Microsoft Word b5ce79ed237e779bce48b75ca8d21c559e8d2a554d2836c7d18d58fb88788c79

2. Strategiya va strategik rejalashtirish. 
―Strategiyaǁ so‘zi harbiy fanlardan olingan bo‘lib, grekcha (―strategosǁ) ―generel 
san‘atiǁ degan ma‘noni bildiradi. Bu atamani harbiy sohadan kirib kelganiga 
taajjublanmaslik kerak. Zero, puxta o‘ylangan strategiya Aleksandr Makedonskiy, Amir 
Temurlarga harbiy yurishlarda qo‘l kelgan. Harbiy boshliqlar asosiy vazifalardan kelib chiqib, 
taxminiy reja tuzadilar,
masalan, raqibini yengish yoki kuchsizlantirish, dushman ittifoqini buzish, xavf keltiruvchi 
holatni bartaraf qilish, aniq holatni egallash. Shunday harbiy rejaga o‘xshab, qo‘yilgan 
maqsadlarga qanday usullar bilan erishish aniqlanadi. O‘rta asrlarda shaharlarni bosib olganlar, 
dengizdan qamal qilganlar, ta‘sirchan odamlarni sotib olganlar, raqib joylashgan joyni 
egallaganlar va h.k.
The linked 
image cannot
be display ed.
The file may
hav e been 
mov ed, 
renamed, o…

---

O‘zbek tilining izohli lug‘atida ham strategiya atamasi:

“yirik harbiy operatsiyalar va umuman urush olib borish san’ati”;

“ijtimoiy-siyosiy kurashga rahbarlik qilish san’ati va ilm” ma’nosida
talqin etilgan.
Umuman ahvolni, yo‘nalishni tanlashda alohida ishlar va harakatlarning maqsadlari ham 
o‘rnatiladi. Yirik harakatni amalga oshirish uchun taktika sohasida tanlov amalga oshiriladi. 
Yana yuqoridagi misoldan foydalanamiz: shaharni hujum bilan bosib olish, qamal qilib olish 
yoki boshqacha usullar bilan egallash mumkin. Agar, siz taktikangizni tanlasangiz, shu vaqtning 
o‘zida to‘g‘ridan-to‘g‘ri harakatlarning vazifalarini ham aniqlaysiz. Bu vazifalar yirik harakatlar 
rejasiga asos bo‘ladi. Masalan, hujum bilan bosib olishda qanday qismlar qatnashadi, qanday 
tartibda egallanadi va h.k. harbiy sarkarda u yoki bu qismni hujumga tashlab qanday samara 
olishni yaxshi bilishi kerak. Maqsadga erishish uchun o‘z jangchilarining o‘rinlarini qanday 
tezlikda almashtira oladi va harbiy san‘atning qanday yangi yutuqlaridan foydalanadi.
Harbiy rahbar o‘z raqibining holatini va o‘z holatini yaxshi bilishni xohlaydi. Unga aniq 
ma‘lumotlar zarur bo‘ladi. Agar u tezda muvaffaqiyatga erishishni xohlasa ko‘zda tutilmagan 
taktikani qo‘llashga harakat qiladi, kuchlar nisbatini o‘z tomoniga ag‘darishdga intiladi. Harbiy 
san‘atning ko‘plab muammolari iqtisodiy faoliyat muammolariga o‘xshash bo‘ladi. Korxona 
faoliyatining samarasi juda katta darajada uning strategiyasi va uni amalga oshirishga bog‘liqdir.
Strategiya – bu:

Istiqbolni tadqiq qilish, turli senariyalarni tahlil qilish san’ati;

Istiqbolda raqobat kurashida afzallik beruvchi g’oya;

Korxonaning umumfaoliyati (fondi, quvvati, xarajati, foydasi va 
hokazo)ni nazorat qiluvchi keng qamrovli tizimdir.
Strategik menejmentning besh vazifasi
1.
vazifa 2-vazifa 3-vazifa 4-vazifa 5-vazifa
Strategik reja – bu korxona (firma) oldidagi uzoq muddatga mo‘ljallangan vazifalar 
majmui bo‘lib, u korxona ko‘lamidagi boshqa joriy, yillik rejalar uchun boshlang‘ich 
nuqta xizmatini o‘taydi. Strategik rejaning asosiy shakllari besh, o‘n yil va undan ko‘proq 
The linked 
image cannot
be display ed.
The file may
hav e been 
mov ed, 
renamed, o…
The linked 
image cannot
be display ed.
The file may
hav e been 
mov ed, 
renamed, o…
The linked 
image cannot
be display ed.
The file may
hav e been 
mov ed, 
renamed, o…
The linked 
image cannot
be display ed.
The file may
hav e been 
mov ed, 
renamed, o…
The linked 
image cannot
be display ed.
The file may
hav e been 
mov ed, 
renamed, o…
The linked 
image cannot
be display ed.
The file may
hav e been 
mov ed, 
renamed, o…
The linked 
image cannot
be display ed.
The file may
hav e been 
mov ed, 
renamed, o…

---

muddatga mo‘ljallangan rejalardir.
Agar biz g‘arbdagi korxonalarda strategik g‘oyalar rivojiga nazar tashlasak, uning rivojidagi aniq 
yo‘nalishni ko‘ramiz. Uni to‘rt sohaga bo‘lish mumkin, amaliyotda bu sohalar birin-ketin keladi, 
hatto strategik rejalashtirishning takomillashgan usulidan ham oldin keladi.
Samaradorlik