Microsoft Accessте ма2лы7матлар базасын жараты7 методикасы

№ара3алпа3стан Республикасы Халы3
Билимлендири7 Министрлиги

К.Убайдуллаев атында2ы Республикалы3 педагог кадрларды 3айта таярла7 81м 31нигелигин арттыры7 институты

«Табийий 81м аны3 панлер» кафедрасы

Даулетияров К.,Отепов С.
Microsoft Accessте ма2лы7матлар базасын жараты7 методикасы
(Методикалы3 3олланба)



Н5кис w0qq
Бул 3олланбада Microsoft Access программасы ж1рдеминде ма2лы7матлар базасын жараты7, оны толтыры7, ма2лы7матларды та4ла7 усыллары, ма2лы7матлар базасы т6синиги хам оны4 7азыйпасы 8а33ында ке4 тусиник берилген. Microsoft Access программасы ж1рдеминде ма2лы7матлар базасын д6зи7, оны толтыры7, ма2лы7матларды сарала7 усыллары 5злестири7 бойынша 1мелий шыны2ы7лар. Ма2лы7матлар базасын бас3ары7 системасы 8а33ында толы3 келтирилип олар ж1рдеминде сора7лар 81м есабатлар жараты7 н1зерде тутыл2ан.
Бул методикалы3 3олланбада 3айта таярла7 81м 31нигелигин арттыры7 институты ты4ла7шылары 81м улы7ма билим бери7 мектеплери ушын 3олланса болады.

Пикир билдири7шилер: Т.Кадиров – А.Авлоний атында2ы халы3 билимлендири7 хызметкерлерин 3айта таярла7 81м 31нигелигин арттыры7 орайлы3 институты Улы7ма билимлендири7 п1нлери 81м педагогик технологиялар кафедрасы баслы2ы, ф.м.и.к, доцент

А.Абдуллаев -
Ажинияз атында2ы Н5кис м1млекетлик педагогика институты доценти

К.Убайдуллаев атында2ы Республикалы3 педагог кадрларды 3айта таярла7 81м 31нигелигин арттыры7 институты Т1бийий 81м аны3 п1нлер кафедрасыны4 w0qq-жылды4 май айыны4 wu-с1несиндеги м1жилисинде t-санлы протоколында тастыйы3лан2ан.

Кириси7

*6рметли президентимиз «XXI 1сир п1н, техника 81м хабар технологиялар 1сири» деп айры3ша атап к5рсеткен еди. *1зирги д17ирде п1н техниканы4 ра7ажланы7ы н1тийжесинде инсан мийнетин же4иллестири7ши техникалар ислеп шы2ыл2ан. Олардан ж1мийетимизди4 барлы3 тара7ларында дерлик 3олланылып 81мде н1тийжели пайдаланылып атыр2ан компьютерлерди атап айтса3 болады. *1зирде 3айсы тара7ды алып 3арамайы3 жумыс барысында компьютерлерден 5нимли пайдаланба3та. Барлы3 тара7ларда мийнет 5нимдарлы2ын асыры7, ма2лы7матларды тез 81м сапалы жеткерип бери7 81м 3айта исле7де компьютерлерди4 роли жо3ары болма3та. Ж1мийетимиз ра7ажлан2ан сайын ма2лы7матларды4 саны да к6н сайын артып барма3та. Ма2лы7матлар к5бейген сайын оларды топла7 81м бас3ары7 3ыйынласып барады. *1зирги к6нде барлы3 тара7ларда ма2лы7матларды топла7, т1ртиплестири7 81м оларды бас3ары7 ушын ма2лы7матлар базасы 81м ма2лы7матлар базасын бас3ары7 системаларынан пайдаланы72а ту7ры келеди.
Ма2лы7матлар базасы-дискта са3ланату2ын арна7лы т6рде пайда етилген ма2лы7матларды4 жыйна2ы. Ма2лы7матлар базасын бас3ары7 ма2лы7матларды кирити7, оларды д6зети7 81м ма2лы7матлардан т6рлише пайдаланы7, я2ный 3осымша 3осы7, талып тасла7, жа4ала7 81м та2ы бас3аларды 5з ишине алады. Ма2лы7матлар базасын бас3ары7 системасыны4 ра7ажланы7ы ма2лы7матлар базасында информацияны аны3 бир пайда ети7ден 1мелий д1ст6рлер 21резсизлигин т1мийинлейди. Ма2лы7матларды пайда ети7 усылына байланыслы 8алда ма2лы7матлар базасын бас3ары7 системасы тарма3лы, иерархик 81м реляцион т6рлерге болинеди.
Ма2лы7матлар базасын басары7 ушын оны пайда ети7 81м ж6рити7де тара7ластырыл2ан н1тийжели программалы 3урал-ма2лы7матлар базасын бас3ары7 системасынан пайдаланылады. Ма2лы7матлар базасы 3айталанбайту2ын ма2лы7матларды4 жыйна2ы болып саналады. Оны4 тийкарында усы тара7ды4 барлы3 м1селелери каралады. Ма2лы7матлар базасында к5п кырлы кири7 81м бир т6рли ма2лы7матлардан т6рли клиентлер пайдаланы7 имканияты бар.
Ма2лы7матлар базасы пайдаланы7шыны4 бир жеке компьютер ы3тыярында болы7ы м6мкин. Бундай жа2дайда ол тек усы жеке компьютер яд дискисине жайластырылады 81м информация базасына бир 7а3ытта бирнеше пайдаланы7шыны4 кири7и т1мийинленбейди.
Жеке компьютер тарма2ы бар бол2ан 8алда к5п пайдаланату2ын режимде, «машина-сервер»де жайласату2ын орайлас3ан ма2лы7матлар базасын са3ла7 81м пайдаланы7 имканияты ту7ылады. Бундай жа2дайда 81р бир пайдаланы7шы 5з жеке компьютери ар3алы барлы3 клиентлер ушын улы7ма бол2ан орайлас3ан информация базасына кири7ге рухсат алады.
Тарма3 технологиясында 81р бир пайдаланы7шы 5з жеке компьютеринде локал ма2лы7матлар базасын пайда ети7и м6мкин. Бул ма2лы7матлар базасы тек усы автоматлас3ан ис жайында з1р6р бол2ан информацияны са3лайды. Жеке компьютер тарма2ында ма2лы7матлар базасын пайда ети7 81м пайдаланы7 банклер, биржа, инвестиция жаж2армалари 81м бас3а базар экономикасы структураларыны4 информация системалары жо3ары н1тийжелилигин тез асырады.
*1зирги к6нде барлы3 тара7ларда, 1сиресе билимлендири7 тара7ларда ма2лы7матлар базасын бас3ары7 системаларынан пайдаланы7 жол2а 3ойылма3та 81м жумыс 5нимдарлы2ын асыры7да жа3сы н1тийжелер бермекте. Б6гинги к6нде ма2лы7матларды исенимли са3лайту2ын 3ураллардан бири, бул 81зирги заман компьютерлери болып есапланады. Компьютерлерде са3ланату2ын ма2лы7матлар базасы арна7лы формат3а ийе, белгили бир структура2а ийе бол2ан файл болып табылады. *1зирде ма2лы7матлар базасын жараты7 81м оларды бас3ары7 системаларыны4 бир неше т6рлери бар. Олардан бири 81зирги к6нде к5пшилик ушын 3олайлы3лар2а ийе 81м имканиятлары жо3ары бол2ан Microsoft Access ма2лы7матлар базасын бас3ары7 системасы болып есапланады.