Microsoft Word al azkor ziyouz com doc
-bob Abulqosim deb kunyalanishdan qaytarilgani haqida
Download 0.91 Mb. Pdf ko'rish
|
Imom Navaviy. Al-Azkor
|
254-bob Abulqosim deb kunyalanishdan qaytarilgani haqida 752/1. Jobir va Abu Hurayradan (r.a.) qilingan rivoyatda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Ismim bilan nomlanglar-u, ammo kunyam bilan kunyalamanglar», deb aytganlar. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari. Al-Azkor. Al-Faqih an-Navaviy www.ziyouz.com kutubxonasi 203 Ulamolar Abulqosim deb kunyalashda ixtilof qilib, uchga bo‘linishadi. Birlari: «Ismi xoh Muhammad bo‘lsin, xoh boshqa bo‘lsin, Abulqosim deb kunyalash to‘g‘ri bo‘lmaydi», deyishdi. Ikkinchilari: «Ismi Muhammad bo‘lsa ham, boshqacha bo‘lsa ham, Abulqosim deb kunyalash joizdir. Faqat Rasululloh sollallohu alayhi vasallam hayotlari bilan xos bo‘lmasligi kerak», deyishdi. Uchinchilari esa: «Ismi Muhammad bo‘lganlarga joiz emas- u, boshqalarga joiz», deyishdi. Abulqosim Rofe’iy fikrlaricha, mana shu uchinchisi sahihrokdir. Chunki hamma asrdagilar inkorsiz bu kunya bilan kunyalanishyapti. Lekin bu gap hadisning zohiriga qaraganda muxolifdir. Ammo kishilar hamda dinning muhim ishlarida ergashuvchi mashhur imomlarning bu kunya bilan kunyalanishlariga sabab ular man qilingani faqat Rasululloh sollallohu alayhi vasallam hayotlariga xos bo‘lib qolmasin, deb tushunishgan. Va yana bundan tashqari yahudiylar u zotga aziyat berish uchun «Ey Abulqosim», deb chaqirishganidir. Bu ma’nodagi aziyat berish uchun kunyalash tugab ketdi. 255-bob Kofir, bid’atchi va fosiqni kunyasiz tanilmasa yoki ismini zikr qilib fitnalanishdan qo‘rqilsa, kunyalash joizligi to‘g‘risida Alloh taolo Qur’oni karimda «Abu Lahabning qo‘llari qurigay - halok bo‘lgay!» deb aytgan. Abu Lahabning asl ismi Abuluzzo bo‘lgan. U kunyasi bilan zikr qilinyapti, chunki o‘sha kunyasi bilan taniladi. Ba’zilar: «Uzzo butning ismi, bu yerda butning quli, deb aytish karohiyatli bo‘lgani uchun kunyasi ila zikr qilindi», deyishgan. 753/1. Usoma ibn Zayddan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Sa’d ibn Ubodani ko‘rgani eshak mingan holda jo‘nadilar. (Hadisning davomini hamda Abdulloh ibn Ubay ibn Salul munofiqning oldidan o‘tganlarini zikr etdilar.) So‘ngra yo‘lda davom etib, Sa’d ibn Ubodaning oldiga kirdilar. Va: «Ey Sa’d, Abu Hubob, ya’ni Abdulloh ibn Ubay unday-bunday deganini eshitmadingmi?» deb hadisning qolganini zikr qildilar. Hadislarda Abu Tolib kunyasi takror bo‘lib keldi. Asl ismlari esa Abdumannof edi. Sahih rivoyatlarda «Bu Abu Rig‘olning qabri», deb kelgan. Bunga o‘xshashlar ko‘pdir. Endi bu kunyani keltirishda, zikr qilganimizdek shartlari topilishi kerak. Agar topilmasa, ismga u kunya ko‘shilmaydi. Ikki «Sahih» kitobida kelganidek, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Allohning quli va rasuli Muhammaddan Xiraqlga», deb yozdilar. Bu maktubda kunyalarini, laqablarini va Rum podshohi laqabi Qaysarni ham zikr qilmay, faqat ismlarni zikr qildilar. Bunga o‘xshashlar ham ko‘pdir. Biz g‘ayrimuslimlarga ko‘pollik qilishga buyurilganmiz. Ularning kunyasini aytib, yumshoq iboralarni ishlatib, muloyimlik qilmaslikka, do‘stlik va ulfatlikni bildirmaslikka buyurilganmiz. Download 0.91 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|