Mexanikada saqlanish qonunlari statika va gidrodinamika mexanik tebranishlar va to
Download 1.73 Mb. Pdf ko'rish
|
fizika-10
- Bu sahifa navigatsiya:
- 9. Kovalent bog‘lanishda nechta elektron qatnashadi A) 1 ta; B) 2 ta; C) 3 ta; D) 4 ta. 10.
- IX bobda o‘rganilgan eng muhim tushuncha, qoida va qonunlar
|
8. “To‘g‘ri p–n o‘tishda yarimo‘tkazgichdagi berkituvchi qatlam ...”
Gapni davom ettiring. A) ... kengayadi; B) ... torayadi; C) ... o‘zgarmasdan qoladi; D) ... kuchlanish kattaligiga qarab chiziqli o‘zgaradi. 9. Kovalent bog‘lanishda nechta elektron qatnashadi? A) 1 ta; B) 2 ta; C) 3 ta; D) 4 ta. 10. n–p–n turdagi tranzistor bazasiga emitterga nisbatan qanday ishoradagi potensial berilganda tranzistordan tok o‘tadi? A) musbat; C) nol; B) manfi y; D) qanday ishorada berilishining ahamiyati yo‘q. 170 IX bobda o‘rganilgan eng muhim tushuncha, qoida va qonunlar Termoelektron emissiya Metallarning qizishi tufayli ulardan elektron uchib chiqish hodisasi. Vakuumda elektr toki Elektronlar ionlar oqimining bir tomonga harakatidan iborat. Ikki elektrodli elektron lampa Anod va katoddan iborat vakuumli lampa – diod. To‘yinish toki Katoddan uchib chiqayotgan barcha elektronlar anodga yetib borganda anod tokining o‘zgarmay qolishi. Boguslavskiy- Lengmyur formulasi I a = kU 3/2 . Vakuumli dioddan o‘tuvchi tok kuchining anod kuchlanishiga bog‘liqligi. Metall o‘tkazgichlar qarshiliklarining temperaturaga bog‘liqligi R = R 0 (1 + αt); R 0 –0 o C da o‘tkazgich qarshiligi; R– t tempe raturadagi qarshiligi, α – qarshilikning temperatura koeffi tsiyenti. O‘ta o‘tka zuv chanlik Temperatura pasayishi bilan o‘tkazgich qarshiligining keskin kamayib nolga tushib qolishi. Elektron o‘tkazuvchanlik (n-turdagi o‘tkazuv- chanlik) Erkin elektronlarning ko‘chishi tufayli yarimo‘tkaz- gichda tok hosil bo‘lishi. Kovakli o‘tkazuvchanlik (p – turdagi o‘tkazuvchanlik) Kovalent bog‘lanishda elektron yetishmasligi tufayli hosil bo‘lgan bo‘sh o‘ringa kovak deyiladi. Elektr maydoni ta’sirida kovaklarning ko‘chishi tufayli yarimo‘tkazgichda kovakli o‘tkazuvchanlik ro‘y beradi. Yarimo‘tkazgichlarda xususiy o‘tkazuvchanlik Yarimo‘tkazgichdan teng miqdorda erkin elektronlar va kovaklar ko‘chishi tufayli elektr tokini o‘tkazishi. Donorli aralashmalar Sof yarimo‘tkazgichga qo‘shilganda osongina elekt- ronini beradigan aralashmalar. Bunda n-turdagi o‘t- ka zuv chanlik hosil boladi. Akseptorli aralashmalar Sof yarimo‘tkazgichga qo‘shilganda kovalent bog‘lanish uchun bitta elektroni yetishmasdan kovak hosil qiladigan aralashmalar. Bunda p-turdagi o‘tkazuvchanlik hosil bo‘ladi. Berkituvchi qatlam Bir tomoni n-turdagi, ikkinchi tomoni p-turdagi yarimo‘tkazgich chegarasida hosil bo‘ladigan zaryadli zarralar bo‘lmagan soha. 171 To‘g‘ri p–n o‘tish Bir tomoni n-turdagi, ikkinchi tomoni p-turdagi yarimo‘tkazgichda p-sohasini manbaning musbat qutbiga, n-sohasini manfi y qutbiga ulanganda berkituvchi qatlam yupqalashib, tok o‘tishi. Teskari p–n o‘tish Bir tomoni n-turdagi, ikkinchi tomoni p-turdagi yarimo‘tkazgichda p-sohasini manbaning manfi y qutbiga, n-sohasini manbaning musbat qutbiga ulanganda berkituvchi qatlam kengayib, tok o‘tmasligi. Yarimo‘tkazgichli diod Bitta p–n o‘tishga ega bo‘lgan yarimo‘tkazgichli as- bob. Shartli belgisi . Tranzistor Ikkita p–n o‘tishga ega bo‘lgan yarimo‘tkazgichli as- bob. p–n–p va n–p–n strukturalarda bo‘ladi. Integral mikrosxema (IMS) Elektr zanjiri juda yuqori darajada zichlashtirib ulangan elementlardan tashkil topgan mikroelektron qurilma. IMSga ulangan elementlar soni ~10 6 gacha bo‘ladi. |
