Metrologiya asoslari

 
18.10. Chegaraviy U
B
=5 mV diapazondan kuchlanish o‟lchashdagi aniqlik 
sinfi topilsin, bunda nisbiy xatolik δ < + 2% ni tashkil etsin. 
Javob: k = 0,2. 
 
18.11. Tokni J =1,0

0,5 mA oraliqda δ<1% xatolik bilan o‟lchash uchun 
aniqlik sinfi k=0,2 bo‟lgan millivol‟tmetrni yuqori chegarasi qancha bo‟lishi 
kerak? 
Javob: J
B
= 5 mA. 
 
18.12. Kuchlanishni U=10

25 B diapozonda δ<2% xatolik bilan o‟lchash 
uchun aniqlik sinfi k=0,5 bo‟lgan vol‟tmetrni yuqori chegarasi qancha bo‟lishi 
kerak? 
Javob: U
B
=40 B. 

---

93 
 
18.13. Yuqori o‟lchash chegarasi U
B
=1,6 B, aniqlik sinfi c/d = 0,02/0,01 
bo‟lgan o‟zgarmas tok yuqori qarshilikni komensator bilan U=0,80125 B 
kuchlanish o‟lchandi. Chegaraviy o‟lchash xatoligini aniqlang va natijasini yozing. 
Javob:  U=(801,25+0,24) mV. 
 
18.14. O‟lchash diapazonini avtomatik tarzda tanlay oladigan va aniqlik sinfi 
c/d=0,5/0,2 bo‟lgan raqamli vol‟tmetrning hisoblash qurilmasida U=54,68 B qayd 
qilindi. O‟lchash natijasining chegaraviy absolyut va nisbiy xatoliklari aniqlansin. 
Javob: U=(54,7+0,4) B; δ =+0,7 %. 
 
18.15. Agar quyidagi o‟lchash vositalari mavjud bo‟lsa, qaysi vosita bilan 
U=7,5 B kuchlanishni aniq o‟lchash mumkin? 
a) yuqori o‟lchash chegarasi U
B1
=15 B va aniqlik sinfi K=0,1 bo‟lgan 
elektromexanik vol‟tmetr; 
b) yuqori o‟lchash chegarasi U
B1
=10 B va aniqlik sinfi s
2
/d
2
=0,2/0,1 bo‟lgan 
raqamli vol‟metr. 
Javob: elektromexanik vol‟tmetr. 
18.16. Quyidagi asboblar berilgan bo‟lsa, qaysi biri bilan U=9 B kuchlanishni 
aniq o‟lchash mumkin? 
a) yuqori o‟lchash chegarasi U
B1
=30 B va aniqlik sinfi K=0,1 bo‟lgan 
elektromexanik vol‟tmetr; 
b) yuqori o‟lchash chegarasi U
B2
=10 V va aniqlik sinfi s
2
/d
2
=0,2/0,1 bo‟lgan 
raqamli vol‟tmetr. 
Javob: Raqamli vol‟tmetr.