Microsoft Word Fozilov Raxim dars ishlanma
Download 1.92 Mb. Pdf ko'rish
|
1 2
Bog'liqdars ishlanma
parta modem sichqoncha hujayra server tarmoq doska modulyator Al-Xorazmiy kitob sumka printer telefon texnologiya disk noutbuk 7 Internet yilnomasi 1969 – ARPAnet harbiy loyihasi doirasida dastlabki to`rt universitet uzeli bir tarmoqqa birlashdi. Bir yildan keyin ular soni to`rt baravar oshdi. 1972 – ARPAnet imkoniyatlari birinchi marta namoyish qilindi. Rey Tomlinson electron pochta ixtiro qildi va “Internet ajdodi” orqali birinchi maktubni yubordi. 1973 – Tarmoq xalqaro miqioyosga erishdi – Amerika qismiga Norvegiya va Angliya resurslari qo`shildi. 1974 – Internetning asosiy texnologik standarti TCP protokoli haqida batafsil ma’lumot berildi. 1977 – Internetda birinchi korporativ sayt tashkil qilindi ( Digital Equipment Corporation bunga erishdi). Shlyuzlar, shuningdek, internet-protokollar asosida tarmoqlararo ayriboshlashning radio va yo`ldosh usullari tekshirildi. Yangi mavzu bayoni: Internet tarixi O'zgarib va rivojlanib turuvchi olam yoki jamiyat haqidagi turli xil ko'rinishdagi katta hajmdagi axborotlar dunyoning deyarli hamma mamlakatlarida yig'ilib bormoqda. Bu ma'lu-motlardan foydalanish zamonaviy axborot texnologiyasi vosi- talarisiz katta mablag' va vaqt talab etadi. Bunday muammolar Internet (Xalqaro informatsion tarmoq) ning tashkil etilishi bilan hal etildi. Internet "sovuqurush" mahsuli hisoblanadi. Uning yaratilishiga yadro zarbalaridan qisman zararlanganda ham ishlay olishga moljallangan tajribaviy aloqa sistemasi sifatida XX asrning 70-yillari boshlarida AQSH Mudofaa Vazirligi tomonidan ishlab chiqilgan ARPANet aloqa tarmog'i asos bo'lgan. ARPANet — buzilgan aloqa bo'g'inlarni avtomatik ravishda aylanib o'tishga va tarmoqdagi kompyuterlarning ma'lumot almashishiga imkon yaratuvchi kommunikatsiyalar paketidir. ARPANet tarmog'i birinchi marta ishga tusliirilganda 4 ta kompyuter orasida maxsus kabel orqali bor-yo'g'i 2 minut davomida axborot almashinilgan. Awaliga bu tarmoq maxfiy hisoblangan. Keyinchalik, modem va telefon tarmog`i orqali 8 Internet yilnomasi 1983 – TCP/IP ARPAnet uchun asosiy standart protokoli sifatida tasdiqlandi. 1984 – ARPAnet AQSh “Fanlar akademiyasi” (US National Sciense Foundation, NSF) ixtiyoriga o`tdi.Domna nomlar (DNS) berish xizmati joriy qilindi. Xost tizimlar soni 1000 dan oshib ketdi. 1986 – Onlayn interaktiv forumlar o`tkazish imkonini beradigan Network News Transfer Protocol taqdim qilindi. 1988 – Morrisonning tarmoq “qurti” dunyodagi barcha xost- tizimlarning o`ndan birini kasallantirdi. Bunga javoban CERT kompyuter xavfsizligi jamoasi tashkil qilindi(ftp://cert.org/pub). 1990 – ARPAnet sahnadan chiqib, uning o`rnini darhol ommabop Internet egalladi. Kamtarona The World deb nomlangan dastlabki tijorat ISPsi paydo bo`ldi. axborot almashish imkoniyati yuzaga kelgandan so'ng bu tarmoqqa turli korxona va tashkilotlar ulanib olgan. Shu tariqa bu tarmoq Internet tarmog'iga aylangan.Internettarmog'ibirortashkilot gabo'ysunmaydi, lekin davlatlar, ilmiy va ta'lim tashkilotlari, kommersiya strukturasi va millionlab xususiy shaxslar tomonidan moliyalashtiriladi. Tarmoqtaklif etilgan ko'ngillilar tomonidan tashkil etilgan "Internet arxitekturasi bo'yicha kengash" tomonidan boshqariladi. Internet va WWW Internet — dunyo bo'ylab joylashgan va yagona tannoqqa birlashtirilgan minglab kompyuter tarmoqlarining majmuyidir. Internetda axborot almashish standart qoidalar asosida amalga oshiriladi. Internetdagi ma'lumotlarni uzatish qoidalari protokollar (masalan, TCP/IP- TRANSM1SSON CONTROL PROTOKOL / INTERNET PROTOKOL) deb ataladi. TCP/IP protokolining axborotni uzatish usuli quyidagicha: TCP protokoli axborotni paketlarga ajratadi; IP protokoli orqali barcha pakctlar qabul qiluvchiga uzatiladi va TCP protokoli tomonidan barchapaketlarning qabul qilinganligi tckshiriladi; barcha paketlar qabul qilingandan kcyin TCP protokoli ularni 9 Internet yilnomasi 1991 – Minnesota universiteti Internetni tegishli serverlaridan Axborot olish imkonini beradigan Gopher dasturini namoyish qildi. NSFNET kanali o`tkazuvchanligi sekundiga 44.7 Mbaytga yetdi. 1992 – CERN gipermatn g`oyasini e’lon qildi, bu WWW tashkil etilishiga asos bo`ldi. 1993 – Birinchi Mosaic Web- brauzeri dunyo yuzini ko`rdi va “web-serfing” tushunchasi paydo bo`ldi. 1994 – Internet 25 yoshini nishonladi. Rasmiy ma’lumotlarga qaraganda, Rossiyalik xaker Levin Amerikadagi Sitibankka hujum qildi va uni millionlab dollar mablag`ini “o`mardi”. tattibga soladi vayaxlit ko'rinishga keltiradi. Kompyuterlarning axboratlami telcfon tarmoqlari orqali yubora olishiga imkon beruvchi modem deb ataluvchi qurilmaning yaratilishi (1979-yil Nayes kompaniyasi) va rivojlanishi sababli faqatgina shaxsiy kompyuteri va telefoni bor millionlab kishilar tarmoqning maxsus qurilmalarisiz ham Internetdan foydalana olish imkoniyatiga ega bo'ldilar. Hozirgi kunda Internet dunyo bozorini o'rganishda va savdo-sotiq ishlarini tashkil etishda zamonaviy biznesning eng muhim vositalaridan biriga aylanib bormoqda. Internet o'zaro aloqa bog'lash yoki ma'lumotlar almashish tarmog'i bo'Iibginaqolmasdan, unda mavjud bo'lgan malumotlar ombori majmuyi dunyo bilimlar omborini tashkil etadi. Intenietning kompyuterlar bilan bog'liq bo'lgan narsalardan muhim farqi snundaki, u o'zi haqidagi ma'lumotlarni ham o'zida saqlay oladi.1992—93-yillarda axborot tcxnologiyasining rivojlanishi sababli tasviriy va tovushli axborotlarni olis masofalardan qisqa vaqtda uzatishniiig shunday imkoniyati yaratilganki, U World Wide Web deb nomlangan. World Wide Webning yaratilishiga 1989-yil Shvcysariyadagi Yevropa Yadroviy Tadqiqotlar Kengashining loyihasi asos bo'ldi. Bu loyihaning 10 Internet yilnomasi 1995– tarmoq shiddatli o`sishi oqibatida unga olti million server ulandi. Alta Vista izlash mashinasi ishga tushirildi. RealAudio tovush texnologiyasi paydo bo`ldi, Internet o`z ovoziga ega bo`ldi. 1996 – xakerlarning AQSh rasmiy idoralariga qator muvaffaqiyatli hujumlari oqibatida Tarmoqning yangi basharasi namoyon bo`ldi. IP- telefoniya g`oyasi taraqqiy etdi. 1997 – DNS Network Solutionsda ro`y bergan xato tufayli millionlab tijorat web- saytlariga kirish mumkin bo`lmay qoldi. 1998 – tanglikni dastlabki kunlarida Internet o`zini juda tezkor ommaviy axborot vositasi sifatida ko`rsatdi. Amaliy va yangiliklar bilan bog`liq saytlarga murojaat keskin ko`paydi. Tadbirkorlar orasida electron pochta faks infra tuzilmasini tezlik bilan siqib chiqara boshladi. maqsadi Internetda axborot tarqatishning samarali usullarini izlash va uning oqibatlarini kuzatishdan iborat edi. Hozirgi kunda World Wide Web Internetning cng tez rivojlanayotgan sohalaridan bin bo'lib qoldi. Internet dcganda ko'pchilik World Wide Web (qisqacha Web yoki WWW) ni tushunadi. Aslida World Wide Web Internetning bir qismi bo'lib, xalqaro o'rgimchak to'ri ma'nosini anglatadi. World Wide Web multimedia (multimedia — rasm va matnli axborotni tovushli va harakatdagi shakllardan iborat axborot bilan birlashtirish texnologiyasi) imkoniyatlariga ega bo'lgani uchun foydalanuvchilar e'tiborini juda tez qozondi. WWW tarkibi WWWda axborot maxsus sahifalarda, ya'ni Web-sahifalarda joylashadi. Web- sahifaga main, rasm, tovush, videotasvirva hokazo ko'rinishdagi axborotlarni joylashtirish mumkin. Bu esa o'z navbatida reklama, tijorat, ta'Iim va boshqa ko'pgina soha vakillariga beqiyos imkoniyatlar ochib berdi. Masalan, juda ko'p kinostudiyalar o l z mahsulotlarini reklama qilish uchun Web-saliifalaryaratishadi. Mazkur Wcb- sahifaiarda asosan yangi filmlar haqidagi ma'lumotlar bilan birga shu 11 Internet yilnomasi 2004 – Tas-IX O`zbekiston internet-trafik markazi yaratildi. Birinchi qatnashchilar: «Amaliy Aloqalar Biznesi Ahborot Markazi», QK«Naytov», «Sarkor-Telekom» OAJ, «Sharq Telekom» OAJ va «Texnoprosistem» OAJ. 2010 yilga kelib qatnashchilar soni 26 taga yetdi. Tas-IX ma’lumot almashinish trafiki kundan-kunga oshib bormoqda. 2005 yil trafik 6491 Gbaytni tashkil qilgan bo`lsa, 2008 yilga kelib hajmi 111806 Gbaytga yetdi. 2010 yilga kelib bu ko`rsatkich 600,61 Terabaytga yetdi. 2005 – ZiyoNET jamoat axborot ta'lim tarmoqi yaratildi filmlardan 1—2 daqiqali parchalar aks ettiriladi. WWW yaratilgunga qadar bunday imkoniyat faqat kinotcatrlaryoki lelevideniya orqaligina mumkin edi. Kinoteatr va televideniya orqali Tiamoyishlar belgilangan vaqtga bog'liq bo'lsa, WWW dan xohlagan kishi istalgan vaqtda yangi filmlar haqida to'liq ma'luinot olishi mumkin. WWWning ommalashishiga yanabir omil gipermatndir. Gipermatn Web- sahifaning biror qismiga yoki boshqa Web-sahifaga bog'liqligini ko'rsatuvchi ilova bo'lib, u so'zyoki rasm bolishi mumkin.Gipermatn yordamida Web- sahifaning kerakli qismiga yoki boshqa Web-sahifaga tez va oson o'tiladi, bu hoi kerakli qism yoki Web-sahifaga gipcrmurajaat deb ataladi. Bitta tashkilot yoki xususiy shaxsga tegishli va mazmuniga ko'ra o'zaro bog'langan bir necha Web-sahifalar majmuyi Web-sayt deyiladi. Web-saytni kitobga, Web-sahifani esa kitobning sahifasiga o'xshatish mumkin.Web-saytdagi Web-sahifalar o'zaro gipermatn yordamida bog'lanadi. Web-saytlar ham, Web-sahifalar ham Webserver deb ataluvchi Internetga ulangan maxsus kompyuterlarda saqlanadi va o'z adresiga ega bo'ladi. Bu adres URL deb ataladi. URL hamisha http:// yozuvidan boshlanadi (http - - HyperText Transfer Protocol). So'ngra Web-sahifa joylashgan tarmoq (provayder) adresi (masalan, 12 www.uzsci.net), keyin Web-sahifa nomi (masalan, ~rtm) yoziladi. Provayderlar (ingliz. provide — imkon berish, ta'minlash) — Internetning ba'zi qismlaridan foydalanishga imkon beruvchi va foydalanuvchilarga turli xizmatlarni ko'rsatuvchi firmalardir. Shunday qilib, misolda keltirilgan Web-sahifaning Internetdagi adresi http://www.uzsci.net/~rtm ko'rinishida bo'ladi. Yangi mavzuni mustahkamlash: Internet tarmog`ini o`rgimchak turiga o`xshatishadi. Ko`ramiz o`quvchilar bu “to`r”dan chiqa olishadimi. O`yin sharti quyidagicha: Kamida to`rt kishidan iborat o`quvchilar doska oldida aylana shaklida turishadi. O`qituvchiham ular bilan birga turadi. O`qituvchi g`altak ip uchini ushlab, o`quvchilarga diagonaliga tortadi. Natijada o`rgimchak to`riga o`xshash to`r hosil bo`ladi. G`altakda tortilgan diagonallar soniga teng mavzuga oid savollar tuziladi. Savol berilganda javob to`g`ri bo`lsa, g`altak o`raladi, xato bo`lsa, o`z o`rnida qoladi. Barcha savollar berilgandan so`ng g`altak o`qituvchi qo`liga kelsa, o`quvchilar “to`r”dan ozod bo`lishadi , aks holda ulardan ayrimlari “to`r”da qolib ketishadi. 13 Savollar : 1. Axborot texnologiyasi deganda nimani tushunasiz? 2. Axborot texnologiyasining tashqi omillariga misol keltiring? 3. Agar kompyuterlar tarmoqqa birlashtirilmasa, ular qanday usulda axborot almashinadi? 4. Lokal tarmoqlar nima sababdan shunday ataladi? 5. Lokal tarmoqlar qanday vazifalarni bajarishga xizmat qiladi? 6. Global tarmoqlar local tarmoqlardan nimasi bilan farq qiladi? 7. Modem nima va u nima uchun xizmat qiladi? 8. Tarmoqda server nima uchun kerak? 9. Server bilan ishchi stansiyani farqini ayting?... 14 Uyga vazifa: 15 Foydalanilgan adabiyotlar: 1. “Informatika” 7-sinf darsligi. B.Boltayev, M.Mahkamov, S.Rahmonqulova. Toshkent – 2009 yil. 2. “Yangi pedagogik texnologiyalar” elektron darslik “EHMning pereferik qurulmalari” mavzusida. R.Fozilov. Namangan-2005 yil. 3. “Yangi pedagogik texnologiyalar” oily o`quv yurti talabalari uchun o`quv qo`llanma. 4. Metodik qo`llanmalar. 5. “Bozor, pul va kredit” jurnali. 2001 yil 6-soni. 6. WWW.vikipediya.ru 7. www.ziyonet.uz 16 Download 1.92 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
1 2
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling