Metallurgiya va kimyoviy texnologiyalar

Mis boyitish fabrikasi tomonidan chiqariladigan mahsulot tavsifi
Mis boyitish fabrikasi mis va molibden mahsulotini ishlab chiqaradi va ushbu mahsulotlarga qo‘yiladigan talablar har yili tashkilot rahbari tomonidan tasdiqlanadigan TIK (texnik iqtisodiy ko‘rsatkichlar) asosida belgilanadi. Mis konsentrati MBF tayyor mahsuloti hisoblanadi va mis eritish zavodiga qayta ishlash maqsadida yuboriladi.
Mis boyitish fabrikasining birlamchi ishlab chiqarish quvvati yiliga 39600 ming. tonnani tashkil qilgan, jumladan 1-sonli maydalash sexi (1-9 seksiyalar) – 29800 ming.tonna, 2-maydalash va boyitish majmuasi (10-12 seksiyalar) – 9800 ming. tonna.
1990-yilda rudalarni yanchilish darajasi 20% ga salbiylashgani sababli yillik ishlab chiqarish quvvati 29120 ming.tonnaga o‘zgartirilgan (yanchilish darajasi bo‘yicha tajriba ishlari “Mexanobr” instituti tomonidan amalga oshirilgan)
Hozirgi kunga kelib MBF yillik ishlab chiqarish quvvati 37,5 mln tonnani tashkil qilmoqda, jumladan:
- 1-sonli maydalash sexi yiliga 22 mln. tonna;
- 2-maydalash va boyitish majmuasi yiliga 9,5 mln. tonna;
- Maydalash va yanchish bo‘linmasi yiliga 6 mln. tonna.
Bo‘tana ko‘rinishidagi mis konsentrati Qalmoqqir va Sari-cho‘qqi konlarining mis-molibden rudalarini boyitish jarayoni yakuniy mahsuloti hisoblanadi.
Yakuniy tayyor mahsulot Ts 00193950-013 “Mis konsentrati. Texnik talablar” (rus tahrirda) va Ts 00193950-050 “Molibden sanoat mahsuloti. Texnik talablar” (rus tahrirda) tashkilot standartlari asosida ishlab chiqarilgan konsentratlar hisoblanadi.
1.2. Mis metali va uning fizik- kimyoviy xossalari
Mis, iqtisodiy bozorlar uchun ishlab chiqarilgan tovar moddasi, qimmatbaho metallar bozorida sotiladigan investitsiya vositasidir. Odamlar, hayvonlar va o’simliklarning sog’lig’i uchun muhim metall bo’lgan mis ko’plab oziq-ovqat mahsulotlarida har xil miqdorda bo’ladi. O’tmishdan hozirgi kungacha, hunarmandchilikdan zargarlik buyumlariga, musiqa asboblaridan qoplama materiallariga qadar ko’plab sohalarda qo’llanilib kelinayotgan mis rivojlangan mamlakatlarda odam boshiga 10 kilogrammgacha ko’tarildi. Mis sanoat, sanoat va mashinasozlik uchun ajralmas metall sifatida mavjud bo’lib kelmoqda.