Mexnat unumdorligi – iqtisodiy o‘sish omili sifatida. Reja

Texnologik taraqqiyot sharoitida kapital bilan ta’minlanganlikning o’rkarishi

Dк = sf(k)- (s + n + g )k
Kapital bilan ta’minlanganlikning barqaror darajasi:
к*=sf(k)/(+n+g)
Texnologik taraqqiyot sharoitida “Oltin qoida”ning ko’rinishi
MPK=+n+g
MPK -  = n+g
yoki
Oltin qoidaga muvofiq barqaror holatda kapitalning me’yoriy mahsulotdan kapital chiqib ketishi normasining ayirmasi (MPK-) ishlab chikaradigan mahsulot hajmining o’sish suratida (n+g) teng
Oltin qoidaga darajasirng optimal deb hisoblanadi
Agar MPK- s > n+g, unda s ko’paytirish kerak
Agar MPK- s < n+g, unda s kamaytirish kerak

Iqtisodiy o’sish omillarining umumiy unumdorligi

Iqtisodiy osishining uchta manbasi, ya’ni kapital, mehnat miqdoriy hamda omillarining umumiy unumdorligidagi o]zgarishlarni kuzatish uchun quyidagi tenglama ishkatiladi:
Ishlab chiqarish hajmining o’sish sur’atlari
=
Kapital hissasi
+
Mehnat hissasi
+
Omillarning umumiy unumdorligi hissasi

R. Solou modelidagi xulosalar

1. Kapitalning o’zi doimiy iqtisodiy o’sishni ta’minlay olmaydi.
2. YAMMning doimiy o’sishiga aholining o’sishi ko’maklashishi mumkin. Ammo aіoli jon boshiga YAMMning va turmush darajasining o’sishini bu omil ta’minlay olmaydi, chunki iqtisodiyotning barqaror darajasida hamda aholi soni o’sayotganda bir ishchiga to’Іri keladigan kapital va ishlab chiqarish іajmi o’zgarmasdan turadi. Bundan tashqari, aholi o’sishining yuqori sur’atlari kapital bilan ta’minlanganligini va turmush darajasini pasaytiradi.
3. Faqatgina texnologik taraqqiyot turmush darajasining to’xtovsiz o’sishini ta’minlaydi.

Xarrod – Domarning modeli

Xarrod - Domar modelining dastlabki shartlari:

• Mehnat va kapital bir birini o’rnini bosa olmaydi;
• Daromad iste’mol va investitsiyalar yig’indisidan iborat;
• Davlat xarajatlari ajratilmaydi;
• Iqtisodiyot yopiqdir (sof eksport 0ga teng)
• Investitsiya lagi 0 ga teng: investitsiyalar o’sha zahoti kapital o’sishiga aylanadi
• Kapitalning ishdan chiqib ketishi mavjud emas;
• Modeldagi ishlab chiqarish funksiyasi to’g’ri chiziq ko’rinishga ega: