Microsoft Word 1 Mustafakulov Asror Axmedovich Jizzax maqola3 (2)

А = ^Rk *100%
Q

Albedo Yer yuzasining rangiga, namligiga va g’adir budirligiga bog’liq bo’ladi. 1- jadvalda turli yuzalarning albedo qiymati keltirilgan [1,3].Turlicha tabiiy yuzalarn albedosi,
(V.L.Gayevskiy va M.I.Budilko)
1- jadval

Yuza	Albedo	Yuza	Albedo
Yangi quruq qor	80-95	g’alla ekilgan dala	10-25
Ifloslangan qor	40-50	Kartoshka ekilgan dala	15-25
Dengiz muzi	30-40	G’o’za ekilgan dala	20-25
Qora tuproq	5-15	o’tloqzor	15-25
Quruq oddiy soz tuproq	20-15	quruq cho’l	20-30
Quruq qumli tuproq	25-45	Igna bargli o’rmon	10-15
		yaproq bargli o’rmon	15-20

Quyosh va Yer shari orasidagi masofa yil davomida o’zgarib turadi. Yerning quyoshga eng yaqinlashuvi esa 2-yanvarga to’g’ri keladi (oraliq masofa 147000000 km), eng uzoqlashuvi 5- iyulga (oraliq masofa 152000000 km) to’g’ri keladi. Shunday ekan atmosferaning yuqori chegarasidagi quyoshdan kelayotgan radiasiyaning miqdori oraliq masofaga bog’liq holda o’zgarib turadi. Quyosh va Yer shari orasidagi o’rtacha masofa 149500000 km ga teng, ana shunday masofada atmosferaning yuqori chegarasiga ^{tushayotgan quyosh radiasiyasining miqdoriga quyosh doimiysi(miqdori S}0^{=1366 Vt/m2 ga} teng) deyiladi [3].

Atmosferaning yuqori chegarasida quyoshdan kelayotgan jami nurlarning 46%i ko’rinadigan, 47% i infraqizil nurlarga va 7% ultrabinafsha nurlarga to’g’ri keladi. Yer yuzasigacha ko’rinadigan va infraqizil nurlar to’liq yetib keladi. Ko’rinadigan nurlar tabiiy yoritilganlikni hosil qiladi. Infraqizil nurlar ko’zga ko’rinmaydi, yorug’lik hosil bo’lishida qatmashmaydi, biroq issiqlik effektini beradi. Ultrabinafsha nurlarlarning qisqa to’lqinli qismi yergacha yetib kelmaydi, balki atmosferaning ozon qobig’ida butunlay yutiladi. Quyoshdan kelayotgan nurlarning to’lqin uzunligi 0,2 mkm dan 24,0 mkm gacha bo’ladi.