishini u yoki bu vazifani bajarishga qiziqtira olishdir. Bu, ayniqsa, u yoki bu korxo- naga ishga kirib, ularni kelajakda nima kutishini bilish lozim bo'lgan yoshlar bilan ishlashda muhimdir. Rahbar ishini kim, qachon, qaysi skripkani chalishi, qaysi asbobda musiqa chalishini o'rgangan, kim noto'g'ri chalishi m um kinligini, kimni qaysi yerga qo'yish kerakligi- ni bilishi lozim bo'lgan dirijyor mehnati bilan solishtirish m um kin. Kishi ruxiy xususiyatlarining u bajaradigan ish talablariga mos kelm asligi, o'z kasbidan qoniqm aslik uni o'zgartirishga harakat qilishga, xato qilish ehtimoli ortishiga va natijada m ehnat unum- dorligi pasayishiga olib keladi. Aksincha, agar inson o'z qobiliyati- ni to'liq nam oyon qila oluvchi ish bilan band bo'lsa, u o'z mehnati- dan m am n un bo'ladi, kasbni tez egallaydi va m ehnat unum dorligi yuqori bo'ladi. In so n u c h u n faqat m o d d iy ra g 'b a t m u h im deb hisob lash noto'g'ri. U nga juda ko'p narsa - um um iy ishda o'z xissasi bor- ligini his etish, o'zini m ehnat orqali namoyon etish, o'z malakasi bilan g'ururlanish, o'rtoqlari hurm atiga sazovor bo'Iish va h.k.lar ham m uhim dir. Ko'pchilik kishilar shaxsiy farovonlikka boshqalar hisobiga erishilgan shaxsiy m uvaffaqiyat orqali emas, m am lakat iq tis o d iy o tig a q o 's h g a n m e h n a ti h isobiga erishish lo z im lig in i ta ’kidlaydilar. Iz lan is h lar m e hn atg a nisbatan m uno sab atg a ta ’sir etuvchi rag'batlantiruvchi omillar quyidagi tartibda taqsim lanishini ko'rsatdi: mehnat mohiyati, ish haqi, yuqori lavozim ga ega bo'Iish imkoniya- ti, ishning qiziqarliligi, mehnatni tashkil etish, m a’m uriyatning ish- chiga nisbatan munosabati. Xulosa M enejm ent usullari - rahbarning ishlab chiqarish korxonalari- n ing qo'yilgan maqsad vazifalariga erishishga rahbarlik qilishini m uvofiqlashtirish. M enejm entga quyidagi uslublar xos: iqtisodiy, tashkiliy-far Download 24 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|