Microsoft Word b5ce79ed237e779bce48b75ca8d21c559e8d2a554d2836c7d18d58fb88788c79

Korxonada strategik rejalashtirishning tuzilishi
Korxonada strategik rejalashtirish ko‘p hollarda uch darajada amalga oshiriladi, bu – biznesning 
strategik bo‘linmalari (BSB) deb nomlangan alohida yuridik korxonalarda ko‘rsatiladi. 
Biznesning strategik bo‘linmalari – korxona ichidagi tashkiliy struktura bo‘lib,
unga aniq bozorlar uchun mo‘ljallangan mahsulot turlari guruhi kiradi. Masalan, ikki strategik 
bo‘linmadan iborat bo‘lgan elektromexanika korxonasini olib ko‘raylik. Biri kemasozlik uchun 
dizel motorlari, ikkinchisi sug‘orish ishlari uchun kompressorlar ishlab chiqaradi. Har ikki 
struktura ham korxonaning umumiy iqtisodiy siyosatida muhim o‘rin tutadi. Shu o‘rinda yana bir 
bor harbiy nazariyaga e‘tibor beraylik. Harbiy dengiz floti turli kemalardan iborat. Bosh 
qo‘mondonlik bo‘linma rahbarlari bilan kelishgan holda flotning vazifalari va harakat qilish 

---

joyini aniqlaydi. Mo‘ljallangan hududda har bir kapitan o‘z kemasidagi holatga javob beradi. 
Kema (bizning misolimizda bo‘linma) o‘zining ―jang qilish joyigaǁ ega bo‘ladi.
Yuqorida ta‘kidlab o‘tilgan uch darajaga qaytamiz. Konsern darajasida har yili umumiy 
strategiya tuziladi. Bu umumiy strategiya 4-5 yil oralig‘ini qamrab oladi. Unda strategik tadqiqot 
natijalari hamda hozirgi ―strategikǁ holat tahlil qilinadi. Reja korxonaning yaqin yillarda 
egallashi mumkin bo‘lgan holatni aks ettiradi. Rejaning ma‘nosi quyidagicha bo‘lishi mumkin: 
―Biz qanday biznesga taalluqlimiz?ǁ. Konsernning umumiy rejasida quyidagi elementlar 
mavjud bo‘ladi:
o 
Konsernning hususiy holati;
o 
Faoliyat turlari;
o 
Ko‘zda tutiladigan o‘sish va rentabellik.
Konsernning umumiy rejasi asosida 3-5 yilga mo‘ljallangan strategik rejalar tuziladi. Bu 
strukturaviy birlikka mo‘ljallangan strategik rejani qayta ishlashdir. Bunday reja maqsadlar va 
belgilangan vazifalarni o‘z ichiga oladi (foyda, aylanish, bozor hissasi, mahsulotlarni 
yangilanishi va h.k.) ya‘ni:
o 
Bozorda tutgan o‘rin tahlili va raqobat munosabatlari;
o 
Turli muqobil strategiyalar va ularning moliyaviy oqibatlari;
o 
Tanlangan strategiyani yaratish.
Strategik rejalashtirishning uchinchi darajasi funksional rejalashtirishdir. Har bir aniq funksiya 
(sotish, sotib olish, mahsulot ishlab chiqarishning rivojlanishi) olinadi va moddiy hamda mehnat 
resurslaridan optimal foydalanish maqsadida strategik rejalar tuziladi.