Metall kesuvchi

2cos(a+y)sin^)
6.4-rasm.

2. 
   Orqa yuza bo‘yicha yedirilish notekis bo‘lganda (6.5-rasm).
   

p _psin_sina _aco_cs_os7_у1 ^/, 2

m, ~ — -
t i —

⁺2cos( a + y)
2cos( a + y) ^
^nhQ^nI

с va я - koeffitsientlar


6.5-rasm,

45

3. 
   Ariqchaning yedirilish massasi (6.6-rasm).
   

^4p'b'hl^{/nax sino»cosy
m}~ 15 cos(o+y)

4. 
   Chuqurchaning yedirilish massasi
   

m^{-2 f*Whd,*a,}
3
Bu hisoblar to‘la holda [ 1] va ma’lumotnomalarda keltirilgan.

2. Yedirilish grafiklari va ularning amalda qo‘llanishi

Yedirilish egri chiziqlari tig'ning orqa va old yuzalari bo‘yicha yediri- lishning kesishning davom etish vaqti т yoki kesish harakati yo‘nalishida bosib o‘tilgan masofa uzunligi L orasidagi munosabatni ifodalaydi (6.7-rasm).

0 500 100015002000250030006.7-rasm. Keskich orqa ^{yuzasi chiziqli h}0 ^{va massa m}Q ^{bo‘yicha yedirilish} grafiklari.

46

0

0
Boshlang‘ich davrda yedirilish egri chizig‘i (0-1) bo'rtib chiqqan ko‘rinishga ega; asbob biroz yedirilib ishga kirishadi, kesuvchi qirra sal dumaloqlashadi (/iⁿ =0,05...0,l mm). I zona boshlang‘ich yedirilish zonasidir. Yedirilish davom etib ishlov berishning tozaligi va aniqlig- ini yomonlashtirmaydigan qiymatgacha yetadi; 1-2 oraliq deyarli to‘g‘ri chiziq shakliga ega (/г^п =0,3...0,5 mm). II zona normal yedirilish zonasidir.
Bundan keyingi kesish ishi orqa va old yuzalar bo‘yicha yedirilish- ning keskin o‘sishiga va kesuvchi tig‘ning yedirilishiga olib keladi. Ill zona halokatli yedirilish zonasidir. Keskich III zona davrida ishlatil- masa, uning xizmat muddati ortadi.
^m0^{- x egri chizig‘ida o‘tish nuqtalari kuzatilmay kesish davomida} yedirilish massasi monoton ravishda o'sib boradi. Kesuvchi asbob (keskich)ning yo‘l qo'yilishi mumkin bo'lgan yedirilish miqdorigacha ishlash vaqti kesuvchi asbobning turg‘unlik davri yoki turg‘unligi deb ataladi. Turg‘unlik T minutlarda yoki kesuvchi qirra nuqtasining bosib o‘tgan ^{masofasi uzunligida (L) yoki kesilayotgan qatlam yuzasi (F}k^{) orqali} ifodalanadi. Qayta charxlanib ko‘p marta foydalaniladigan asboblar uchun turg'unlik davri ikki marta qayta charxlash orasidagi vaqt kabi aniqlanadi. Odatda turg‘unlik davri davomida bir asbob yor-
damida bir emas, bir necha zagotovkalarga ishlov beriladi. Bu holda
t

turg‘unlik ^T=^Jo kabi aniqlanadi, bunda t--zagotovkalardan har biri 1 ° uchun sarf bo'lgan asosiy texnologik vaqt, i -bir charxlashdan keyingi charxlashgacha bo'lgan vaqt ichida ishlov o‘tgan zagotovkalar soni.
Tuig'unlik Tasbobning ishlay olish qobiliyatini ifodalaydigan asosiy ko'rsatkichlardan biridir. Yo‘l qo‘yilishi mumkin bo'lgan yedirilish miqdori ^h0 max ^{yedirilish mezoni deb ataladi. Uning miqdori texnik va iqtisodiy} ko‘rsatkichlarbo‘yicha chegaralangan bo‘ladi. Yedirilish mezoni optimal yedirilishni aniqlashda qo‘llaniladi.

1. 
   Vizual mezonlar - orqa yuza bo'yicha yedirilish haddan ortiq bo‘lganda ishqalanish kuchlari o‘sib ketadi va kesish yuzasida yorqin iz yoki qora dog‘lar paydo bo‘ladi, o'ziga xos ovoz chiqadi (keskich III zonada ishlayotgan bo‘ladi). Bundan to‘g‘ri xulosa chiqarish tokar- ning mahoratiga bog'liq bo'ladi.
   
2. 
   Ishni to‘xtatish paytini yedirilish maydonchalari va chuqurcha- lari o'lchamlarini o‘lchab borish orqali aniqlanadi. Issiqbardosh, titan va qiyin eruvchan qotishmalarni yo‘nishda yo‘l qo'yilishi mumkin
   

47
^{bo'lgan yedirilish hu= 0,3—0,5 mm, po‘latlami yo‘nishda esa A}n^=0,8...

1 mm gacha yetadi.

3. 
   Texnologik mezonlar ishlangan yuzadagi mikronotekisliklar- ning kattalashishi, ishlanayotgan detal diametrining biroz katta bo‘lishi kabi ishlov berish xatolari bilan bog‘liq bo‘ladi.
   

Asboblarning yedirilishi jarayonini tahlil qilish uchun “teng yedirilish mezoni” va “optimal yedirilish mezoni” tushunchalari kiritila- di. Optimal yedirilish mezonidan avtomatlashtirilgan ishlab chiqa- rish sharoiti (avtomatik liniyalar yoki PDB stanoklar)da foydalanish maqsadga muvofiq bo‘ladi. Optimal yedirilish mezoni egri chiziqli bo'lib, yedirilish grafiklarining o‘tish nuqtalari 1-4-5 orqali o‘tadi (6.8-rasm).
Teng yedirilish mezoni yedirilish grafiklarini 1, 23 nuqtalarida kesib o‘tuvchi
gorizontaj chiziq bo‘lib sex sharoitida yedirilish


ko‘rsatilgan qiymatga yetgandan so‘ng ishni to‘xtatib, asbobni yangi yoki qayta charxlangani bi- lan almashtirish zarur bo‘ladi.