Metallurgiya va kimyoviy texnologiya” fakulteti

O‘zbekiston Respublikasi Oliy Ta`lim fan va innovatsiyalar Vazirligi
Islom Karimov nomidagi Toshkent Davlat Texnika Universiteti Olmaliq filiali.
“Metallurgiya va kimyoviy texnologiya” fakulteti.
“Kimyoviy texnologiya” kafedrasi.
Diplom oldi amaliyoti.


Hisobot.

Guruh: 11B-19KT
Talaba: Shaxaribova D.A.
Korxonadan: Umaraliyev U.S. ________________
Amaliyot rahbari universitetdan: Оchilov M. ________________


Olmaliq 2023 yil

Mavzu: Quruq sement ishlab chiqarish texnologiyasi.
Reja:
Kirish.
Asosiy qism.
1. «OHANGARON SЕMЕNT» Zavodi.
2. Portlandsement tarkibi va sinfIanishi.
3. Klinkerning kimyoviy va mineralogik tarkibi.
4. Klinkerlarning sinflanishi va portlandsement turlari;
5. Sement ishlab chiqarish usullari;
Texnik xavfsizlik qoidalari.

Kirish.
Sement sanoati - qurilish materiallari sanoatining eng yirik tarmogʻi. Portlandsement, putssolan portlandsementi, toshqol portland-sementi, shifer, asbotsement quvurlar, ganch, gil va boshqa mahsulotlar ishlab chiqaradi. Sement dastlab 1824 yilda Angliyaning jan.dagi Portlend sh. Yaqinida ("portlandsement" nomi shundan) ingliz ixtirochisi J.Asp-din tomonidan maʼlum nisbatlarda qoʻshilgan ohak va tuproq aralashmasi-ni kuydirib olingan. 19-asrning 30- y.la-ridan boshlab Bukj Britaniya, AQSH, Rossiya, Germaniyada sement zavodlari qurila boshladi. 19-asrning 70-yillariga kelib sement jahon qurilish texnikasi rivojlanishining asosiy yoʻnali-shini belgilab, yigma temirbetonning kashf etilishiga olib keldi. 20-asr davomida jahonning rivojlangan mamlakatlarida Sement sanoati yuqori surʼatlarda oʻsdi va sement ishlab chiqarishning umumiy hajmi 1500 mln. T ni tashkil etdi (1998).
Oʻrta Osiyoda birinchi boʻlgan Xilkovo (hozirgi Bekobod) sement zavodi 1913 yildan qurila boshlagan. 1926 yilda korxona qayta ishga tushiriddi. 1932 yilda Quvasoy sement zavodida turli markadagi sementlar ishlab chiqarila boshladi. 50-yillardan bu korxonalar kengaytirildi ularda sementdan tashqari shifer, ohak, asbotsement quvurlarni ishlab chiqarish yoʻlga qoʻyildi. Xalq xoʻjaligining sementga nisbatan ortib borayotgan ehtiyojini qondirish maqsadlarida 1962 yilda yillik quvvati 1,7 mln. T boʻlgan Ohangaron sement korxonasi, 1976 yilda yillik loyiha quvvati 3,4 mln. T boʻlgan Navoiy sement korxonasining 1-navbati (yillik quvvati 1150 ming t) ishga tushirildi. 70- yillar oʻrtalariga kelib Sement sanoatida 3536 ming t turli markadagi sement ishlab chiqarildi. 90-yillar oʻrtalaridan tarmoq korxonalari aksiyadorlik jamiyatlariga aylantirildi, rekonstruksiya ishlari amalga oshirildi, chet el texnologiyalari bilan jihozlandi.
Oʻzbekiston Sement sanoatida gidrotexnika va yer osti inshootlari qurishda yuqori namlik va muzlash sharoitlarida ish-latiladigan, sement muddati va yaroqliligi hamda yuqori sifati betonni suv o‘tkazmaydigan, chidamli bo‘lishiga ko‘maklashadi. Kislotaga chidamli M400 va M500 markali portlandsement, avtomobil yoʻllari va aeroportlar qurilishida ishlatiladigan portlandsement,neft va gaz quduqlarini burgʻulashda ishlatiladigan tamponaj sementi, shuningdek, putssolan sementi, ohak va may-dalangan ohak, shifer, qurilish gan-chi, mineral paxta va boshqa ishlab chiqariladi. 2003 yilda oʻzbekiston Sement sanoati korxonalarida 4062,5 ming t sement, 313,7 mln.
Dona shartli shifer taxtalari ishlab chiqarildi (2002 yilda tegishlicha 3926,7 ming t sement; 298,8 mln. Dona shartli shifer taxtalari). Respublika Sement sanoati korxonalari mahsulotlari chet ellarga eksport qilinadi. Xorijiy mamlakatlardan AQSH, Germaniya, Italiya, Yaponiya va Fransiya sement i.ch. Boʻyicha jahonda yetakchi oʻrinlarni egallaydi.