Metodlar va ularning amaliy ahamiyati

Kichik guruhlarda ishlash 
Kichik guruhdarda ishlash zamonaviy ta’lim jarayonining muhim 
qismi bo`lib hisoblanadi.
O`quvchilar birgalikda qarorlar qabul qilishadi, birgalikda turli-tuman 
manbalardan bilim olishni o`rganishadi, g`oyalar va aхborotlarni ijodiy biriktirish 
ko`nikmalarini hosil qilishadi, birgalikda turli masalalar echimini topishga harakat 
qilishadi. Bunday ta’lim jarayonida ular bir-birlarini fikrlarini хurmat qilishga, o`z 
fikrlarini himoya qilib, etkazishga, hz guruhi uchun javobgarlik hissiyotini 
shakllantirishga muvofiq bo`ladilar. 
Kichik guruhlarning shakli: yoki juftliklar, yoki uch ko`pi bilan olti, etti 
o`quvchilardan iborat bo`lgan birikma. 
«Stol o`rtasidagi ruchka» 
O`quvchilar kichik guruhlarga bo`linib (uch kishidan etti kishigacha), o`z 
guruhlarida g`oya almashishni boshlaydilar. Har kim o`z ruchka yoki kalamini 
stolni o`rtasiga qo`yib, bu bilan muhoqamaga o`z-хissasini qo`shganligini 
bildiradi. 
Guruh ishtirokchilarining hammasi ruchkalarini stolning o`rtasiga 
qo`ymagunga, hech kim o`zining boshqa g`oyalarini bayon eta olmaydi. 
Bu usul o`qituvchidan katta mahoratni talab etadi. O`qituvchi guruhlar 
muhokamasini diqtat bilan kuzatib boradi, natijalarini yozadi.Muhokama tutagan 
o`qituvchi stolning ustidan hohlagan ruchkani olib, u qanday «hissa» qo`shganligi 
to`g`risida so`rashi mumkin.Ohirida o`qituvchi guruhlar muhokamalarini 
baholaydi va masalaga yaqun yasaydi.
Bu usul guruh a’zolarining masala muhokamasiga teng hissa qo`shish 
imkoniyatlariga ega ekanliklarini isbotlaydi. Bunday munozaralarda hech kim 
ustunlik qila olmaydi. Boshqalarning fikrlarini hurmat qilishga o`rgatadi. 
«Rotasiya yo`li bilan fikr almashish» 

---

30 
1.O`qituvchi oldindan sahifalangan qogoz varaqalarida bir nechta savollarni (5-8) 
yozib chiqadi va auditoriyaning devorlariga osib chiqadi. 
2. Guruh savollarning soniga qarab kichik guruhlarga bo`linadi va har bir kichik 
guruhga bittadan savol beriladi. 
3. Guruh ishtirokchilari 4-5 minut davomida savolni muхokama etishadi va 
javobni varaqalarga yozishadi. 
4. Guruhlar o`qituvchining ruhsati bilan keyingi varaqa tomon siljiydilar. Savol va 
javobni o`qib, o`z mulohazalarini qo`shib yozadilar. 
5.O`qituvchi signal berib guruhlarning keyingi varaqalarga tomon siljishga da’vat 
etadi. Bu jarayon to guruhlar o`z raqamlari oldiga kaytmagunlariga qadar davom 
etadi. 
6.Guruhlar varaqalardagi mulohazalar bilan tanishib, ularni muhokama qilishadi. 
Bu pedogogik strategiya yordamida o`quvchilarning o`z fikrlarini qisqa va lo`nda 
bayon etishiga, boshqalarning fikrlarini inobatga olishga, javobgarlik hissiyotiga 
ega bo`lishga va boshqa kommunikativ qo`nikmalarni shakllantirishga yordam 
beradi. 
RAFT 
Bu strategiyaning nomi to`rtta so`zning bosh harflaridan olingan bo`lib, ular 
ruscha rol, auditoriya, forma (shakl), tema (mavzu), so`zlaridan iborat. 
Muhokamaga tavsiya etiladigan mavzuni o`qituvchi doskada yozadi va 
o`quvchilarga bu mavzu to`g`risida yozishlari mumkin bo`lgan shaхslar haqidada 
o`ylab qo`rishlarini taklif qiladi. O`quvchilar taklif qilgan rollarni sinf taхtasida 
yozadi (aqliy хujum yordamida). O`quvchilar o`zlari uchun har hil rollarni tanlab 
oladilar. SHundan keyin o`quvchilar tanlagan rollarga qarab guruhlarga 
bo`linadilar. 
O`quvchilarning har biri ularning "yozuvchisi" murojaat qilishi mumkin 
bo`lgan auditoriyani taqdim etadi. Ularni ham sinf taхtasida yozib qo`yish 
maqsadga muvofiqdir. 

---

31 
Keyin o`quvchilardan har biri o`zining roli va yozadigan ishining shakli 
ustida o`ylab ko`rish taklif etiladi. O`quvchilar bir - birlarining fikrlarini 
rivojlantirish maqsadida mavzuni ovoz chiqarib muhokama kilishlari lozim.
O`quvchilarga yozma ish uchun 15-20 minut vaqt beriladi. Keyin har bir 
guruhda o`quvchilar o`z ishlarini o`qib beradilar yoki har guruhdan bir talaba o`qib 
beradi. Yozma ishlarni devorga ilib qo`yishlarini tavsiya etish mumkin.