Microsoft Word chingiz aytmatov oqkema ziyouz com doc

www.ziyouz.com кутубхонаси 
7
Сотувчи унинг сўзлари ва кўримсиз кийим-боши устидан такаббурона кулиб қўйди - ўша-
ўша бесўнақай кирза этик, кампир тиккан бўз йштон, титилиб кетган камзул, ёмғир ва офтобда 
сарғайиб кетган кигиз қалпоқ. Сотувчи Мўминга жавоб қилди: 
- Карвон бут. Фақат шуниси чатоқки, савдогар бу ёққа келганда, думингизни тутқазмайсиз, 
ўрмонга, қирга қочасиз. Хотинларингизга бир тийинни ўн жойидан тугиб сақлаб қўйишни 
тайинлайсиз. Бу ерда молни уюб ташласанг ҳам бирон киши бир тийин чиқаргиси келмайди. 
- Айбга қўшма, қадрдон, - хижолатомуз кечирим сўради Мўмин. - Сенинг келишингни 
билганимизда кетмасдик. Пулни айтадиган бўлсанг, йўқни йўндириб бўлмайди. Мана кузда 
картошкаларни сотамиз... 
- Гапир-а, - унинг сўзини бўлди сотувчи. - Сиз қурумсоқ бойларни яхши биламан. Тоғда 
яшайсиз, ер, пичан истаганингча. Чор атрофинг ўрмон - уч кунда айланиб чиқолмайсан. Молинг 
борми? Асаларинг борми? Ҳаммаси бор. Бир тийин устида эса азон айтасан. Мана, харид қил, 
шойи кўрпа, тикув машинасидан битта қолди... 
- Худо ҳаққи, бунақа пул йўқ менда, - ўзини оқлади Мўмин. 
- Шу гапларимга ишонади деб ўйлайсанми? Қурумсоқ чол, пул йиғасан. Хўш, қаерга олиб 
кетасан? 
- Худо ҳаққи, йўқ. Шохдор она буғу ҳаққига қасам ичаман! 
- Ҳай, майли, чий бахмал ол, янги шим тиктириб оласан. 
- Олган бўлардим, Шохдор она буғу ҳаққи! 
- Э-е, сен билан тортишиб ўтиришдан фойда йўқ, - сотувчи қўл силтади. - Бекор келибман. 
Ўразқул қаёқда? 
- Эрталаб барвақт Оқсойга кетганди. Чўпонларда иши бор... 
- Меҳмондорчиликда юрган, чиқар, - ўзича тушунган бўлди сотувчи. 
Ноқулай жимлик чўқди. 
- Сен хафа бўлмагин, чироғим, - яна гап бошлади Мўмин. - Кузда, худо хоҳласа, 
картошкани сотамиз... 
- Кузгача узоқ. 
- Бундай бўлса, кечиргин. Худо хайрингни берсин, уйга кир, чой ичиб кетасан. 
- Чой ичгани келганим йўқ, - рад этди сотувчи. У фургоннинг эшикчасини ёпиб туриб,
чолнинг 
ёнида кўппагининг қулоғидан ушлаб машина орқасидан чопишга шай бўлиб турган болага 
кўзи тушди-да, деди: 
- Ҳеч бўлмаса портфель олгин. Бола ҳадемай мактабга борар, албатта? Ёши нечада? 
Мўминга бу маслаҳат маъқул тушди: ҳафсаласи пир бўлган сотувчидан нимадир харид 
қилиши шарт эди, қолаверса, набирасига чиндан ҳам портфель керак, бу йил кузда мактабга 
боради. 
- Тўғри айтасан, - безовталаниб қолди Мўмин, - менинг хаёлимда ҳам йўқ эди. Бўлмаса-чи, 
етти-саккизга чикди. Қани, бу ёққа кел, - набирасини чақирди у. 
Бобо чўнтагини ковлаштириб, яшириб юрган беш сўмликни чиқарди. Кўпдан бери ёнида 
юрган бўлса керак, ғижимланиб кетибди. 
- Ушла, шалпанг қулоқ, - сотувчи болага айёрона кўз қисиб портфелни узатди. - Энди 
ўқишни қотиргин. Хат-саводингни чиқармасанг, бобонг билан мана шу тоғларда абадий қолиб 
кетасан. 
- Ўқийди! Унинг зеҳни ўткир, - қайтимни санаркан, жавоб қилди Мўмин. Кейин янги 
портфелни авайлаб ушлаб турган набирасига кўз югуртирди-да, уни бағрига босди. - Мана, 
яхши бўлди. Кузда мактабга борасан, - деб қўйди секингина. 
Бобоси қадоқ қўлини боланинг бошига майингина қўйди. Шу дам боланинг томоғига 
нимадир тиқилгандай бўлди ва қотма бобоси кийимларининг ўзига таниш ҳиди димоғига 

---

Чингиз Айтматов. Оқкема (қисса)