Metall konstruksiyalari hisoblashning asosiy qoidalari

L azer yordamida payvandlash

Bu usulda metallarni payvandlashda issiqlik manbai sifatida maxsus qurilmada hosil qilinadigan kuchli yoruglik nuri (lazer)dan foydala- niladi.
Lazer nurida payvandlash sxemasi rubin pristali 2, ksenon lampa 1, linza 4 va nur 5 dan iborat (4.8- rasm).
Silindrik rubinning kristall sterjen torslari jilolanib kumush bilan qoplangan bulib, u optik qaytargich xizmatini bajaradi. Ksenon lampa yonganda xrom atomlari uyg‘onib va betartib fotonlar ajralib, ular yana dastlabki holatga qaytadi. Kristall o‘qi bo‘ylab ajraluvchi fotonlarning bir qismi yangi fotonlar ajratadi. Ular kristall toretsidan tashkariga jadal utib linza 4 da bir nuqtaga tuplanib nur 5 zagotovka 6 ga yo‘naltiriladi. Lazer nuridan asbobsozlikda kalinligi 0,1—1 mm bo‘lgan
4.8-rasm. Lazer nurida metallarni payvandlashda foydalaniladi. payvandlash sxemasi:
1-rubin kristali; 2-ksenon
lampa; 3-sovitkich; 4- linza; 5-nur; 6-zagotovka

Metallarni elektron-nur bilan payvandlash

B u usuldan turli kalinlikdagi (0,01— 100 mm), suyuklanishi qiyin bulgan (Mo, W, Ti pa boshsalar) va ximiyaviy aktiv metallar (Zr, Ur, Be va boshqalar) qamda ularning qotishmalarini payvandlashda foydalaniladi. Bu usulda vakuum kameraga kiritilgan metallarning payvanlash joyiga bir necha sekund davomida elektron- nur yuborilganda payvandlash joyi suyuqlanib soviganda kristallanib payvandlanadi (4.9-rasm). Buning uchun payvandlanuvchi metallarni 133-10^-4-133• 10^-5 Pa

li vakuumli kameraga kiritib, ularning payvandlanish joyiga elektron deb ataluvchi qurilmaniig volfram uramli spiral katodiga transformatordan 10 – 35 kV tok yuborilganda u tezda 2500° S qizib, uzidan juda katta tezlikda (4–5 m/s) elektronlar ajratadn. Ular elektromagnit linzadan utganda katta konsentratsnyali nurga utib, payvandlaiuvchi metall (anod) yuziga (0,1—20 mm^4) yrnalganda, uni bombardimon qiladi. Natijada nurning kinetik eiergiyasi issitslik eiergiyasiga aylanib ko‘p mnqdorda issiqlik C) ajraladi. Bu energii darhol bu yuzani

4.9 – rasm. Elektron – nur bilan payvandlash qurilmasining sxemasi: 1 – kotod; 2 – uchlik; 3 – anod; 4 – elektro magnit linza; 5 – zagotovka; 6 – stol; 7 – vakuum kamerasi.

(5000° — 6000°
suyuqlantiradi va nur olinishi bilan bu uchastka kristallanib payvandlanadi.