Mexanika mashinosozlik

5-sonli laboratoriya ishi

(2-soat)

Mavzu: Kinematik ulanishlarni ta’minlovchi mexanizmlarni o‘rganish

1. Ishning maqsadi. Talabalarning kinematika va kinematik mexanizmlar tushunchasi bo‘yicha ko‘nikmalarini texnologik mashinalar va jihozlarda qo‘llaniladigan ularning ulanishlarini ta’minlash.
2. Mavzu bo‘yicha qisqa nazariy ma’lumotlar
2.1. Kinematikaning asosiy tushunchalari
Kinematika – bu mexanikaning bir bo‘limi bo‘lib, unda jismlarning harakati uni keltirib chiqaradigan sabablarni aniqlamasdan ko‘rib chiqiladi.
Jismning mexanik harakati - vaqt o‘tishi bilan boshqa jismlarga nisbatan uning fazodagi holatining o‘zgarishi.
Mexanik harakat nisbiydir. Xuddi shu jismning turli jismlarga nisbatan harakati har xil bo‘lib chiqadi. Jismning harakatini tavsiflash uchun harakat qaysi jismga nisbatan ko‘rib chiqilishini ko‘rsatishi kerak. Bu tana mos yozuvlar tanasi deb ataladi.
Ma’lumot organi bilan bog‘langan koordinatalar tizimi va vaqtni hisoblash soati istalgan vaqtda harakatlanuvchi jismning o‘rnini aniqlash imkonini beruvchi mos yozuvlar tizimini tashkil qiladi.
Mexanik harakat nisbiydir (SI) uzunlik birligi metr, vaqt birligi esa ikkinchi hisoblanadi.
Mexanik uzatmalar
Mexanik uzatmalar bu mexanik harakatni bir obyektdan ikkinchisiga o‘tkazish uchun qurulmadur.
Mexanik uzatmalar turlari

Loyihalashga oid

Mexanik uzatmalar – bu qurilma mexanik harakat energiyasini kinematik va kuch parametrlariga aylantirib berish bilan bir qatorda harakatni o‘zini ham o‘zgartirib bersh uchun xizmat qiladi.
Aylanma harakatni mexanik uzatish klasslari:
-harakatni uzatish usuli bo‘yicha;
- ilashmali uzatish.
Aylanuvchi jismni o‘z aro birikishi bilan ( tishli; chervyakli, vintli).
Moslanib birikishi bilan (zanjir, tirnoqli – tasma). Mexanik uzatmalar - harakatning (energiyaning) harakat turini o‘zgartirmasdan yoki o‘zgartirmasdan uzatilishi. Viteslarda uzatiladigan yoki aylantirilgan harakatlarning turlari.
Aylanish - aylanish (tezlik va yo‘nalishni o‘zgartirib yoki o‘zgartirmasdan).
Aylanish – o‘zaro – to‘g‘ri va teskari.
KinemTishli mexanizmlar mexanik energiyani tezliklar, momentlar, turlar va qonunlarning o‘zgarishi bilan masofaga uzatish uchun ishlatiladigan mexanizmdir.