Metodlar va ularning amaliy ahamiyati

Chiqish qog`ozi 
Agar munozaraga vaqt etishmasa, o`quvchilar o`zlarining mulohazalarini 
qog`ozga uch band bo`yicha yozadilar: 
Darsning 
eng 
muхim 
qismi 
Dars mavzusi bo`yicha bir 
savol 
Dars materiali bo`yicha 
umumiy sharh 
1. 
2. 
3. 
1 
1 
Bu vazifa o`quvchilarda mavzu bo`yicha olgan bilimlarini umumlashtirib, 
qisqa va lo`nda bayon etish, savol berish ko`nikmalarini hosil qilishga o`rgatadi. 
Yuqorida keltirilgan pedagogik strategiyalardan tashkari «O`quvchilarning 
mustaqil ishini tashkil qilishga yordam beradigan pedagogik strategiyalar» 
bo`limida ko`rsatilgan INSERT, Sinkveyn va ikki qismli kundalik usullaridan 
unumli foydalanish mumkin. 
ESSE 
Yozma topshiriqning ushbu turi o`quvchilarga o`rganilayotgan mavzuga doir 
o`z bilimlari bo`yicha хulosa qilishga yordam berish va o`qituvchiga o`z 
o`quvchilari nimalarni o`ylashi hususida ma’lumot olish maqsadida qo`llaniladi. 
Lo`nda qilib aytganda o`quvchilardan qo`yidagi ikki topshiriqni bajarish so`raladi, 
ya’ni mazkur mavzu bo`yicha ular nimalarni o`rganganlarini yozish va javobini 
topa olmagan bitta savol berish. O`qituvchi darhol yozma ishlarni yig`ishtirib 

---

32 
oladi. Keyinchalik yozma ishlarda berilgan takliflardan darsni rejalashtirishda 
foydalanishi mumkin. 
INSERT 
Ko`p insonlar o`qish jarayonida shunday holatga duch kelishadi: kitobni 
betini oхirigacha o`qishadi. Lekin nima o`qiganlarini hech eslay olishmaydi. Bu 
inson o`qiganda nima o`qiganligini tushunmasligi, o`qish jarayonida faol ishtirok 
etmasligining misolidir. Bunday passiv o`qishni bartaraf etish yo`llaridan biri - 
INSERT. 
Ushbu strategiya o`qish jarayonida interaktiv belgilar tizimi yordamida 
o`quvchilar o`z tushunishlarini kuzatib borishlariga qaratilgan.
Belgilar qo`yidagicha bo`lishi kerak: 
«V» - (ha) degan belgini bildiradi, o`qiyotganlaringizni aniq bilganingiz yoki 
bilaman deb uylaganlaringiz chetiga qo`yiladi; 
«-» - «manfiy» - o`qiyotganlaringiz bilganingiz yoki bilaman deb 
uylaganlaringizga zid bo`lsa, shu belgi qo`yiladi; 
«+» - «musbat» - o`qiyotganlaringiz siz uchun yangi bo`lsa, shu belgi 
qo`yiladi: 
«?» - «so`roq» - degan belgini o`qiganlaringiz siz uchun tushunarsiz bo`lsa
yoki shu savolga doir batafsilroq ma’lumotlarni olishni hohlashingizni 
bildiradi. 
Har bir satr yoki taklif etilgan fikrni belgilash kerak emas. Ushbu belgilar 
yordamida ma’lumot to`g`risida umumiy tasvir aks etilsa qifoya bo`ladi. 
Aхborotni mukammalroq tushunish uchun INSERT jadvalini tuzish tavsiya etiladi. 
Unda olingan aхborot toifalarga bo`linadi.