“Meyorlashtirish asoslari” fanidan ma’ruzalar matni

n
– tayyor mahsulot ishlab chiqarish uchun o‘rnatilgan normalar bo‘yicha 
sarflanadigan vaqt, norma-soat; 
T
ishb
 – ishchilar tomonidan ishlangan ish soatlar, soat; 
T
t
– ishlab chiqarishdagi tashkiliy-texnik sabablar asosida sodir bo‘ladigan 
to‘xtashlar, tanaffuslar vaqti, soat; 
T
v
 – ishchilarni vaqtbay ishlarga jalb qilish soatlari, soat. 
 
Nazorat uchun savollar: 
1. Mehnatni me’yorlashning mahsulot ishlab chiqarishni rejalashtirishdagi o‘rni, 
ahamiyati. 
2. Mehnatni me’yorlash uslublari mohiyati. 
3. Jamlash uslubi kamchiliklari hamda anatilik uslub afzalliklari. 
4. Mehnat me’yorlari turlari mohiyati. 

---

44 
5. Vaqt me’yorining turli shakldagi ishlab chiqarish sharoitlarida aniqlash 
formulalari. 
6. Mahsulot ishlab chiqarish me’yorlari ni aniqlash formulalari. 
7. Xizmat ko‘rsatish me’yorlari ni aniqlash formulalari. 
8. Vaqt me’yori tarkibidagi asosiy vaqtni aniqlash formulalari 
9. Mehnatme’yorlari ning bajarilishini hisobga olish formulalari. 
10. Asosiy mashina vaqtini hisoblash usullari. 
 
VI-MAVZU ISH VAQTI SARFINING TURKUMLANISHI 
(KLASSIFIKATSIYASI) 
REJA: 
6.1. Ish vaqti to‘g‘risida tushuncha va ish uning turkumlanishi 
6.2. Xodimning ish vaqti sarflari turlarining mazmunlari va o‘zlariga xos 
xususiyatlari 
Tayanch so’z va iboralar: ish vaqti tushunchasi, ish vaqti sarfining 
turkumlanishi, normalashtiriladigan va normalashtirilmaydigan ish vaqti, operativ 
vaqt, ish joyiga xizmat ko‘rsatish vaqti, tayyorlovchi-yakunlovchi vaqt, dam olish 
vaqti, tashkiliy-texnik tanaffuslar vaqti.