Mexanizmning sturukturasini tekshirish. Mexanizmning qo’zg’aluvchanlik darajasini va tuzilish formulasi

Mexanizmning qo’zg’aluvchanlik darajasini va tuzilish formulasi.

Mexanizmning qo’zg’aluvchanlik darajasini P.L.CHebeshev formulasi bilan hisoblaymiz;

bu yerda; n-qo’zg’aluvchi zvenolar soni
P₅- 5 klass kinematikaviy juftlar soni
P₄- 4 klass kinematikaviy juftlar soni
Bu mexanizmda hammasi bo’lib 5 ta qo’zg’aluvi zveno bor;
zveno 1-krivoship, zveno 2-tosh, zveno 3-kulisa, zveno 4-shatun, zveno 5-koromislo, ya’ni n5
V klass kinematikaviy juftlar soni P₅ ni hisoblaymiz. Berilgan mexanizmda O₁, O₂ ,A,B,C nuqtalarida 5 ta aylanma kinematikaviy juft-sharnirlar va yo’naltiruvchi bilan polzun 5 va kulisa bilan tosh 2 ning qo’shilmasidan iborat ikkita ilgarilanma kinematikaviy juft bor, ya’ni V klass kinematikaviy juftlar soni P₅7. Mexanizm tarkibida IV klass kinematikaviy juftlar yo’q, ya’ni P₄0. u holda, mexanizmning qo’zg’aluvchanlik darajasi

bo’ladi. Demak, mexanizmdagi barcha zvenolarning ma’lum xarakatini olish uchun bitta yetakchi zveno yetarli. Bu mexanizmda yetakchi zveno sifatida O₁A krivoshipni qabul qilingan.
Mexanizmni Assur gruppalariga ajratamiz. Gruppalarga tarqatish asosan, yetakchi zvenodan eng uzoqda birlashgan gruppalarni ajratishdan boshlanadi. Mexanizmdan bitta Assur gruppasi ajratilgandan so’ng qolgan qismining qo’zg’aluvchanlik darajasi W=1 bo’lishi kerak.
Mexanizmda bitta yetakchi zveno qolguncha gruppalarni ajratamiz. Tekshirilayotgan mexanizmda 4-5 va 2-3 Assur gruppasi mavjud. Hamda qo’zg’aluvchpnlik darajasi 1 ga teng bo’lgan yetakchi zveno bor (2-shakl).
Mexanizmning tuzilish formulasi quyidagicha yoziladi:
I₍₁₎-II_(2.3)-II_(4.5)

Mexanizmning kinematikasini tekshirish

Mexanizm nuqtalarining traektoriyasini aniqlash.

a) Yetakchi zvenoning bir marta to’la aylanishidagi 12 vaziyatini chizamiz (3-shakl, a). Buning uchun O₁ markazdan O₁A30 mm radius bilan A₁ nuqtaning traektoriyasini bildiruvchi aylana chizamiz. Bu aylanani teng 12 qismga bo’lamiz va krivoshipning har 30⁰ ga burilgan vaziyatini olamiz.
b) krivoshipning xar bir turish vaziyatining planini chizamiz.
v) A,B,C nuqtalarning belgilangan vaziyatlarini birlashtirib, ularning traektoriyalarini chizamiz.
g) BO₂ zvenoning S₃ nuqtasi vaziyatini kesmalar nisbatidan aniqlab, bu kesma uzunligini B nuqtadan BO₂ zvenoda belgilaymiz;

Krivoshipning to’la aylanishida belgilangan nuqtalarni birlashtirib, S₃ nuqtaning traektoriyasini olamiz(3-shakl, a).

d) BC zvenoning C₄ nuqtasi vaziyatini kesmalar nisbatidan aniqlab, bu kesma uzunligini B nuqtadan BC zvenoda belgilaymiz;

Krivoshipning to’la aylanishida belgilangan nuqtalarni birlashtirib, S₄ nuqtaning traektoriyasini olamiz(3-shakl, a).
e) CO₃ zvenoning C₅ nuqtasi vaziyatini kesmalar nisbatidan aniqlab, bu kesma uzunligini C nuqtadan CO₃ zvenoda belgilaymiz;

Krivoshipning to’la aylanishida belgilangan nuqtalarni birlashtirib, S₅ nuqtaning traektoriyasini olamiz(3-shakl, a).