Mexanizatsiyalash muhandislari instituti joul-tomson effekti


Download 0.94 Mb.
Pdf ko'rish
bet2/3
Sana24.12.2022
Hajmi0.94 Mb.
#1057701
1   2   3
Bog'liq
7HMEXxREqTKy1b9PKuOFrJrPPbNNfYJ9sUmjAA8d

1
va p
2
bosimi o‘zgarmas holda 
saqlab turiladi. Gaz naycha ichidagi g‘ovakli 
to‘siq orqali bosimi katta idishdan bosimi past 
idishga oqadi. g‘ovakli to‘siqning ikkala 
tomonlariga sezgir termometrlar qo‘yilgan. 
Bu vaqtda har ikkala termometr 
ko‘rsatayotgan haroratlar orasida ozgina farq 
borligi ko‘ringan. To‘siqning gaz 
kengayayotgan tomondagi harorat, ko‘pchilik 
gazlar uchun bir oz pastroq bo‘lgan.


Bu hodisa real gaz xossalarining ideal gaz xossalaridan farq qilishining 
natijasidir. 
Gazning kengayishi natijasida sovishidan iborat bo‘lgan effektga Joul-Tomson 
musbat effekti, gazning kengayishi natijasidan isishidan iborat bo‘lgan 
effektga Joul-Tomson manfiy effekti deb ataladi. Keyinchalik Joul-Tomson 
effektining ishorasi Van der Vaals tenglamasidagi a va b tuzatmalardan qaysi 
birining roli kattaroq bo‘lishiga bog‘liq ekanligi aniqlandi. 
Joul-Tomson effekti bilan Van der Vaalsning
(p+
𝑎
𝑉
2
)(
𝑉
0
− b) = RT 
tenglamasidagi a va b tuzatmalar orasidagi bog‘lanishni aniqlash uchun 
potensial egri chiziqlardan (grafiklardan) foydalanish mumkin. 
Tushunarli bo‘lishi uchun ikkita ayrim-ayrim holni: 1) Van der Vaals 
tenglamasidagi a tuzatmani nazarga olmaslik mumkin bo‘lgan gazni; va 
2) b tuzatmani nazarga olmaslik mumkin bo‘lgan gazni tekshirib ko‘raylik. 


Biz yuqorida Van der Vaals tenglamasidagi a tuzatma molekulalar 
orasidagi tortishish kuchlarining mavjud bo‘lishi bilan bog‘liq 
ekanligini ko‘rgan edik. Shuning uchun birinchi holda molekulalar 
orasidagi tortishish kuchlarini nihoyatda kichik deb olib, faqat 
itarish kuchlarinigina hisobga olish kerak. U holda molekulalarning 
o‘zaro ta'sir potensial energiyasi E
p
, molekulalar 
orasidagi r masofaning funksiyasi sifatida rasmda ko‘rsatilgan egri 
chiziq bilan tasvirlanadi. 


Gazning p

Download 0.94 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling