Microsoft Word chingiz aytmatov qiyomat lot ziyouz com doc
Download 0.94 Mb. Pdf ko'rish
|
chingiz aytmatov -qiyomat roman
|
www.ziyouz.com kutubxonasi
164 bolalarini yo‘qotgach, katta bo‘rilar haddan ortiq quturib ketishdi. Ularni endi shunday qoldirib bo‘lmasdi. Quturgan bitta bo‘ri o‘nta bo‘ridan yomonroq, buni sal tushunish kerak edi. Quturgan bo‘ri o‘ch olmaguncha tinchimaydi. Bolalari tortib olingan Akbara bilan Toshchaynar degan bo‘rilar atrofda qanchalar yirtqichlik qilishayotganini hamma cho‘ponlar bilishadi. Endi ular hech qo‘ymaydi, odamlarga ham tashlanaverishadi, tap tortishmaydi. Ba’zi bema’ni odamlarni ig‘vogar deb atashar ekan, buni gazeta va kitoblarda o‘qigan edim. Bozorboy deganimiz bo‘rilar o‘rtasida shunday ig‘vo chiqardi, ularni quturtirdi. Hammamizning boshimizni g‘avg‘oga qo‘ydi. Men uning yuziga tikka aytdim, yana aytaman: u quyonmijoz ig‘vogarning ishini qildi. Sening ham, pa-torg, tik yuzingga aytaman: men tushunmayman sening qanday odamligingni. Mana, necha yildirki, bizning sovxozdasan, lekin shuncha vaqtdan beri gazet o‘qishu menga o‘xshagan cho‘pon-cho‘liqni qo‘rqitishdan boshqasini bilmaysan, bizni inqilobga, sovet hokimiyatiga qarshi deb nax urasan, o‘zing esa xo‘jalik ishida hech vaqoni tushunmaysan, ma’nisiga yetmaysan, aks holda cho‘pon kishini bo‘rini ko‘paytirmoqchi deb, ayblab o‘tirarmiding. E padariga qusur, o‘sha bo‘rilarning. Kurakda turmaydigan kulgili ayblarni qo‘yasan odamning gardaniga. Lekin bu mayli. Ammo, boshqa bir ayb ham qo‘ydingki, o‘rtoq Qo‘chqorboev, men buni javobsiz qoldirolmayman. To‘g‘ri, Ernazar dovonda halok bo‘ldi. Lekin bizni dovonga borishga nima majbur qildi? Yaxshi kun kechirayotgan bo‘lsak, shunday qilarmidik? Boshqa joy qurib ketibdimi bizga? Partorg, sen hech o‘ylab ko‘rdingmi, nega biz u yoqqa chiqdik, yaylovlar yetarli bo‘lsa, jonimizni xavf-xatarga qo‘yib o‘tirarmidik asti? Sen buni hech o‘yladingmi, partorg? Yaylov yo‘qligi jonimizga bir balo bo‘ldi. Kun-kundan badtarroq. Mana, direktorning o‘zi o‘tiribdi. Aytsin o‘zi. U direktorlikni endi boshlagan kezlar qanday o‘tloq, yaylovlar bor edi, beldan urib yotardi o‘t-o‘lan u yerlarda! Endi-chi? Hammayoq qurigan, yerning tuprog‘i yotibdi. Har bir qiyoq, o‘t-hisobda. Barining sababi shundaki, bunday maydonlarda ilgarigidan o‘n barobar ko‘p mol boqilyapti, shuncha qo‘y tuyog‘i o‘tgandan keyin o‘t o‘smayapti. O’lganning kunidan Ernazar bilan Kichibelga yo‘l olgan edik. Yaxshi bo‘larmikin devdik, lekin falokat oyoq ostidan chiqdi. Safarimiz yaxshilik bilan tugamadi. Shundan keyin men bu maqsadimdan qaytdim, og‘zimni ochmay qo‘ydim, kulfat og‘zimni ochirmadi, ko‘nglimga sig‘madi bu ish. Hammasi boshqacha bo‘lganda, o‘tgan yil Moskvaga borardim ko‘rgazmaga, eng katta rahbarlarimizning oldiga kirib, sen haqingda gapirib berardim, Qo‘chqorboev. Sen o‘zingni faqat partiya haqida o‘ylayotgandek qilib ko‘rsatasan, ko‘kragingga urasan. Holbuki, partiyaga senga o‘xshagan o‘zi hech ish qilmaydigan, boshqalarning ham qo‘lini bog‘laydigan tekintomoqlar kerakmikin? — Siz juda haddingizdan oshib ketdingiz!— chidolmadi Qo‘chqorboev.— Bu tuhmat! Siz, o‘rtoq O’rkunchiev, partiya yo‘li bilan o‘z so‘zlaringiz uchun jiddiy javob berasiz. — Men o‘zim ham istayman hammasiga partiya majlisida javob berishni. Agar men rostdanam noto‘g‘ri ish qilayotgan, nobop o‘ylayotgan bo‘lsam, mayli, meni bo‘ynimga bir urib, haydanglar. Partiyaga arzimas ekanman, meni sira ayab o‘tirmanglar. Lekin sen ham, Qo‘chqorboev, buni o‘ylab qo‘yishing kerak. — Mening o‘ylaydigan joyim yo‘q, o‘rtoq O’rkunchiev. Mening vijdonim toza. Men doim partiya bilan birgaman. Bo‘ston xuddi tog‘ ustiga chopib chiqqan odamdek nafasini rostladi va raykom xodimiga qarab turib, dedi: — Sizdan, o‘rtoq instruktor, o‘tinib so‘rayman, ana shular haqida raykomga ayting. Bizning ishimizni majlisda ko‘rishsin. Boshqa bunday yasholmayman. Ko‘p o‘tmay Bo‘ston O’rkunchiev o‘zining Qo‘chqorboev bilan bo‘lgan to‘qnashuvi atrofida g‘alati-g‘alati voqealar ro‘y berayotganiga amin bo‘ldi. O’sha kuni u o‘zining ishlari bilan ko‘l bo‘yiga tushgan edi. Issiqko‘l yonlarida bog‘lar gulga kiray deb qolgandi. Bahor o‘tib borar, u esa hamon bog‘dagi olma daraxtlarini dorilab ulgurmagan, Ernazarning bog‘i ham qarovsiz yotardi. Bo‘ston bilan Gulimxonning endi ikki bog‘lari, ikki hovlilari bor, ikkoviyam qarovga, parvarishga muhtoj edi. Hamma gap |
